دیسک صفحه ای از جنس غضروفی است که در بین مهره های ستون فقرات قرار دارد و همانند نوعی بالشتک میماند. دیسک در واقع شبیه به ضربه گیر عمل می کند و مانع سایش دو مهره روی هم می شود. دیسک کمر به تنهایی بیماری محسوب نمی‌شود، زمانی که فرد دردهای شدید در پا و یا کمر دارند دچار بیماری بیرون زدگی دیسک کمر شده‌اند که اکثرا قابل درمان با انجام عمل جراحی دیسک کمر است.
عارضه دیسک کمر چگونه اتفاق می افتد؟
با توجه به افزایش سن دیسک های بین مهره ای مایع خود را از دست داده و خشک می شوند، که باعث می شود فشردگی دیسک اتفاق بیافتد. امروز عارضه دیسک کمر و دیسک گردن هم در بانوان و هم در آقایان دیده می شود، در بعضی از منابع آمده است که فتق دیسک کمر در مردان 30 تا 50 سال دیده می شود. اما در جوانان با رده های سنی 16 تا 20 سال نیز بسیار شیوع پیدا کرده است.
علائم دیسک کمر
بیرون زدگی دیسک، معمولا منجر به بروز درد و ناراحتی نخواهد شد. اما در صورتی که به اعصاب قسمت انتهایی پشت فشار وارد کند، علائمی از درد در پشت بدن و یا پاها ظاهر خواهد شد. علاوه بر درد، بی حسی و ضعف می تواند از دیگر علائم بیرون زدگی دیسک باشد.
درمان دیسک کمر با روش های غیر جراحی چگونه است؟
داروهای مسکن: داروهای مسکن می بایست حتما طبق تجویز پزشک باشند. این دارو ها به منظور رفع درد، التهاب، درد در مفصل و همچنین حساسیت به لمس می باشند. ایبوپروفن، ناپروکسین نیز برای تسکین درد پیشنهاد می شود. (هیچ گاه هیچ دارویی را سرخود مصرف نکنید.)
کیسه یخ: اگر به کمر درد دچار شدید از کیسه یخ استفاده کنید چرا که به رفع التهاب و همچنین آهسته شدن تکان های عصبی بسیار کمک می کند و همچنین از گرفتگی عضلات جلوگیری می کند. کمپرس یخ رگ ها را منقبض می کند و اگر برداشته شود خون دوباره ناحیه دردناک را پر می کند و باعث می شود که تسکین درد و همچینن التیام بافت سریع تر انجام شود.
گرما درمانی: برای درمان گرفتگی عضلات کیسه آب گرم، حمام با آب داغ، بستن پارچه آب گرم روی کمر به مدت 2 روز بسیار می تواند موثر باشد. این روش ها را با مشورت پزشک خود انجام دهید.
دقت در حرکات: برای اینکه فشار روی دیسک به حداقل برسد نیاز دارید تا در انجام یکسری از کارها مثلا خوابیدن روی شکم، پوشیدن کفش پاشنه بلند، ایستادن و همچنین نشستن های طولانی مدت و … احتیاط کنید.همچنین اجسام بالای 4 کلیوگرام را بلند نکنید و در هنگم بلند کردن اجسام سنگین از روش های صحیح کمک بگیرید.
مراجعه به فیزیوتراپ: اکثر افرادی که از کمر درد رنج می برند با مراجعه به فیزیوتراپ مشکل شان برطرف می شود چرا که انجام تمرین می تواند به بازآموزی بدن بسیار کمک کند و از بروز کمر درد در آینده پیشگیری کند.
جراحی دیسک کمر
اگر روش های درمانی غیر تهاجمی نتواند در بهبود وضعیت بیمار موثر باشد ار روش جراحی دیسک کمر استفاده خواهد شد.
جراحی دیسک کمر بسته چیست؟
جراحی دیسک کمر به طریقه بسته به این معناست که در روند جراحی از چاقو استفاده نمی شود و برشی داده نمی شود. بلکه سوراخی در داخل پوست ایجاد می شود که از طریق آن سوزن یا آندوسکوپ وارد فضای دیسکی میشود بنابراین جراحی بسته کمر دو نوع است : یک نوع جراحی لیزری کمر و نوع دیگر جراحی آندوسکوپی دیسک کمر می باشد.
جراحی دیسک کمر باز چیست؟
جراحی دیسک کمر باز، جراحی است که در آن از چاقو استفاده میشود و یک شکاف در پشت بیمار داده میشود. سپس عضله ها به کنار زده میشود و قسمتی از استخوان ستون مهره ها که لامینا نامیده میشود برداشته میشود و ریشه عصبی به کناری کشیده می شود و از پشت ریشه عصبی دیسک خارج میشود این جراحی معمولاً با کمک میکروسکوپ انجام میشود.
اقدامات و آمادگی قبل از جراحی دیسک کمر قبل از جراحی به خوبی تحقیق کنید و به دنبال بهترین جراح دیسک کمر باشید زیرا این جراحی بسیار حساس است و نیاز به تجربه و مهارت بالایی دارد.
قبلا از جراحی آزمایشاتی مانند ام آر ای، سی تی اسکن و ... که پزشک برایتان تجویز کرده است را انجام دهید و در روز جراحی همراه خود داشته باشید. اگر بیماری خاصی دارید و یا دارویی مصرف میکنید حتما پزشکتان را مطلع کنید. با مشورت پزشک مصرف دارو های رقیق کننده خون مانند آسپرین را قطع کنید و یا کاهش دهید. تا مدتی قبل از جراحی از مصرف الکل و استعمال دخانیات بپرهیزید. در روز جراحی حتما فردی را به عنوان همراه با خودبیاورید که در انجام کار ها به شما کمک کند.
مراقبتهای بعد از جراحی دیسک کمر
مراقبت های بعد از جراحی دیسک کمر بسیار در روند بهبوبدی موثر است. جهت پیشگیری از عوارض و بروز مشکلات به موارد زیر دقت کنید.
وزن بدنی خود را در حالت ایده آل نگه دارند. از روش‌های صحیح بلند کردن اجسام کمک بگیرند. عضلات شکم و پشت خود را تقویت و ورزش را فراموش نکنند.
برای سرعت بخشیدن به روند بهبودی توصیه میشود:
پانسمان‌های زخم به صورت روزانه تعویض شود و از استفاده مستقیم بتادین روی زخم خودداری کنند. حمام رفتن بین ۳ تا ۵ روز بعد از جراحی باید صورت گیرد. از کمربند طبی یا بریس ستون فقرات در دوران نقاهت باید به صورت ثابت و مداوم استفاده شود. تحرک داشتن و انجام فعالیت‌های ملایم و منظم به بهبود گردش خون بسیار کمک می‌کند و فرآیند بهبود را تسهیل می‌کند. فیزیوتراپی کمردرد که یکی از روش‌های توانبخشی است، می‌تواند در انجام فعالیت‌ها و با هدف پیشگیری از درد و نگهداشتن ستون فقرات در یک وضعیت ایمن، به بیمار کمک کند.