براساس تازه ترین ارزیابی سازمان ملل متحد بسیاری از آثار گرمایش زمین اکنون به مرحله "غیرقابل بازگشت" رسیده است.
اما نویسندگان این گزارش می گویند که هنوز یک بازه زمانی کوتاه برای پرهیز از بدترین آثار گرمایش وجود دارد.
"هیات میان دولتی تغییر اقلیم" (آی پی سی سی) می گوید که توانایی انسان و طبیعت برای تطبیق با این تغییرات به مرز خطرناکی نزدیک می شود.
براساس این ارزیابی بیش از ۴۰ درصد جمعیت جهان "به شدت" در برابر تغییر اقلیم آسیب پذیرند.
اما این امید هست که اگر افزایش دمای زمین نسبت به دوران پیشاصنعتی از ۱.۵ درجه سانتیگراد فراتر نرود، ضایعات ناشی از تغییر اقلیم کاهش خواهد یافت.
پروفسور دبرا رابرتس از مدیران "آی پی سی سی" گفت: "گزارش ما به روشنی نشان می دهد که ممکن است مکان هایی که امروز محل زندگی و کار مردم است از بین برود، اکوسیستم هایی که با دیدن آنها بزرگ شده ایم و بخشی اساسی از فرهنگ و الهام بخش زبان ما بوده اند ممکن است ناپدید شوند."
"این یک لحظه سرنوشت ساز است. گزارش ما خیلی صریح می گوید که اگر می خواهیم این روند را متوقف کنیم، باید در این دهه دست به کار شویم."
این دومین گزارش از یک مجموعه شامل سه ارزیابی است که توسط برجسته ترین نهاد جهانی از محققان اقلیمی منتشر می شود.
اولین گزارش این نهاد که در ماه اوت منتشر شد ابعاد تاثیر فعالیت انسانی بر سیستم اقلیمی زمین را برجسته می کرد.
گزارش تازه به علل، آثار و راه حل هایی برای تغییر اقلیم می پردازند و واضح ترین شواهد درباره چگونگی تاثیر گرمایش بر کلیه موجودات زنده را ترسیم می کند.
این گزارش روایتی تیره از پیامدهای ناگواری ارائه می کند که جهان همین حالا آنها را تجربه می کند، مانند شمار فزاینده ای از مردم که در اثر گرمازدگی می میرند.
اما نویسندگان می گویند که هنوز می توان از بدترین عواقب گرمایش پرهیز کرد.
دکتر هلن آدامز از نویسندگان اصلی این گزارش از کینگز کالج لندن می گوید: "یکی از مسائلی که به نظر من خیلی خیلی در این گزارش روشن است این است که بله اوضاع بد است، اما واقعیت این است که آینده به رفتار ما بستگی دارد، نه به اقلیم."
این گزارش نشان می دهد که رویدادهای شدید آب و هوایی مرتبط با تغییر اقلیم، مثل سیل و امواج گرما، با شدتی خیلی بیش از آنچه ارزیابی های قبلی نشان می داد درحال ضربه زدن به انسان و سایر گونه هاست.
این مطالعه می گوید که این آثار همین حالا هم از توانایی بسیاری از مردم برای مقابله با آثار گرمایش فراتر می رود.
درحالی که همه تحت تاثیر این تغییرات قرار می گیرند، برخی ضربه خیلی بدتری می خورند که بستگی به محل سکونت آنها دارد.
بین سال های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۰ آمار کشته ها در اثر سیل، خشکسالی و طوفان در مناطق خیلی آسیب پذیر مثل بخش هایی از آفریقا، جنوب آسیا و آمریکای جنوبی و مرکزی ۱۵ برابر سایر بخش های جهان بود.
طبیعت با همین میزان افزایش دما هم آثار چشمگیری را تجربه می کند.
آبسنگ های مرجانی به علت افزایش دما درحال رنگ باختن و نابودی هستند، و همزمان خشکسالی های شدید، بسیاری از درختان را از پا در می آورد.
این گزارش آثار روزافزونی که انتظار می رود با افزایش دمای زمین ظاهر شود را برجسته می کند. دمای زمین هم اکنون حدود ۱.۱ درجه سانتیگراد افزایش یافته و به سوی ۱.۵ درجه در حرکت است.
"آی پی سی سی" پیش بینی می کند که در صورت ادامه تصاعد به شکل فعلی، یک میلیارد ساحل نشین دیگر ظرف چند دهه آتی در معرض خطر آثار گرمایش باشند.
براساس این ارزیابی اگر دما نسبت به ۱۷۰ سال پیش ۱.۷ تا ۱.۸ درجه سانتیگراد بالا برود، نیمی از جمعیت انسان در معرض شرایط اقلیمی خطرناکی قرار خواهد گرفت - مثل گرما و رطوبت شدید - که می تواند مرگبار باشد.
آنتونیو گوترش دبیر کل سازمان ملل در اظهار نظری در خلاصه گزارش، آن را "اطلس رنج انسانی" توصیف کرد. او شکی ندارد که مقصر کیست.
"واقعیت ها غیرقابل انکار هستند. این سلب مسئولیت از مدیریت اوضاع، مجرمانه است. گناه آتش زدن تنها خانه ما بر گردن بزرگترین آلوده کنندگان زمین است."
نگرانی فزاینده درباره آثار سلامتی
نویسندگان این مطالعه می گویند که در دهه های آینده بیماری ها احتمالا با سرعت بیشتری شیوع پیدا خواهند کرد.
به خصوص این نگرانی هست که با تغییر شرایط اقلیمی تا پایان قرن، تب دنگی که پشه ناقل آن است، میلیارد نفر دیگر را مبتلا کند.
علاوه بر آثار فیزیکی گرمایش برای سلامتی، این گزارش برای اولین بار می گوید که تغییر اقلیم ممکن است مشکلات سلامت روان، از جمله استرس و ضربه روانی ناشی از رویدادهای شدید آب و هوایی و اختلال اقتصادی، را تشدید کند.
سیل های اخیر در ماداگاسکار باعث ویرانی شده است
تهدید گرمایش برای گونه ها
حدود نیمی از موجودات زنده ای که این گزارش وضعیت آنها را بررسی کرده شروع به جابجایی به نقاط مرتفع تر یا به سوی قطب ها کرده اند.
درحالی که ۱۴ درصد از گونه های ارزیابی شده در صورت رسیدن میزان افزایش دما به ۱.۵ درجه احتمالا با خطر زیاد انقراض روبرو هستند، با رسیدن افزایش دما به ۳ درجه این رقم به ۲۹ درصد خواهد رسید.
برخی گونه ها در بخش هایی از زمین زندگی می کنند که به عنوان نقاط حاد (از نظر تنوع زیستی) طبقه بندی می شود و خطر انقراض برای آنها خیلی بالاست. با این حال با نزدیک شدن افزایش دما به ۲ درجه انتظار می رود خطر انقراض در این بخش ها دو برابر و با رسیدن به ۳ درجه این خطر ده برابر شود.
این گزارش به رویکردهای فنی برای مقابله با گرمایش مانند انعکاس اشعه خورشید یا مکیدن دی اکسید کربن از جو زمین نگاهی منفی دارد، و می گوید این روش ها شاید وضع را بدتر کند.