اگر فضای کافی برای داشتن یک باغچه ندارید، اصلاً لازم نیست نگران باشید. تمام چیزی که برای کاشتن این میوه تابستانی نیاز دارید، یک مکان آفتابی و یک گلدان بزرگ است. گوجه فرنگی یکی از مفیدترین گیاهان خوراکی است و زمانی هم که خودتان آن را پرورش دهید، طعم و مزه به مراتب بهتری پیدا خواهد کرد.
علاوه بر این، امروزه انواع مختلفی از گوجه در بازار وجود دارد که می‌توانید نوع موردنظر خود را از میان آن‌ها انتخاب کنید. اگر فضای حیاط خانه‌تان محدود است می‌توانید تنها با داشتن یک گلدان بزرگ و یک نقطه آفتابی در پاسیو یا بالکن خانه‌تان صاحب گوجه فرنگی‌های خوشمزه خانگی شوید. در این مطلب از تیم معمار نو با شما هستیم تا به طور مفصل به موضوع راهنمای جامع و کاربردی پرورش گوجه فرنگی در گلدان بپردازیم.
1- یک نقطه آفتابی انتخاب کنید.
اگر به گیاه گوجه فرنگی، حداقل ۶ ساعت و در ایده آل‌ترین حالت ۸ ساعت در روز آفتاب مستقیم برسد، محصول سالم‌تر و بیشتری حاصل خواهد شد. این نکته، هم برای کاشتن گوجه فرنگی در گلدان و هم روی زمین، صدق می‌کند.
برای اینکه در تشخیص میزان آفتاب‌گیر بودن یک نقطه در باغچه یا پاسیو دچار اشتباه نشوید، بهتر است که در زمان صبح، ظهر و همین‌طور بعد از ظهر، بیرون از خانه بروید و ببینید که کدام نقطه، بیشترین میزان نور آفتاب را دریافت می‌کند. فراموش نکنید که اولویت با نقطه‌ای است که ۶ تا ۸ ساعت زیر نور مستقیم آفتاب قرار داشته باشد.
اگرچه روزها در تابستان طولانی‌تر هستند، اما مسیری که خورشید در آن حرکت می‌کند، تغییر پیدا خواهد کرد و به دنبال آن نیز الگوی تابش نور و سایه را در حیاط شما نیز دستخوش تغییراتی خواهد شد. اگر گیاه گوجه فرنگی خود را در نزدیکی دیوار یا نرده حیاط قرار داده‌اید، بهتر است با تغییر فصل، گلدان‌ها را به نقطه‌ای که بیشترین میزان تابش را دارد، انتقال دهید.
2- یک گلدان بزرگ انتخاب کنید.
در رابطه با کاشت و پرورش گوجه فرنگی در گلدان معمولاً توصیه می‌شود که بزرگ‌ترین گلدانی را که می‌توانید، تهیه کنید، چراکه با منافذ و ذخایر بیشتری در خاک، به شما در آبیاری گیاه کمک بسیاری خواهد کرد.
باید بدانید که شاخه و برگ‌های گیاه گوجه فرنگی، انبوه و بزرگ هستند و در کنار آن نیز به خاک کافی برای رشد کردن نیاز دارند. اصولاً گلدانی که برای نگهداری از این گیاه انتخاب می‌کنید باید بتواند خاکی حداقل به عمق ۴۵ سانتی‌متر و در حالت ایده آل بیشتر از ۶۰ سانتی‌متر خاک را در خود جای دهد. گلدان‌های مستطیلی فلزی گالوانیزه و یا بشکه‌ها، برای کاشت گوجه فرنگی مناسب هستند. با این حال، اگر گلدان دیگری انتخاب می‌کنید باید مطمئن شوید که در زیر آن سوراخ‌هایی برای خروج آب وجود دارد. در غیر این صورت، اگر نیاز بود، خودتان زیر ظرف سوراخ ایجاد کنید.
نکته: اگر از ظرف‌های فلزی به جای گلدان استفاده می‌کنید، از قرار دادن آن‌ها در جاهای بسیار گرم یا روی زمین آسفالت خودداری نمایید، چراکه این گرما می‌تواند موجب سوختن و از بین رفتن ریشه گیاه شود.
مسئله بعدی که می‌توانیم به آن اشاره کنیم این است که بیشتر گوجه فرنگی‌ها، رشد محدودی ندارند و بنابراین نیز می‌توانند تا ارتفاع حدود ۱۸۰سانتی‌متر یا بیشتر از آن رشد پیدا کنند. اگر قصد دارید که از طریق کاشت دانه، گوجه فرنگی پرورش دهید، لازم است که اول از همه، دانه‌ها را در سینی بذر بکارید. بعد از جوانه زدن، جوانه‌ها را در گلدان‌های کوچک قرار دهید. فراموش نکنید که لازم است از وجود سیستم تخلیه آب مناسب در گلدان‌ها اطمینان خاطر پیدا کنید و وقتی که به ارتفاع حدود ۱۰ تا ۱۵ سانتی‌متری رسیدند نیز سریعاً آن‌ها را به یک گلدان بزرگ‌تر انتقال دهید.
3- گیاه را در عمق خاک بکارید.
پس از آن‌که گلدان موردنظر خود را انتخاب کردید وقت آن می‌رسد که آن را در نقطه آفتابی که تعیین کرده‌اید قرار دهید. گلدان را تا حدود نصف با خاک گلدان تازه و هر نوع کودی که می‌خواهید مثل کمپوست و... پر کنید. بعد از آن، جوانه گوجه فرنگی را در مرکز و عمیق خاک قرار دهید.
ظرف خود را به گونه‌ای انتخاب کنید که پس از کاشت جوانه و پر کردن خاک گلدان فقط برگ‌های دو ردیف بالایی گیاه از خاک بیرون باشند. این کار موجب می‌شود که ریشه‌های گیاه شما مقاوم و سالم بمانند و به خوبی به رشد گیاهتان کمک کنند.
4- چند پایه و تکیه‌گاه به ظرف اضافه کنید.
تمام انواع گیاه گوجه فرنگی برای اینکه به رشد زیادی برسند به توجه زیادی نیاز دارند. درست است که گیاه تازه کاشته شده و کوچک در حال حاضر نیازی به یک تکیه‌گاه ندارد، ولی بهتر است از همین ابتدا این پایه‌ها را در گلدان قرار دهید تا در آینده مجبور نباشید که با یک گیاه کامل با شاخه‌های انبوه کلنجار بروید.
برای نگهداری از گیاه خود می‌توانید از بامبو و یا سایر پایه‌های چوبی استفاده کنید، در این صورت، باید یک عدد پایه در مرکز خاک قرار دهید و سپس چند پایه اضافی نیز در لبه‌های گلدان بگذارید تا بتوانند به راحتی وزن شاخه‌های گیاه را تحمل کنند. در کنار این نیز می‌توانید نخ یا سیمی را به دور پایه‌های بیرونی بپیچید و قفسی را نیز برای گیاه بسازید.
5- به طور منظم به گیاه آب دهید.
به طور کلی آبدهی منظم و مکرر، کلید طلایی نگهداری از یک گوجه فرنگی گلدانی است. این یعنی در فصل‌های گرم و کم باران سال، دو بار آبیاری در هفته یا بیشتر می‌تواند زمان خوبی باشد تا خاک گیاه شما به اندازه کافی مرطوب شده ولی در عین حال ریشه گیاه در آن غرق نگردد. فراموش نکنید که آب کم موجب می‌شود که گیاه شما ضعیف و مستعد انواع بیماری و آفت‌ها شود. در مقابل نیز، آب زیاد می‌تواند در فاسد شدن و از بین رفتن ریشه گیاه مؤثر باشد.
6- به گیاه کود بدهید.
به طور کلی می‌توان گفت که گوجه فرنگی از آن دست گیاهان مصرف‌کننده و نیازمند به کود مناسب است. از آن جایی که حجم خاک و مواد مغذی در گلدان شما محدود است، معمولاً توصیه می‌شود که در دوره‌های اولیه رشد گیاه، هر یک هفته در میان به آن کود بدهید و بعد هم، به تدریج با رسیدن گوجه‌ها میزان کوددهی خود را کم کنید.
کود مناسب برای گیاه گوجه فرنگی شما یک کود با فرمول متعادل است، بنابراین اکیداً به سراغ کودهایی با درصد نیتروژن بالا نروید، چراکه با وجود این کودها در عین حال که شاخه و برگ گیاه به شدت رشد می‌کند فرآیند میوه دهی به تعویق بیفتد.
۳ اشتباه رایج در پرورش گوجه فرنگی در گلدان
معمولاً بسیاری از افراد در کاشت گوجه فرنگی خود دچار اشتباهاتی می‌شوند که در نهایت، تمامی و یا حتی بخشی از زحمات آن‌ها را هدر داده و نتیجه دلخواه را حاصل نمی‌کند. در این قسمت به بررسی برخی از رایج‌ترین این اشتباه‌ها می‌پردازیم:
- استفاده از گلدان بسیار کوچک : استفاده از یک ظرف نامناسب و کوچک، رایج‌ترین اشتباه میان کسانی است که برای اولین بار به سراغ کاشت گوجه فرنگی می‌روند. در صورتی که شاهد پژمرده شدن زودهنگام گیاه خود شدید، باید بدانید که احتمالاً گلدان موردنظرتان کمی کوچک‌تر از آن چیزی است که باید باشد. علاوه بر این اگر محصول کمی به دست آمده نیز احتمالاً باید گلدانتان را تغییر دهید. البته که در همه موارد بالا، فاکتورهای متفاوتی دخیل هستند، اما استفاده از یک گلدان بزرگ در شروع کار، شانس موفقیت شما در کاشت گیاه را به مراتب افزایش خواهد داشت.
- آبیاری ناکافی گیاه : قرار دادن گلدان در جای بیش از حد آفتابی باعث می‌شود که آب گیاه و رطوبت خاک گلدان به سرعت خشک شود. حالا اگر گیاهی که کاشته‌اید، گوجه فرنگی باشد سرعت تبخیر آب نیز دو برابر خواهد شد. گیاه‌های گلدانی باید تا جای ممکن سلامت نگه داشته شوند. به همین دلیل نیز استفاده از یک گلدان بزرگ به کاهش سرعت تبخیر آب کمک می‌کند. طبق یک سیستم منظم به گیاه خود آب دهید و منتظر بمانید تا روند رشد خوبی پیدا کند.
- نداشتن نور مناسب : به طور کلی، گیاه گوجه فرنگی به نور زیادی نیاز دارد. به همین دلیل نیز اگر گیاهتان به اندازه کافی قوی نیست یا به خوبی محصول نمی‌دهد باید آن را به نقطه‌ای انتقال دهید که حدود ۶ تا ۸ ساعت زیر نور مستقیم آفتاب باشد.