در انتهای دستگاه گوارش، کولون که قسمتی از روده بزرگ می باشد قرار دارد. اگر بخشی از کولون یا همان روده بزرگ بیمار شود با استفاده از جراحی کولکتومی ( به انگلیسی Colectomy)، روده بزرگ برداشته می شود. کولکتومی در واقع جراحی برداشتن بخش آسیب دیده روده بزرگ می باشد که به دلایل مختلفی مثل پیشگیری از سرطان و … انجام می شود.
پولیپ یا سرطان روده بیماری خطرناکی می باشد که ممکن است حتی تا انتهای بیماری هیچ نشانه ای نداشته باشد. در اینجاست که اهمیت کولکتومی مشخص می شود و می توان با استفاده از این روش جان بیمار را نجات داد.
دلایل و کاربرد کولکتومی
این جراحی عمدتاً به خاطر دلایل زیر انجام می شود:
التهاب روده یا کولیت اولسراتیو
پیچ خوردگی روده یا ولولوس
عفونت و خونریزی شدید کولون
پولیپ هایی که باعث سرطان می شوند.
دیورتیکولیت
تومور در روده که باعث انسداد می شود.
سرطان روده بزرگ یا کولون
بیماری کرون که با دارو بهبود نیافته است.
عوارض و خطرات
نه تنها فقط این مورد بلکه همه جراحی ها عوارض و خطراتی با خود به همراه دارند مانند:
مشکلات تنفسی هنگام آلرژی و یا واکنش به داروی بیهوشی
سکته یا حمله قلبی
خونریزی و یا لختگی خون
ذات الریه یا پنومونی
افزایش خطر ابتلا به دیابت، از آنجایی که کولون نقش مهمی در تنظیم قند خون دارد برداشتن آن می تواند خطر ابتلا به دیابت نوع دو را افزایش دهد.
خطرات و ریسک های برداشت روده بزرگ شامل این موارد می شود:
آسیب دیدن مثانه یا قسمت های مجاور
آسیب پوست استوما یا استومی
فتق هرنیا
پاره شدن زخم جراحی
خونریزی در درون شکم
آماده شدن قبل جراحی
پزشکتان به شما توصیه می کند که از دو هفته قبل تمام داروهایی که مصرف می کنید حتی داروهای گیاهی و یا مکمل های ویتامینی را به او اطلاع دهید. لازم است که پزشک شما در جریان هرگونه بیماری قبلی که شما داشته اید قرار بگیرد.
معمولاً قبل از عمل از بیمار خواسته می شود که مصرف هرگونه داروهای رقیق کننده خون مثل ایبوپروفن ، آسپرین، وارفارین یا ناپروکسن را قطع نماید.
مصرف آب فراوان و غذاهای غنی از فیبر
قطع مصرف سیگار
همچنین اقدامات لازم برای چند روز قبل از عمل شامل این موارد می باشد:
نوشیدن مایعات و آبمیوه
مصرف ملین و مسهل
انجام تنقیه برای اینکه روده شما کامل تمیز شود.
بعد از رعایت این موارد شاید پزشکتان از شما بخواهد دوازده ساعت قبل از جراحی از خوردن و نوشیدن خودداری نمایید.
نحوه انجام کولکتومی
همان طور که گفتیم اگر بخشی یا همه روده بزرگ فرد بیمار شود و یا پولیپ و سرطان داشته باشد، پزشک یا بخشی از روده بزرگ را برمی دارد و دو سر روده را به هم متصل می کند به این حالت کولکتومی ساب توتال و یا کولکتومی جزئی گفته می شود. و یا اینکه کل روده بزرگ برداشته می شود که به این روش کولکتومی کامل گفته می شود.
قبل از جراحی شما با بیهوشی عمومی بیهوش خواهید شد و بنابراین در حین عمل خواب بوده و دردی را حس نمی کنید. ممکن است جراح یا از روش لاپاراسکوپی و یا کولکتومی باز استفاده نماید.
اگر از لاپاراسکوپی برای جراحی استفاده شود از یک دوربین برای دیدن داخل روده شما استفاده می شود و جراحی از طریق برش های ریزی انجام خواهد شد. این روش نسبت به جراحی باز تهاجم کمتری دارد.
کولکتومی لاپاراسکوپی
اما در کولکتومی باز جراح برای دیدن روده شما به صورت مستقیم، یک شکاف تقریباً بزرگی بر روی شکم شما ایجاد می نماید.
کولکتومی باز
در واقع در هر دو روش پزشک با استفاده از برش به روده دسترسی پیدا می کند و بخش بیمار آن را برمی دارد و باقی مانده روده به هم وصل می شود و سپس برشی که ایجاد شده بود از طریق بخیه بسته می شود.
انواع دیگر کولکتومی
پروکتوکولکتومی: در این روش جراحی، کولون و رکتوم برداشته می شود.
همی‌کولکتومی: شامل برداشت قسمت چپ و یا راست کولون
بعد از جراحی
بعد از جراحی معمولاً سه تا هفت روز نیاز به بستری بیمار می باشد. نوع غذایی که بیمار مصرف می کند و اندازه آن و رژیم غذایی او باید تحت نظر باشد. بهتر است که دو تا سه روز پس از عمل مایعات مصرف شود و سپس کم کم مایعات غلیظ تر و بعد غذاهای نرم. در واقع دوره نقاهت و بهبودی کامل تقریباً دو ماه زمان می برد.
کلستومی بعد از جراحی کولکتومی
ممکن است پس از جراحی کولکتومی روده سالم برای شما به قدر کافی باقی نمانده باشد در این حالت جراحی کلستومی هم انجام می شود که معمولاً موقت می باشد. سر و ته روده یا هر دو انتهای روده که سالم مانده از طریق یک بریدگی بر روی شکم آورده می شوند و کیسه ای بر روی این شکاف قرار می گیرد تا از طریق آن مواد زائد دفع شوند. این مورد همان استومی یا استوما می باشد که در اینجا به طور کامل درباره آن توضیح داده ایم.