روزنامه همشهری: «بی‌پولی»؛ نخستین پاسخ همه آنهاست؛ همان‌ها که با وجود قوانین سختگیرانه، هنوز برای خودروی خود بیمه‌نامه شخص ثالث تهیه نکرده‌اند. درصد قابل‌توجهی از این افراد علت را گران بودن بیمه‌نامه شخص ثالث می‌دانند؛«ما خرج‌های واجب‌تری داریم. وقتی کرایه خانه عقب است. خود ماشین هزار و یک خرج دارد، گوشت، مرغ و برنج تمام شده، شما باشی بیمه شخص ثالث تهیه می‌کنی؟ خب بیایند این لکنته را اصلا بردارند ببرند بگذارند پارکینگ. چه بهتر!» اینها را کارگر یک کارخانه تولید شوینده می‌گوید. مشابه گلایه‌های او را لابه‌لای حرف‌های دیگر کسانی که تن به بیمه کردن خودروی خود نمی‌دهند هم می‌شنوی. براساس گزارش‌های منتشر شده بیمه مرکزی، از بین ۲۵میلیون پلاک فعال خودرو در سراسر کشور، بین ۱.۵تا ۲میلیون پلاک، بیمه‌نامه شخص ثالث ندارند و این تعداد می‌توانند زنگ خطر بزرگی نه فقط برای خود شخص، که برای همه جامعه باشند.
به جرم نداشتن
روایت‌ها همه از همین قاعده «بی‌پولی» پیروی می‌کنند؛ «اطرافیان مرا بی‌خیال یا بی‌مسئولیت می‌دانند اما واقعا اینطور نیست. برایم مشکل است نصف حقوق یک‌ماه را برای بیمه ماشین بدهم. کمتر هم از ماشین استفاده می‌کنم. بیشتر اوقات روبه‌روی در خانه پارک است. سفر رفتن هم که رؤیا شده است. فعلا هم که قصدی برای فروش ندارم. چرا باید بیمه کنم؟» و البته هستند کسانی که به واسطه سنگین شدن جرایم دیرکرد بیمه، ترس مواجهه با ماجرا به جان‌شان افتاده و مدام آن را به تعویق می‌اندازند؛ «برای مدتی دستم تنگ بود و نتوانستم ۳سال برای خودروی خودم بیمه‌نامه شخص ثالث تهیه کنم. در همه این چند سال، تلاش کردم یا ماشین را تکان ندهم، یا با احتیاط رانندگی کنم. حالا که می‌خواهم برای تهیه بیمه‌نامه اقدام کنم از پرداخت جریمه دیرکرد آن واهمه دارم. می‌گویند باید چندین‌میلیون تومان خسارت این مدت را بپردازم. ندارم! چه کنم؟»
نتیجه گزارش میدانی ما نشان می‌دهد که درصد کمی از جامعه درگیر این تخلف ناخواسته شده‌اند. برگزاری یک نظرسنجی آنلاین از بین ۸۲نفری که صاحب خودرو هستند، نشان می‌دهد بیش از ۹۰درصد شرکت‌کننده‌ها در نظرسنجی‌گفته‌اند که برای خودروی خود بیمه شخص ثالث تهیه کرده‌اند که تعداد آنها ۷۴نفر است. ۱۰درصد باقی‌مانده (۸ نفر) اعلام کرده‌اند که سال۱۴۰۰ برای خودروی خود بیمه‌نامه شخص ثالث تهیه نکرده‌اند و علت مشترک بین همه این افراد همان مسئله «نداشتن» است. همه اینها یعنی هرچند افزایش نرخ بیمه شخص ثالث همواره در تبعیت از افزایش نرخ دیه در کشور بالا می‌رود اما در شرایط فعلی نرخ بیمه نیاز به تعدیل دارد تا همه اقشار جامعه بتوانند خودروی خود را بیمه کنند.
جریمه روزانه؛ عامل ترس و تعویق
یکی از دلایلی که باعث می‌شود بعضی از صاحبان خودرو برای سال‌های متمادی در گرداب نخریدن بیمه بیفتند، جریمه‌هایی است که هر روز به مبلغ آنها افزوده می‌شود. میزان جریمه دیرکرد قیمت بیمه ماشین برای خودروهای سواری در سال۱۴۰۰ بسته به نوع خودرو و شرکت بیمه‌ای روزانه بین ۵تا ۱۰هزار تومان متغییر است اما بیشتر خودروهای روتین که این روزها در خیابان می‌بینید اگر از موعد بیمه آنها گذشته باشد و نسبت به تمدید آن اقدام نکرده باشند، روزانه حدود ۷هزار تومان جریمه می‌شوند. بر این اساس جریمه دیرکرد خودروی بدون بیمه برای یک‌سال بیش از ۲میلیون‌و۵۰۰هزار تومان برآورد می‌شود که خب پرداخت این جریمه برای کسی که از ابتدای کار توان پرداخت حق بیمه شخص ثالث را نداشته، طبعا مقدور نیست.
کاهش صدور بیمه‌نامه شخص ثالث
بررسی آمارهای منتشر شده و سالنامه بیمه مرکزی نشان می‌دهد که صدور بیمه نامه شخص ثالث در سراسر کشور کاهش پیدا کرده است. براساس آخرین گزارش بیمه مرکزی، سهم بیمه شخص ثالث و مازاد، ۳۳.۵ درصد از پرتفوی حق بیمه تولیدی بازار اعلام شده و این در حالی است که این مقدار طبق آمار سالنامه ۹۸،برابر ۳۴.۱درصد بوده است. به‌گفته سلیمانی، رئیس‌کل بیمه مرکزی بازار بیمه شخص ثالث یک بازار ۳۰تا ۳۵هزار میلیاردی است که گردش مالی قابل‌توجهی دارد و هم‌اکنون ۲۵میلیون پلاک فعال در کشور وجود دارد. براساس آمارهای منتشر شده بانک مرکزی، ۶۸.۶میلیون فقره بیمه‌نامه در تمام رشته‌ها در سال۹۹صادر شده که نسبت به‌مدت مشابه سال قبل، ۴.۲درصد کاهش داشته است و علت آن بنا بر تحلیل‌های این نهاد، عملکرد برخی شرکت‌ها در صدور بیمه‌های شخص ثالث،مازاد و حوادث راننده است.
چه می‌شود اگر بیمه شخص ثالث نداشته باشیم؟
براساس ماده دوم بخش اول قانون بیمه شخص ثالث، کلیه دارندگان وسایل نقلیه موضوع این قانون اعم از اینکه اشخاص حقیقی یا حقوقی باشند مکلف‌اند وسایل نقلیه خود را در قبال خسارت بدنی و مالی که در اثر حوادث وسایل نقلیه مذکور به اشخاص ثالث وارد می‌شود حداقل به مقدار مندرج در ماده ۸ این قانون نزد شرکت بیمه‌ای که مجوز فعالیت در این رشته را از بیمه مرکزی داشته باشد، بیمه کنند. به زبان ساده اگر برای خودروی خود بیمه‌نامه شخص ثالث تهیه نکنید، باید پای تبعات و عواقب نه‌چندان آسانی بایستید.
۱.یکی از عواقب نداشتن بیمه شخص ثالث یا تمدید نکردن به‌موقع آن، این است که پلیس شما را جریمه می‌کند و در نهایت ماشین شما به پارکینگ منتقل می‌شود. بعد از این شما باید بیمه‌نامه شخص ثالث را به همراه جریمه دیرکرد آن بخرید تا بتوانید ماشین خود را از پارکینگ نیروی انتظامی بیرون بیاورید.
۲. به جز جریمه پلیس، شما باید در ادامه، جریمه دیرکرد تمدید بیمه شخص ثالث را هم پرداخت کنید.
۳.سخت‌ترین عاقبتی که نداشتن بیمه برای شما به همراه دارد، در زمان حادثه و پرداخت خسارت است. اگر شما بیمه ثالث نداشته باشید یا آن را تمدید نکرده باشید و در حادثه‌ای شما مقصر شناخته شوید، تمام خسارت‌ها را باید خودتان از جیب پرداخت کنید؛ حال چه این خسارت جانی باشد چه مالی و دیگر اهمیت ندارد در حادثه رخ داده چه‌کسی مقصر است.