دستگاه عصبی مرکزی انسان اول از همه، مسئول پاسخ‌گویی به عوامل استرس‌زا است. در مغز انسان، هیپوتالاموس در مواجه با استرس و اضطراب، کار را شروع می‌کند و به غدد فوق کلیوی پیام می‌دهد تا هورمون‌های استرس یعنی آردنالین و کورتیزول را ترشح کنند. این هورمون‌ها باعث سرعت گرفتن ضربان قلب می‌شوند و خون را به سرعت به سمت مناطقی می‌فرستند که در موقعیت اضطراری نیاز بیشتری به خون دارند؛ مانند عضلات، قلب، و سایر اندام‌های مهم.
هنگامی که ترس ادراک شده از بین می‌رود، هیپوتالاموس باید به همه‌ی دستگاه‌ها دستور برگشت به حالت عادی بدهد. اگر سیستم اعصاب مرکزی در برگشت به حالت عادی شکست بخورد یا عامل استرس از بین نرود، پاسخ مورد نظر همچنان ادامه خواهد داشت.
عوارض استرس بر دستگاه تنفسی
تنفس فرد هنگامی که تحت تاثیر استرس قرار دارد سریع‌تر می‌شود تا اکسیژن بیشتری به قسمت‌های مختلف بدن بفرستد. اگر فرد از قبل، یک بیماری تنفسی مانند آسم داشته‌باشد، تنفس سخت‌تر می‌شود؛ از دیگر عوارض استرس بر سیستم تنفس، نفس نفس زدن عمیق و طولانی و حتی حملات پانیک است.
تاثیر استرس بر دستگاه قلبی_عروقی
استرس باعث محکم‌تر و سریع‌تر شدن ضربان می‌شود تا به این وسیله خون بیشتری به اندام‌های اصلی و عضلات برساند. در این شرایط قدرت فرد برای انجام فعالیت بیشتر می‌شود؛ اما ممکن است باعث افزایش فشار خون نیز بشود. اگر این واکنش زیاد رخ بدهد، قلب تحت فشار قرار می‌گیرد که ممکن است سبب ایجاد مشکلات قلبی شدیدیتری بشود.
عوارض استرس در دستگاه گوارش
در شرایط استرس، کبد قند خون (گلوکز) بیشری تولید می‌کند تا باعث تثویت انرژی انسان بشود. اگر فرد دچار استرس مزمن باشد، بدن از عهده‌ی این موج افزایش گلوکوز بر نخواهد آمد. استرس مزمن می‌تواند خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را افزایش دهد.
ترشح زیاد هورمون‌های استرس، تنفس سریع و افزایش ضربان قلب نیز موجب آشفتگی دستگاه گوارش می‌شود. به علت افزایش اسید معده، امکان درگیر شدن فرد با رفلاکس اسید و سوزش سر دل افزایش می‌یابد.
استرس علت اصلی آفت دهانی نیست (علت آن یک باکتری به نام هلیکوباکتر پایلوری است) اما می‌تواند احتمال به وجود آمدن آن را افزایش دهد یا موجب اذیت کردن آفت‌های موجود شود.
– استرس و پرخوری عصبی
همچنین استرس شدید یکی از عوامل دخیل در رفتارهایی مانند پرخوری، کم‌تر از نیاز خوردن، سو مصرف مواد و گوشه‌گیری از اجتماع است.
– استرس و مشکلات دفع
از دیگر عوارض استرس بر سیستم گوارش، تداخل در مراحل هضم و دفع غذا است که می‌تواند موجب اسهال یا یبوست شود. احتمال تجربه‌ی حالت تهوع عصبی، استفراغ یا درد معده عصبی نیز وجود دارد.
استرس و گرفتگی عضلات
در شرایط استرس عضلات برای محافظت از خود در مقابل آسیب دیدگی، منقبض می‌شوند. وقتی فرد آرام شود، عضلات شروع به استراحت می‌کنند؛ اما اگر فرد دائما در شرایط استرس باشد، عضلات فرصت استراحت نخواهند داشت.
سفتی عضلات موجب دردهای ناشی از استرس می‌شوند، که شامل درد در قلب، کمر و شانه، و یا درد کل بدن است. در طول زمان این دردها چرخه‌ی ناسالمی از ترک ورزش و شروع به استفاده از داروهای مسکن برای آرام شدن می‌کنند.
میل جنسی و دستگاه تولید مثل
استرس هم برای ذهن و هم برای بدن خسته کننده است. اگر فرد به طور مداوم تحت تاثیر استرس باشد، غیرمعمول نیست که میل خود را از دست بدهد. در حالی که استرس در کوتاه مدت می‌تواند موجب افزایش هورمون مردانه‌ی تستوسترون شود، این تاثیر جانبی همیشگی نخواهد بود.
اگر مردی به مدت طولانی استرس داشته باشد، سطح تستوسترون می‌تواند کاهش یابد. کاهش سطح تستوترون می‌تواند موجب اخلال در تولید اسپرم یا اختلال نعوظ یا ناتوانی جنسی شود. همچنین استرس مزمن خطر ابتلا به عفونت را در اندام‌های تولید مثل مردان مانند پروستات و بیضه‌ها افزایش می‌دهد.
استرس در خانم‌ها می‌تواند بر چرخه‌ی قاعدگی تاثیرگذار باشد؛ یعنی عوارض استرس می‌تواند موجب پریودهای نامنظم، سخت‌تر و دردناک‌تر شود. همچنین استرس مزمن می‌تواند علائم جسمی قاعدگی را تشدید کند و یا منجر به خونریزی رحم شود.
تاثیر استرس بر دستگاه ایمنی
استرس دستگاه ایمنی بدن را تحریک می‌کند؛ این کار در شرایط اضطراری امتیاز به شمار می‌آید. این انگیخته شدن برای جلوگیری از عفونت و درمان زخم‌ها مفید است. اما در طول زمان هورمون‌های استرس دستگاه ایمنی را ضعیف می‌کنند و پاسخ بدن به مشکلات و تهدیدات واقعی را کاهش می‌دهند.
به همین دلیل، افراد دچار استرس شدید یا مزمن در مبتلا شدن به بیماری‌های ویروسی مانند سرماخوردگی و آنفولانزا یا دیگر عفونت‌ها مستعدتر هستند. همچنین استرس زمان مورد نیاز برای بهبود کامل از یک بیماری یا مصدومیت را افزایش می‌دهد.