یکی از اصلی ترین تجهیزات در تاسیسات حرارت مرکزی که هم در موتور خانه های خانگی و هم در صنایع مختلف کاربرد فراوانی دارد، بویلر آب گرم (Hot water boiler ) است. این مخزن که با نام دیگ آب گرم نیز شناخته می شود، از نظر عملکرد دارای تنوع بالایی بوده و در دو نوع فولادی و چدنی رایج می باشد. بویلر آب گرم، دستگاهی است که می تواند، انرژی حرارتی حاصل از احتراق سوخت مشعل را به داخل خود منتقل نموده و آب گرم ایجاد شده را توسط یک پمپ مخصوص به گردش در آورد. سپس آب به گردش درآمده به درون لوله های قرار گرفته در بخش های مختلف ساختمان انتقال پیدا نموده و گرمای خود را به سیستم های گرمایشی می دهد و پس از سرد شدن مجدد به درون مخزن برگشت داده میشود. در ادامه به بررسی بیشتری از بویلر آب گرم خواهیم پرداخت.
اجزای بویلر آب گرم
از اصلی ترین اجزای بویلر آب گرم می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- مخزن فلزی که در برابر ضربه و نوسانات دمایی بسیار مقاوم است و به صورت افقی یا عمودی نصب می شود.
- لوله های مقاوم فلزی
- درب های جلو و عقب
- دودکش
- فشار سنج
- ترمومتر
- کوره، دریچه های منهول و هندهول و تیوب شیت
اساس کار بویلر آب گرم
همانطور که گفته شد، دیگ آب گرم، مخزنی فلزی و بسته است و اساس کار آن بدین گونه می باشد که به کمک انرژی حاصل از سوخت گازوئیل یا مازوت، آب موجود در آن تا 90 درجه سانتیگراد افزایش دما پیدا می کند و سپس آب گرم شده به کمک پمپ به درون لوله ها و سیستم های گرمایشی منتقل می شود. از مهم ترین ویژگی های این دیگ ها این است که آب با افزایش دما به بیش از 100 درجه سانتیگراد تبخیر نمیشود، چون فضا کاملا بسته بوده و امکان تبخیر برای آنها وجود ندارد.
انواع دیگ آب گرم
اگر بخواهیم انواع بولر آب گرم بر اساس مسیر گازهای حاصل از احتراق شعله را ببرسی کنیم، به گروه های مختلفی از جمله موارد زیر تقسیم بندی میشوند:
- بویلر آب گرم تک پاس: قدیمی ترین نوع از دیگ آب گرم است و همان گونه که از نامش پیداست، در این نوع بویلر، گازهای حاصل از سوختن گازوئیل تنها یک مرتبه اطراف مخزن را طی نموده و از لوله های دودکش به خارج انتقال پیدا خواهند کرد.
- دیگ آب گرم دو پاس: در این بویلرها گازهای حاصل شده از احتراق و شعله ها، مسیر دیگ را دو بار طی می کنند و سپس وارد دودکش می شوند. به گونه ای که، گازهای تولید شده یکبار از جلوی دیگ عبور کرده و پس از رسیدن به انتها از طریق لوله های تعبیه شده که انتقال حرارت نام دارند به جلوی دیگ باز می گردند.
- دیگ آب گرم سه پاس : این مخازن بیشترین کارایی را نسبت به نوع تک و دو پاس دارند و به گونه ای طراحی می شوند که گازهای درون لوله سه مرتبه اطراف مخزن حرکت نموده و سپس از آن خارج گردند.
- بویلر آب گرم برگشتی : در بویلرهای برگشتی، پس از دو مرتبه چرخیدن گاز درون لوله ها به اطراف مخزن، به انتهای دیگ برخورد نموده و به دلیل محدب بودن ساختار آن برگشت داده شده و پس از رسیدن به نقطه ابتدایی مخزن در نهایت به سمت دودکش هدایت میشوند. لازم به ذکر است که، راندمان این نوع بویلر نیز از نوع سه پاس کمتر می باشد.
- بویلر آب گرم واتر تیوپ : در این نوع دیگ آب گرم، آب درون لوله های بسیار مقاوم قرار گرفته و گازهای ایجاد شده از سوخت در اطراف آن می باشند و از این طریق افزایش دمای آب درون لوله ها صورت میگیرد. بویلرهای واتر تیوپ، راندمان حرارتی بالاتری داشته و تنش حرارتی در آن کمتر می باشد و تعمیرات و نگهداری آن مقرون به صرفه تر است.
- دیگ آب گرم فایرتیوب: این نوع از دیگ ها، عملکردی عکس نوع واتر تیوپ دارند و درون لوله های آنها، گازهای گرم قرار می گیرد و در اثر حرکت آب در اطراف لوله ها، دمای آن افزایش پیدا می کند.
کاربردهای بویلر آب گرم
بویلر های آب گرم، در هر مکانی که نیاز به تاسیسات حرارت مرکزی باشد، کاربرد فراوانی دارند که از جمله آنها می توان به موتورخانه ساختمان های مسکونی، سیستم های گرمایشی بیمارستان ها، هتل و رستوران های بزرگ، تولید آب گرم در سازمان ها و ساختمان های اداری و تجاری بزرگ، نیروگاه ها و پالایشگاه ها ، کشتی ها ، لوکوموتیوها، پارک های آبی، سالن های ورزشی و مراکز نظامی اشاره نمود.
قیمت بویلر آب گرم
تعیین قیمت بویلر آب گرم به فاکتورهای مختلفی همچون؛ جنس و متریال به کار رفته برای ساخت مخزن، جنس اجزای داخلی آن، ظرفیت مخزن و نوع آن (تک پاس، دو پاس، برگشتی و سه پاس) و غیره بستگی دارد. بنابراین نمی توان قیمت دقیق و مشخصی را برای بویلرهای آب گرم تعیین نمود.