ترفند پانزی یک عملیات سرمایه‌گذاری کلاه‌بردارانه است. در این ترفند به سرمایه‌گذاران سودهایی برگردانده می‌شود که از بهره‌های متعارف به شیوه‌ای غیرعادی بالاترند. البته این سود از پول سرمایه‌گذاران بعدی تأمین می‌شود و شرکت یا فرد دریافت‌کنندهٔ سرمایه نیازی به انجام کار اقتصادی با پول دریافتی ندارد.[۱] نام این ترفند از نام چارلز پانزی گرفته شده‌است.
یک مثال واقعی
مثلا ۴ سال پیش (۹۵) پیش یکی از دوستانم مرا به یک شرکت هنری که از آثار هنرمندان حمایت میکنند دعوت کرد. روند عضویت به این شکل بود که برای عضویت باید مبلغ ناچیزی (مثلا یک میلیون تومان) پرداخت میکردی و بعد از آن باید هر ماه مبلغی را به حساب مسئول واریز میکردی. در ازای پرداخت این پول تابلو های هنری بسیار بی کیفیتی ارائه میشد که شاید مبلغ مجموع آنها از حق عضویت یک نفر هم کمتر بود!
بعد از مدتی برای حمایت از اعضای قدیمی مبلغی ناچیز به حساب آنها وارد میشد(در ازای زیر مجموعه و دعوت دوستان) تا بیشتر به اینکار اشتیاق پیدا می کردند. سپس اعضای تازه وارد مبالغ حق عضویت را می پرداختند و به همین روال ادامه پیدا میکرد.
تا اینکه سال پیش (۹۸) اعلام شد شرکت یاد شده کلاهبرداری است و سرکرده هایش توسط پلیس فتا تحت تعقیب است.
در این میان افرادی مثل دوست من در حالی که چیزی بیشتر از ۲۰ میلیون تومان پول پرداخت کرده بودن، ۳ تابلو و جمعا مبلغ ۱۰ میلیون تومان دریافت کرده بودند.
اصطلاح پانزی یعنی چه؟
نام طرح پانزی از نام چارلز پانزی معروف ترین کلاهبردار تاریخ گرفته شده. روش پانزی این بود که به سرمایه گذاران وعده دوبرابر شدن سرمایه در ۱۰۰ روز میداد و با استفاده از سرمایه اعضای جدید، سود افراد قدیم را پرداخت میکرد.
شباهت‌های طرح پانزی و هرمی
هر دو با دادن وعده سودهای نجومی، جیب قربانیان را خالی میکنند.
هر دو برای بقا و ادامه دادن، نیاز به جذب اعضای جدیدتر دارند.
تفاوت‌های طرح پانزی و هرمی
طرح پانزی مدعی سرمایه‌گذاری پول‌ها در بازار است اما در طرح هرمی با یک‌سری محصول یا خدمات طرف هستیم.
طرح پانزی می‌تواند شبکه‌ای نباشد اما طرح هرمی شبکه‌ای است، به این صورت که اعضای قدیمی، اعضای جدیدتر را دعوت میکنند.
طرح پانزی کاملا کلاهبرداری است و قانون با آن برخورد می‌کند اما طرح هرمی با اینکه از اساس مشکل دارد، می‌تواند قانونی هم باشد.
طرح های پانزی در حوزه ارزهای دیجیتالی
اگر از علاقمندان به حوزه ارزهای دیجیتالی هستید و اخبار آن را دنبال می‌کنید قطعا نام بیت کانکت را شنیده اید. بیت کانکت طرحی بود که با وعده‌ی سود قطعی روی کار آمد و به نوعی از اعتماد مردم به بازار ارزهای دیجیتال سوءاستفاده کرد. بیت کانکت در ابتدا مانند سایر طرح های پانزی سود هم میداد اما فرجامش نیز همانند سایر طرح های پانزی شد، از یک زمانی به بعد پرداخت سودها قطع شد و سیستم به طور کلی نابود شد و موسس بیت کانکت سرمایه‌ی تمام افراد سرمایه گذار را به یغما برد.
از دیگر طرح هایی که می‌شود آن را به نوعی پانزی دانست کریپتوتب می‌باشد، اما کمی منصفانه تر و متفاوت تر. در اینجا شما سرمایه مالی وسط نمی‌گذارید اما اگر به لپ تاپ، کامپیوتر و دستگاه خود به چشم سرمایه نگاه کنید می‌توان کریپتوتب را طرحی پانزی دانست، زیرا از طریق سیستم های کاربران و با به کارگیری توان پردازشی‌شان به استخراج ارز دیجیتالی می‌پردازد و بهای ناچیزی به کاربران خود به نسبت توان پردازشی که در اختیار کریپتوتب گذاشته اند، پرداخت می‌کند و برای افزایش درآمد کاربران، آنها را تشویق به جذب زیرمجموعه میکنند.
طرح های پانزی بسیار زیادی در دنیای ارزهای دیجیتالی وجود داشته اند که همانند بیت کانکت نابود شده اند که می‌توان از جمله آنها به bitcoinly، bitlake، vone، mecoin و… اشاره کرد.
در نهایت اگر در این شرکت ها از بازاریابی شبکه ای، هرمی، FOREX، بورس کشور های مختلف (NASDAQ)، متور های پیشبینی عجیب و غریب و انحصاری و به طور کلی مکانیسم های پیچیده و مبهم صحبتی به میان آمد از نوشیدنی خود در کافه لذت ببرید و اطمینان داشته باشید که با کلاهبرداران طرف هستید!
اگر شرکت جدیدی را به شما پیشنهاد داده اند و می‌خواهید درباره‌ی آن تحقیق شود، نام این شرکت را کامنت کنید. .سعی بر آن خواهم داشت که در اسرع وقت به آن شرکت بپردازم.
منابع به ترتیب:
https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%B1%D9%81%D9%86%D8%AF_%D9%BE%D8%A7%D9%86%D8%B2%DB%8C
https://mihansignal.com/what-is-ponzi/
https://mihanblockchain.com/what-is-ponzi-schemes-in-cryptocurrency/