مدارس های مختلفی برای دانش آموزان تیزهوش اعم از تیزهوشان، نمونه دولتی و غیر انتفاعی وجود دارد که این مدارس شرایط خاصی را برای ثبت نام دانش‌آموزان و پذیرش آنها در نظر می‌گیرند. درست است که اسامی آنها متفاوت است اما محتوای آموزشی آنها یکی بوده چون منابع آموزشی همه یکسان می‌باشد.
با یک مقایسه در بین مدارس مختلف مانند مدارس غیر انتفاعی، دولتی، نمونه دولتی و سمپاد ( تیزهوشان ) میتوان دریافت که مدارس نمونه دولتی به علت کیفیت بالای آموزشی و هزینه‌های مقرون به صرفه بیش از سایر مراکز آموزشی مورد توجه والدین و دانش آموزان قرار میگیرد. در این مدرسه ها یک فضای رقابتی بسیار قوی در بین دانش آموزان وجود دارد که همین موضوع والدین را ترغیب می‌کند تا برای ادامه تحصیل فرزندانشان را در این مدرسه ثبت نام کنند. این مدارس مقطع دبستان ندارند. ثبت نام مدارس نمونه دولتی در دو مقطع متوسطه اول و متوسطه دوم انجام می شود. به عبارتی دانش آموزان برای ورود به کلاس هفتم و دهم با هم رقابت می کنند.
تنها تفاوتی که این مدارس با هم دارند تفاوت در میزان حجم تکالیف درسی، شیوه‌های آموزشی و تدریس و برنامه آموزشی متفاوت است. مثلا در یک مدرسه برای دانش‌آموزان به صورت ماهانه آزمون برگزار می‌کنند، در مدرسه‌ای دیگر به جای یک کتاب چندین کتاب آموزشی تدریس می شود.
والدینی که بدون در نظر گرفتن خصوصیات و استعداد فرزند خود اصرار به ثبت نام در اینگونه مدارس دارند، در اغلب موارد جز استرس، فشار روانی که بر کودک و والدین او پیش می آید، پیامد دیگری ندارد. بهتر است قبل از ثبت نام با مشاوران تحصیلی مشورتی داشته باشید به هر حال اگر فرزند شما این ویژگی‌هایی که در ادامه ذکر می‌کنیم را داشته باشد از ثبت نام او در این مدارس خودداری کنید:
• اگر فرزند شما بیش از حد مضطرب است
• اگر فرزند شما بیش از حد منضبط است و برای انجام تکالیف درسی خود، استرس شدید دارد
• اگر فرزند شما دارای روحیه خونسرد و بی خیالی است
ثبت نام مدارس نمونه دولتی در کنار غیر انتفاعی انجام می پذیرد که با گزینش دانش آموزان مستعد و دعوت از معلمان کارآمد و مجرب و تأمین امکانات مناسب‌تر سعی در ارتقای سطح آموزش و پرورش دانش آموزان دارند. به این مدارس، مدارس نمونه دولتی می گویند.
مدارس نمونه دولتی به دلیل کیفیت بالای آموزشی و شهریه پایین تر نسبت به مدارس غیرانتفاعی، همواره در کنار مدارس تیزهوشان مورد توجه والدین و دانش آموزان بوده است.
مزایای ثبت نام در مدارس نمونه دولتی
• شهریه بسیار پایین‌تر نسبت به مدارس غیر انتفاعی
• ارتقای سطح آموزشی دانش آموز بوسیله کادر آموزشی مجرب
• امکانات آموزشی بیشتر نسبت به مدارس دولتی
• توجه بیشتر به دانش آموزان مستعد
• شکوفا کردن استعدادهای دانش آموزان
ملاک ثبت نام برای دانش آموزان پایه نهم در آزمون ورودی دبیرستانهای نمونه دولتی دوره دوم و هنرستان های فنی و حرفه‌ای نمونه دولتی:
برای ثبت نام در مدارس نمونه دولتی نهم به دهم باید معدل دانش آموز در امتحانات نوبت اول پایه نهم حداقل 17 شده باشد. با توجه به این موضوع که زمان ثبت نام و توزیع کارت ورود به جلسه قبل از امتحانات نوبت دوم است، اگر معدل نوبت اول شما بیشتر از 17 باشد شرایط ثبت نام نمونه دولتی نهم به دهم را دارید. اما بنا بر شرایط نهایی آزمون، نمرات نیمسال دوم دانش آموز هم ملاک قرار می گیرد که تنها کسانی مجاز به شرکت در آزمون هستند که معدل کل آنها بالای 17 شده باشد .
در آخر یکی از مدارس که بسیار مورد استقبال قرار میگیرد مدارس شاهد است. با توجه به استعدادیابی و کشف خلاقیت دانش آموزان تیزهوش در مدارس تیزهوشان، می توان این گونه مدارس مانند مدارس شاهد و نمونه دولتی را به عنوان مدارس برتر در ایران معرفی نمود.
وجود سایت مدارس شاهد و نمونه دولتی برای دانش آموزان تیزهوش و در واقع دانش آموز برتر مفید می باشد زیرا که دانش آموزانی که از لحاظ هوشی برتری دارند، لازم است زمینه و فضای مناسب جهت استعدادیابی و کشف خلاقیت برای آنها مهیا شود تا بتوانند استعدادهای خود را شکوفا کنند. اما اگر همین دانش آموز تیزهوش در مدرسه ای با امکانات عادی تحصیل نماید در هم کلاس بودن خود با دانش آموزمتوسط به تدریج سطح تحصیلی او پایین آمده و در واقع استعداد دانش آموز تیزهوش افت کرده و هدر می رود. فضای رقابتی در بین دانش آموزان مدارس شاهد و نمونه دولتی به مراتب بیشتر است. و وجود این فضای رقابتی در تلاش و بالفعل کردن استعداد و توانایی تیزهوشان بسیار مهم است.
اگر چه بسیاری از صاحب نظران معتقدند که ثبت نام در مدارس شاهد برای کل دانش آموزان عادی مضر است و باعث می شود روحیه تلاش و رقابت در دانش آموزان دیگر مدارس کاهش یابد. وجود برنامه های آموزشی و پرورشی ویژه در مدارس تیزهوشان و توجه بیشتر به دانش آموزان تیزهوش از نظر عاطفی و اجتماعی و …، توجه بیشتر به درسهایی مانند هنر جهت استعدایابی، تاکید در مدارس تیزهوشان بر کارکرد، تجزیه و تحلیل، کاوش و جستجو، تفکری عمیق و واگرا در مدارس باعث ایجاد زمینه مناسب تحصیل برای این دانش آموزان است و می توان وجه تمایز مدارس تیزهوشان با دیگر مدارس را در همین موارد دانست.
در رابطه با تفاوت مدارس شاهد با مدارس عادی باید بگوییم یکی از این تفاوت‌ها به کیفیت این مدارس و همچنین نحوه ثبت نام و شرایط آنان باز می‌گردد. زیرا مدارس شاهد شرایط ویژه‌ای را جهت ثبت نام دارند که با توجه به آن ثبت نام صورت می بپذیرد و ادامه تحصیل را در این مدارس ممکن می سازد. برای مثال در سال‌های گذشته مدارس شاهد تنها برای فرزندان خانواده‌های محترم شهدا و ایثار گران بود ولی امروزه به این صورت نمی‌باشد.