مقعد که قسمت انتهایی دستگاه گوارش می باشد دارای یک حلقه ماهیچه ای شکل به نام اسفنکتر می باشد که برای عبور مدفوع هنگام اجابت مزاج باز می شود. اگر اجابت مزاج شما به دلیل یبوست و یا هر چیز دیگری سخت باشد ممکن است دیواره و بافت مقعد دچار کشش شود و در نتیجه این کشش #شقاق_مقعدی ایجاد می شود.
شقاق مقعدی یک پارگی بر روی پوست مقعد است که معمولاً در اثر مدفوع سفت یا زور زدن بیش از حد در حین حرکت روده ایجاد می‌شود. بسیاری از افراد مبتلا به شقاق مقعدی متوجه می شوند که ناراحتی و درد ممکن است به زودی پس از هر بار اجابت مزاج به سراغشان بیاید. جالب است بدانید که از هر 5 نفر یک نفر به شقاق دچار می شود اما با توجه به حساسیت ناحیه این عارضه و عدم آگاهی برخی افراد و یا حس خجالت که از مراجعه به پزشک خودداری می کنند ممکن است این آمار خیلی دقیق نباشد.
در واقع شقاق مقعدی یک بیماری شایع و دردناک است که باعث ایجاد شکاف و پارگی هایی روی بافت اطراف مقعد و اسپاسم عضلات اسفنکتر داخلی می شود. این پارگی‌های کوچک و زخم می‌توانند منجر به درد شدید در حین حرکات روده و همچنین خونریزی مزمن شوند. خوشبختانه، روش‌های درمانی زیادی برای کمک به بهبود شقاق مقعدی وجود دارد تا دیگر مجبور نباشید رنج بکشید! برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد این بیماری می توانید مطلب شقاق چیست از سایت partoclinic را مطالعه نمایید.
آیا درمان شقاق مقعدی در خانه و با استفاده از طب سنتی ممکن است؟
در مراحل اولیه بروز بیماری معمولاً اولین اقدام در برابر شقاق مقعد، انجام اقداماتی در خانه برای تسکین درد است. به نقل از mayoclinic :
چندین تغییر در شیوه زندگی ممکن است به تسکین ناراحتی و بهبود شقاق مقعد و همچنین جلوگیری از عود کمک کند. مانند اصلاح رژیم غذایی با افزایش مصرف فیبر و مایعات:
- افزودن فیبر به رژیم غذایی خوردن حدود 25 تا 35 گرم فیبر در روز می تواند به نرم نگه داشتن مدفوع و بهبود شقاق کمک کند. غذاهای غنی از فیبر شامل میوه ها، سبزیجات، آجیل و غلات کامل هستند. همچنین می توانید مکمل فیبر مصرف کنید. افزودن فیبر ممکن است باعث ایجاد گاز و نفخ شود، بنابراین مصرف خود را به تدریج افزایش دهید.
- نوشیدن مایعات کافی مایعات به جلوگیری از یبوست کمک می کند.
- عدم زور زدن در هنگام اجابت مزاج زور زدن باعث ایجاد فشار می شود که می تواند پارگی در حال بهبودی را باز کند یا باعث پارگی جدید شود.
- برای کاهش تورم اطراف ماهیچه های داخلی/خارجی مقعد می توانید روزانه 3 الی 4 بار در حمام سیتز حاوی نمک اپسوم بنشینید. (از آب داغ اجتناب کنید).
- استفاده از پمادها، داروهای ضد التهاب و آنتی بیوتیک برای تسکین درد
اما این روش های خانگی برای درمان شقاق مقعدی کفایت می کند؟ باید بگوییم که روش های سنتی و خانگی درمان قطعی این بیماری نبوده و تنها در مراحل اولیه برای تسکین درد و کاهش علائم به طور موقت تاثیرگذار می باشد.
شقاق بر اساس شدت و عمق زخم و پارگی به دو نوع حاد و مزمن تقسیم می شود. اگر شقاق یا فیشر مقعدی در کمتر از 6 هفته بهبود پیدا کند حاد و اگر بیش از 6 هفته طول بکشد مزمن نامیده می شود.
فیشر مزمن تنها با جراحی و لیزر درمان می شود و با دارو و روش های خانگی بهبود نمی یابد اما شقاق خفیف معمولاً با پماد و دارو درمان می شود.
راه درمان قطعی و بدون بازگشت بیماری شقاق چیست؟
برای شقاق مزمن باید از روش های درمان پزشکی و جراحی جهت کاهش فشار به عضله اسفنکتر داخلی استفاده شود. ممکن است در مراحل اولیه داروهایی برای رفع یبوست و از بین بردن اسپاسم عضله مقعد تجویز می شود اما روش درمان قطعی و بدون بازگشت برای شقاق مقعدی درمان با لیزر و یا جراحی است. با توجه درد زیاد جراحی و عوارض پس از آن انتخاب اکثر بیماران و پیشنهاد پزشکان درمان فیشر با لیزر می باشد که در ادامه به آن می پردازیم:
درمان شقاق با لیزر
درمان شقاق در پرتو کلینیک با استفاده از لیزر CO2 به صورت سرپایی و تنها در یک جلسه بدون درد و خونریزی انجام می شود. زخم شقاق از طریق تاباندن اشعه لیزر جوش می خورد و ترمیم می یابد. از مزایای درمان شقاق با لیزر می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- استفاده از بی حسی موضعی به جای بیهوشی
- لیزر شقاق به صورت سرپایی و بدون درد و خونریزی قابل انجام است.
- امکان بازگشت و عود مجدد عارضه در این روش درمانی به حداقل می رسد.
- در زمان و هزینه درمان صرفه جویی می شود.
- کوتاه بودن روند درمان و طول دوره نقاهت
اسفنکتروتومی یا جراحی شقاق
#جراحی_شقاق در بیمارستان و با بیهوشی عمومی انجام می شود. در واقع پزشک جراح برای کاهش فشار به عضلات اسفنکتر و از بین بردن اسپاسم مقعدی، در کنار زخم شقاق با استفاده از تیغ جراحی برش و خراشی ایجاد می کند تا فشار از روی عضلات اسفنکتر برداشته شود و عضلات مقعد شل شوند. در این روش مدت زمان بهبودی معمولاً شش هفته بوده و بیمار در دوره نقاهت ممکن است هنگام اجابت مزاج کمی درد داشته باشد.
ایجاد برش و شکاف در عضلات اسفنکتر معمولاً توصیه نمی شود چرا که ممکن است موجب بی اختیاری در کنترل گاز و مدفوع شود.
فلپ پیشرفته مقعد
در این روش جراحی نیز برای ترمیم شقاق، پزشک از بافت سالم قسمتی دیگر از بدن استفاده می کند. این روش جراحی نیز ممکن است عوارضی مثل بی اختیاری را به همراه داشته باشد بنابراین بیشتر برای بیمارانی استفاده می شود که با استفاده از روش های دیگر مثل لیزر درمان نشده و شقاق مزمن پیچیده تری داشته باشند.
تزریق سم بوتولینوم یا بوتاکس شقاق مقعدی
تزریق بوتاکس به ناحیه فیشر موجب شل شدن و فلج شدن عضلات اسفنکتر شده و با از کار افتادن موقتی عضلات، اسپاسم مقعدی برطرف می شود. در این روش پزشک تنها یک سی سی بوتاکس به محل شقاق تزریق می کند و در صورت نیاز ممکن است تزریق در چند مرحله انجام شود.
در نهایت اینکه با توجه به شدت عارضه و علائم آن، پیشنهاد پزشک متخصص شما باید یکی از این روش های درمان را برای شقاق مزمن انتخاب نمایید. هریک از روش های جراحی که گفته شد ممکن است دارای عوارضی مثل بی اختیاری و یا عود مجدد بیماری باشد. تنها روشی که امروزه پیشنهاد اکثر پزشکان است لیزر درمانی است که با توجه به مزایای آن نسبت به سایر روش های جراحی و قطعی و بدون عارضه بودن روش لیزر انتخاب بسیاری از بیماران هم می باشد.