امروزه با موفقیت روز افزون ایمپلنت در دندان بیماران، نگرش concept درمان با از این راه یک روش مداوای قابل پیش بینی می باشد. دندانپزشکی ایمپلنت فوری در سال های اخیر پیشرفت چشمگیری داشته است و شاهد ارتقا جنس و فرم ایمپلنت ها و اباتمنت های آن ها برای بالا بردن میزان موفقیت در آن ها بوده ایم. نکته مهم در این زمینه مراجعه به بهترین متخصص ایمپلنت برای طی مراحل مداوا می باشد. در ادامه به مبحث روکش های پیچ شونده و چسب شونده نیز می پردازیم:
یکی از تصمیم های مهم برای پروتز ایمپلنت، انتخاب نوع اتصال روکش به آن می باشد و هنوز هم میان بسیاری از پزشکان در مورد آن اختلاف نظر وجود دارد:
۱- اتصال روکش با ایمپلنت به وسیله پیچ ( Screw – Retained )
۲- اتصال روکش با ایمپلنت چسب ( Cement – Retained )
روکش های پیچ شونده و چسب شونده سادگی ساخت و هزینه روکش های چسب شونده
ساخت روکش های چسب شونده ( المان شونده یا چسبی ) نسبت به روکش های پیچ شونده ساده تر است به علت این که تکنیک ها و لابراتور های به کار رفته برای ساخت آن ساده تر می باشد. روکش های پیچ شونده معمولا گران تر هستند و علت آن هم نیاز به قطعات اضافی می باشد. با این وجود قیمت افزایش یافته این روکش ها در مقابل حسن بزرگ آن ها که قابلیت “به سرعت در آوردن آن ها” یا “به سادگی خارج شدن” و یا “به سادگی باز شدن آن ها” می باشد، مساله بسیار مهمی نیست. بدین معنی که روکش های چسب شونده در صورت پیدا شدن مشکل باید بریده شوند ولی روکش های پیچ شونده به سادگی پیچ آن ها باز و خارج می شوند.
زیبایی هر یک از این روکش ها
وقتی ایمپلنت در موقعیت ایده آل قرار داده شده باشد، نتایج زیبایی قابل پیش بینی توسط هر دوی روکش های پیچ شونده و چسب شونده قابل دستیابی است، ولی وقتی به علت تحلیل استخوان و مشکلات آناتومیک امکان قرار دادن ایده آل ایمپلنت نباشد، در صورتی که از روکش های پیچ شونده استفاده کنیم، امکان دارد محل پیچ در ناحیه ای قابل رویت بیفتد. البته استفاده از کامپوزیت ها برای پوشاندن محل پیچ در ناحیه زیبایی می تواند کمک کننده باشد.
دسترسی Access این روکش ها چگونه است؟
روکش های چسب شونده در نواحی خلفی دهان به خصوص در بیمارانی که دهان آن ها محدود باز می شود، دسترسی بهتری می دهند. علاوه بر سختی کاربرد روکش های پیچ شونده در خلف دهان، ریسک بلعیده شدن پیچ و یا آچار مخصوص سفت کردن آن نیز وجود دارد.
اکلوژن چیست؟
به فرم ارتباط دندان ها با یک دیگر اکلوژن گفته می شود. در روکش های چسب شونده تماس با دندان رو به رو ایده آل تر است چون در نوع پیچ شونده، پیچ از سطح دندان بیرون می آید که در تماس با دندان رو به رو می تواند مشکل ایجاد کند. در دندان های قدامی هم امکان تداخل پیچ با راهنمای قدامی ( Antenior Guidance ) دندان ها نیز وجود دارد و امکان دارد در حرکات پیش گرایی (Protrusive ) و جانبی ( Lateral ) تداخل ایجاد کند.
در روکش های پیچ شونده وقتی سوراخ پیچ در روی روکش، میزان قابل توجهی از سطح رویی روکش را فرا گرفته باشد، باید توسط یک ماده مثل کامپوزیت ترمیم و پوشانده شود. این مواد تحت نیروی جونده مستعد سایش و شکستن می باشد و مشکل دیگر این که وقتی سطح جونده به این شکل ترسیم می شود، ایجاد تماس مناسب با دندان رو به رو بسیار مشکل است و امکان دارد باعث وارد آمدن نیروی خارج از مرکز ( اریب ) به ایمپلنت شود که بسیار مخرب است.
چرا گیر داشتن روکش ها مهم است؟
گیر داشتن روکش ها یکی از مهم ترین مسائل می باشد چون در غیر این صورت احتمال بلعیده شدن آن ها وجود دارد. اباتمنت های ایمپلنت معمولا دارای تیپر ( Taper ) 6 درجه می باشند. در نتیجه معمولا روکش های چسب شونده برای گیر مشکل خاصی ندارند. در صورتی که فضای بین دو فک کم باشد یعنی در حدود ۴ میلی متر باشد، دیگر از روکش های چسب شونده نمی توان استفاده کرد، چون میزان گیر در ۴ میلی متر برای ثبات روکش کافی نیست و باید از روکش های پیچ شونده استفاده کرد.
انتخاب چسب و یا همان المان یکی از مهم ترین فاکتور های کنترل کننده میزان گیر به دست آمده برای روکش های چسب شونده می باشد. چسب مورد استفاده برای روکش های ایمپلنت بنا به کاربرد آن ها متفاوت است. برای هفته اول پس از تحویل روکش ایمپلنت از چسب موقت استفاده می شود تا اگر بیمار مشکلی داشت بتوان به راحتی روکش را خارج و مشکل را رفع کرد و سپس از چسب دائم استفاده می شود.
در روکش های پیچ شونده اگر به وسیله بستن پیچ به دست می آید و به طبع آن وقتی پیچ شل شود، روکش هم خارج می شود، توصیه می شود برای جلوگیری از باز شدن پیچ به مرور زمان بعد از سفت کردن اولیه پس از ۵ دقیقه دوباره پیچ سفت شود و این کار را یک هفته بعد نیز تکرار کرد. البته شل شدن پیچ به عوامل بسیار زیادی از جمله قدرت فک بیمار و نیروی جونده وارده و عاداتی مثل دندان قروچه و ملاحظات تکنیکی مثل فیت بودن قطعات با یک دیگر بستگی دارد. فرم پیچ هم در ثبات و عدم شل شدن آن نقش دارد.
میزان از دست دادن گیر روکش
شل شدن پیچ در روکش های پیچ شونده یک مشکل اساسی است. در یک مطالعه میزان شل شدن پیچ در روکش های تکی ۶۵ درصد بود که آمار بسیار بالایی است. در صورتی که شل شدن چسب روکش های چسب شونده کمتر از ۵ درصد بوده است. پیچ روکش ضعیف ترین جز مجموعه می باشد و از نظری حسن نیز می باشد چون می توان اعمال فشار زیاد به مجموعه قبل از رخ دادن اتفاقات جدی ( مثل شکستن ایمپلنت ) شل شود و به عنوان یک زنگ خطر عمل کند.
قابلیت بازیابی ( Retrievability ) چیست؟
مزیت اصلی روکش های پیچ شونده قابلیت در آوردن آن ها به سادگی می باشد بدون آن که هیچ گونه آسیبی به روکش و یا ایمپلنت وارد شود. بنابراین هزینه ترمیم و تعمیر قطعات بسیار پایین و بدون هیچ گونه خطری و قابل پیش بینی می باشد. اخیرا انواعی از روکش ها کار می شود که هم پیچ و هم چسب شونده هستند و از مزیت های هر دو روش بهره می گیرند.
تطابق روکش ( Fit ) چیست؟
در روکش های چند واحدی ایمپلنت بسیار مهم است که تقریبا تمام ایمپلنت ها به صورت مساوی نیرو را تحمل کنند. در روکش های پیچ شونده به دست آوردن همچین تطابقی ( Passive Fit ) بسیار مشکل تر از روکش های المان شونده می باشد چون در آن ها چسب به عنوان یک جاذب نیرو عمل می کند و نیروی منتقل شونده به ساختار ایمپلنت – اباتمنت وارد شده و استخوان را کاهش می دهد.
موقعیت ایمپلنت باید چگونه باشد؟
روکش های پیچ شونده نیازمند به قرار دهی ایمپلنت بسیار دقیق تر می باشند. در حالی که استفاده از روکش های چسب شونده، آزادی عمل بیشتری در قرار دهی ایمپلنت می دهد که در مواردی که استخوان بیمار مناسب نیست بسیار مهم است.
تاثیر بر روی سلامتی بافت های اطراف ایمپلنت
وقتی از روکش های چسب شونده استفاده می کنیم به علت سختی خارج شدن تمام چسب آن ها به خصوص از زیر لثه، احتمال التهاب لثه و عفونت بالا می رود. به خصوص وقتی روکش قرار است حدود ۳ میلی متر یا بیشتر زیر لثه برود حتما باید از روکش های پیچ شونده استفاده کنیم.
ثابت شده است که اضافات چسب می تواند باعث:
۱- التهاب بافت های اطراف ایمپلنت
۲- تورم بافت لثه
۳- خون ریزی
۴- تحلیل استخوان اطراف ایمپلنت
روکش های موقت:
برای روکش های موقت، نوع پیج شونده بهتر ار نوع چسب شونده می باشد.
روکش های پیچ شونده و چسب شونده
ایمپلنت فوری چیست؟
در مواردی پس از قرار دادن ایمپلنت فوری بلافاصله روکش را هم قرار می دهیم. در این موارد انتخاب اصلی روکش های پیچ شونده می باشند چون ناحیه تازه جراحی شده است و اضافات چسب می تواند التیام زخم را به تاخیر بیاندازد و حتی باعث التهاب و عفونت شود.
آشنایی با شکستگی چینی
شکستگی چینی ( پرسلن ) به کرات در روکش های ایمپلنت دیده می شود و این حالت در روکش های پیچ شونده بیشتر رخ می دهد چون پیچ از وسط چینی رد می شود و بدون ایمپلنت وارد می شود و تمامیت چینی به خطر می افتد.
موفقیت کلینیکی
مقایسه های بسیار زیادی انجام شده است، بین روکش های پیچ شونده و المان شونده. بیشتر مطالعات نشان داده اند که روکش های پیچ شونده دارای مشکلات بسیار زیادی در فالو آپ و دراز مدت هستند. البته درصد آن ها بسیار پایین و اکثر آن ها قابل کنترل هستند.
نتیجه گیری
هر کدام از روکش های المان شونده و پیچ شونده مزیت ها و معایب خود را دارند و از هر کدام بسته به نیاز کلینیکی می توان به خوبی استفاده کرد.
منبع: https://kasradental.com