همانطور که میدانید، قفسه بندی در هر محلی موجب نظم بخشیدن، سازماندهی، نگهداری و چیدمان بهتر اقلام و استفاده بهینه از فضا خواهد شد و امروزه هیچ انبار یا فروشگاهی مشاهده نمی کنید که فاقد قفسه بندی باشد. سیستم های قفسه بندی انبار، سازه های محکم و مقاوم فلزی، چوبی و پلاستیکی هستند که برای چیدمان کالاها و اقلام در محیط های صنعتی و نیمه صنعتی و خانگی استفاده میشوند. بهترین و مقاوم ترین نوع سیستم های قفسه بندی با فلزات بسیار مقاوم ساخته میشوند و تنوع بالایی در شکل و ساختار آنها وجود دارد. همچنین، استفاده از قفسه بندی ها موجب آسان تر شدن فعالیت های کارخانه ای و تولیدی بخصوص در بخش انبارداری شده است. در این مقاله قصد بررسی و معرفی انواع قفسه بندی انبار و مزایا و معایب هر یک را داریم.
انواع قفسه بندی فلزی انبار
قفسه های فلزی انبار به دو نوع ثابت و متحرک تقسیم بندی میشوند که در نوع متحرک، هریک از قفسه ها قابلیت جابجایی و جداسازی دارند و در قفسه بندی ثابت امکان حمل وجود نداشته و جابجایی در آن در صورت نمی گیرد. انواع قفسه های ثابت و فلزی به شرح زیر هستند:
- قفسه بندی راک کفپوش دار سنگین: قفسه بندی راک که با نام بالکی راک و پانل راک نیز شناخته میشود، کاربردی ترین نوع سیستم های قفسه بندی انبار می باشد که به صورت طبقاتی پیاده سازی شده و امکان ذخیرسازی محصولات نیمه سنگین و سنگین را با استفاده از حداکثر فضا فراهم می سازد.
- قفسه بندی بازویی: این نوع قفسه بندی که به قفسه کانتی لور نیز معروف است، در دو نوع سبک و سنگین موجود میباشد. قفسه های بازویی، فاقد ستون جلویی بوده و جهت نگهداری از محصولات رشته ای و لوله ای که بر روی بازوها به صورت افقی توسط اپراتور انسانی و لیفتراک جایگذاری میشوند، مناسب هستند.
- قفسه بندی پالت راک: رایج ترین نوع قفسه بندی ثابت و فلزی در انبارهای بزرگ صنعتی است که با قرار دادن محصولات سنگین در پالت های مسطح که به صورت طبقاتی روی هم قرار گرفته اند، باعث میشود از فضای داخلی انبارها بیشترین استفاده را برده و دسترسی و جا به جایی محصولات در قفسه های مختلف براحتی انجام شود.
- قفسه بندی راهرو باریک: نوعی از قفسه بندی پالت راک است که فاصله بین ردیف های قفسه ها و راهروی بین آنها تا حد امکان کم در نظر گرفته میشود و چیدمان و جا به جایی وسایل با نوع خاصی از لیفتراک انجام میگیرد. این نوع قفسه بندی برای محیط هایی که با کمبود فضا مواجه بوده و سعی در نگهداری اقلام با وزن های سنگین دارند، بسیار مناسب میباشد.
- قفسه بندی خودراهرو: پرکاربردترین قفسه ثابت فلزی و سنگین است که در کارخانجات و انبارهای بزرگ با حذف راهروهای متعدد و استفاده حداکثری از فضای انبار و سالن، محصولات سنگین را توسط لیفتراک در پالتها جایگذاری و از آنها نگهداری میکند. نام دیگر این قفسه بندی، درایوین میباشد و چیدمان و سیستم خروجی آنها بر اساس FIFO اجرا می گردد.
- قفسه بندی مزنین: نام دیگر آن قفسه بندی نیم طبقه پیش ساخته است و قابل اجرا به صورت چند طبقه میباشد. جهت جداسازی بخش اداری و انبار با هزینه اندک و بدون ساخت و ساز، در سالن هایی که هدف استفاده حداکثری از ارتفاع مجموعه است بسیار مناسب میباشد.
- قفسه بندی مشبک: قدیمی ترین و رایج ترین قفسه بندی ثابت فلزی و سبک است که مجموعه ای از نبشی های سوراخ دار و کفی های صاف می باشد که با پیچ و مهره های گالوانیزه به هم متصل شده و به صورت طبقاتی بر روی هم قرار میگیرند. چیدمان و دسترسی آسان به اقلام مورد نظر توسط نیروی انسانی در این نوع قفسه بندی امکان پذیر میباشد.
استفاده از قفسه بندی انبار چه مزایایی دارد؟
ایجاد نظم و ترتیب در فضای داخلی انبار و استفاده بهینه از فضا مهمترین مزایای استفاده از قفسه بندی ها میباشند. تسهیل فرایند انبارداری، دسترسی آسان تر به اقلام در فضای انبار، کاهش میزان ضایعات ناشی از چیدمان نامناسب اقلام، تسریع و تسهیل تسهیل جابجایی و تحویل کالا به مشتریان و امکان کنترل موجودی در کمترین زمان و با کمترین هزینه نیز از دیگر مزایای استفاده از قفسه بندی در انبارها میباشند.
معایب استفاده از قفسه های انبار
علاوه بر مزایایی که گفته شد، استفاده از قفسه بندی در انبارها دارای معایبی نیز میباشد که ارتباط مستقیم با جنس و نوع قفسه های انتخاب شده خواهد داشت. بدین صورت که استفاده از قفسه های آهنی و فلزی به ویژه در مکان ها و انبارهای مرطوب، با احتمال زنگ زدگی و پوسیدگی بسیار بالایی همراه خواهد بود و احتیاج به رسیدگی و ترمیم دائمی خواهد داشت. احتیاج به استفاده دائمی از بالابرها و جرثقیل های سقفی به منظور پایین آوردن بار و کالاهای قرار داده شده در قفسه های بالایی انبار نیز شکل بسیار شایع قفسه بندی انبارها می باشد. محدود کردن فضای رفت و آمد انبارداران و سایر کارگران نیز از دیگر معایب قفسه بندی انبار میباشد که احتیاج به نصب و طراحی بسیار مناسب با توجه به فضای مورد نظر دارد.