شاید برای شما نیز پیش آمده باشد که منتظر تعطیل شدن فرزندتان از مدرسه باشید و مشاهده کنید که فرزندتان به تنهایی از مدرسه خارج شده است اما هم کلاسی های او همه با هم در حالیکه صدای خنده و شادی آنها به گوش می رسد از مدرسه تعطیل شده اند. یا متوجه شوید فرزندتان به در گوشه ای از حیاط مدرسه به تنهایی نشسته است ولی بچه های دیگر به صورت گروهی جمع شده اند و بازی می کنند. این صحنه ها و فهمیدن این موضوع که فرزندتان از جمع همکلاسی ها و هم سالان خود طرد شده است می تواند شما را نگران و آشفته کند. طرد شدن و منزوی شدن می تواند آسیب های زیادی را به فرزند شما وارد کند.
اگر شما نیز نگران تنهایی و طرد شدن فرزند خود از جمع همسالانش هستید پس حتما این مقاله را مطالعه کنید. مشاوران مرکز مشاوره آویژه راهکارهایی را برای مقابله با طرد شدن فرزندتان و کمک به او در این مقاله جامع و تخصصی نگارش کرده اند. پس با ما همراه باشید.
طرد شدن از جمع همسالان
طرد شدن از گروه دوستان و همکلاسی ها متفاوت است. برخی از کودکان برای همیشه طرد می شوند و کسی با آنها معاشرت و بازی نمی کند. اما برخی دیگر از کودکان از طرد شدن متناوب رنج می برند. طرد شدن متناوب به این گونه است که مثلا ممکن است فرزند شما در داخل مدرسه و موضوعات درسی در کنار همکلاسی های خود و در گروه های درسی دیده شود اما هنگام بازی و تفریح از جمع دوستان و همکلاسی هایش طرد شده و او را به جمع خود راه ندهند. در هر صورت، طرد شدن آسیب های زیادی را به فرزند شما وارد می کند.
مطالعات نشان داده است که طرد اجتماعی باعث فعال شدن برخی از قسمت های مغز می شود که درد فیزیکی را در برخی از ناحیه های بدن ایجاد می کند. سام نبیل، مشاور و روانشناس، می گوید: «کنار گذاشته شدن از فعالیت های گروهی همسالان می تواند احساس بی ارزشی را در کودکان پرورش دهد.» همچنین شرمسار شدن یا مورد انتقاد قرار گرفتن به خاطر انتخاب ها و علایق می تواند باعث شود بچه ها فکر کنند که مشکلی در آنها و یا انتخاب ها و طرز فکرشان وجود دارد.
راهکارهایی برای کمک به فرزند طرد شده از جمع همسالان
طرد شدن یک حرکت بسیار بی رحمانه است. شما ممکن است بعد از آن که متوجه طرد شدن فرزندتان از جمع همسالانش شوید، احساس نگرانی و ناراحتی را داشته باشید. و در رابطه با اینکه چگونه به کودک خود کمک کنید، احساس درماندگی کنید. اما حقیقت این است که شما می توانید کمک های زیادی برای مقابله با طرد شدن و حفظ عزت نفس فرزندتان انجام دهید. اما باید مراقب باشید که به درستی و با روشی موثر عمل کنید.
اگر فرزندتان از جمع همسالان خود طرد شده است، چند کار وجود دارد که می توانید برای کمک به او انجام دهید. مهم ترین راهکارها برای کمک به فرزندتان عبارتند از:
به فرزندتان گوش کنید اما مشکلاتش را به طور کامل حل نکنید
وقتی فرزندتان در رابطه با طرد شدنش در مدرسه و یا مورد آزار و اذیت قرار گرفتنش توسط همکلاسی ها برایتان صحبت می کند. مسلما حق دارید ناراحت و مضطرب و یا خشمگین شوید. و اینکه بخواهید فورا به کمک او بشتابید و رسیدگی کنید طبیعی است. اما قبل از اینکه موضوع را به طور کامل حل کنید و یا از او در برابر همکلاسی هایش دفاع کنید، ابتدا به احساسات و ناراحتی های فرزندتان رسیدگی کنید و از این طریق از فرزند خود حمایت کنید.
گوش دادن به صحبتهای فرزند و اعتبار دادن به او می تواند احساس بهتری را در فرزند شما ایجاد کند. به جای اینکه فرزندتان را در برابر تمام آسیب ها محافظت کنید، بهتر است به او یاد بدهید که با بیان احساساتش و صحبت در مورد آنها به شیوه ای سالم با احساسات خود برخورد کند. این کار به فرزند شما کمک می کند تا از نظر عاطفی انعطاف پذیر شود.
به کودک خود کمک کنید تا احساسات خود را شناسایی کند و آن ها بپذیرد
کودکان برای شناسایی احساسات خود نیاز به کمک والدین دارند. از کودکان بخواهید در رابطه با احساسات و تجربیات خود با شما صحبت کنند. گاهی اوقات فرزندتان بخاطر ترس اینکه از جمع دوستان و همکلاسی های خود طرد شود، احساسات خود را پنهان می کند و یا همیشه به دنبال تایید دیگران هستند تا آنها را بپذیرند و درجمع های خود راه بدهند. به کودکتان یاد بدهید که دقیقا آنچه را که احساس می کند و یا آنچه را که انتخاب کرده است بدون هیچ گونه ترسی، بیان کند.
تجربه خود را از مدرسه رفتن برای کودکتان تعریف کنید و با او ارتباط برقرار کنید
شاید شما نیز طرد شدن و یا کنار گذاشته شدن در مدرسه را در زمان کودکی خود تجربه کرده باشیید. و به خاطر تجربیات خود در مدرسه بتوانید کاملا احساسات فرزندتان را درک کنید. اگر تجربه ای در این زمینه دارید آن را با فرزند خود به اشتراک بگذارید. این کار باعث می شود که ارتباط شما با فرزندتان تقویت شود. و کودکتان با دانستن این موضوع که تنها نیست و افراد دیگری نیز موقعیت مشابه او را داشته اند، احساس بهتری نسبت به خودش و آنچه رخ داده است پیدا می کند. همچنین اگر نحوه مقابله و راهکارهایی برای بیرون آمدن از این شرایط را به کودکتان توضیح دهید، می تواند به او در حل مشکلات کمک کند.
ارائه راهکارها و مشاوره حمایتی
اگر فرزندتان از شما درخواست کمک کرد. او را راهنماییی و مشورت کنید. با او در مورد کارها و فعالیت هایی که می تواند انجام دهد صحبت کنید. به فرزند خود بفهمانید که همیشه حامی او هستید و او را حمایت می کنید. احساسات و تجربه های عاطفی آنها را مورد بحث قرار بدهید و راهنمایی اش کنید. فرزندتان را تشویق کنید که به دنبال دوست های جدید، واقعی و مناسب باشد. و هرگز منزوی و گوشه گیر نشود.
در صورت لزوم به معلم فرزندتان اطلاع بدهید
اگر کنار گذاشته شدن و طرد شدن بیش از یک بار اتفاق افتاد، بهتر است این موضوع را به معلم فرزندتان اطلاع دهید. این کار نباید حالت طلبکارانه یا سرزنش کننده داشته باشد. و بدان معنا هم نیست که شما باید اصرار کنید تا معلم شرایط را برای فرزند شما تغییر بدهد و یا سایر همکلاسی های فرزندتان را سرزنش کند. فقط معلم را در جریان مشکلات و نگرانی های خود قرار بدهید. معلم می تواند کمک کند تا فرزندتان بیشتر در کارهای گروهی و جمع همسالانش قرار بگیرد و از منزوی و گوشه گیری فرزندتان جلوگیری کند. همچنین می تواند در رابطه با مهربانی کردن و مشارکت در کلاس برای دانش آموزان صحبت کند. و آن ها را به کارهای گروهی که همه دانش آموزان در آن مشارکت داشته باشند تشویق کند.
سخنی از مشاوران آویژه
مسلما طرد شدن نه برای خود کودک و نه برای خانواده اش اصلا آسان نیست. و تماشای طرد شدن فرزند از جمع همسالانش می تواند یک تجربه دردناک برای هر پدر و مادری باشد. به فرزندتان کمک کنید تا این بحران را پشت سر بگذارد اما قبل از همه چیز، ابتدا به کودک خود گوش کنید و احساسساتش را تایید کنید. اگر فرزندتان از شما خواست تا خودش به تنهایی این مشکل را حل کند و اوضاع را تحت کنترل خود بگیرد، به او فرصت بدهید و اصرار بر حل مشکلش نداشته باشید. اجازه دهید تا خودش با مشکل روبه رو شده و آن را حل کند. شما از دور حواستان به او باشد. این کار باعث افزایش اعتماد به نفس کودکتان می شود. در عین حال، به فرزندتان یاد بدهید که نه قلدری و زورگویی و نه گوشه گیری و منزویی شدن هیچکدام هرگز راه حل مناسبی نیستند.
اگر در رابطه با سلامت روانی، عاطفی و یا رفتاری فرزندتان نگرانی دارید، می توانید از یک روانشناس خوب و یا مشاور خانواده کمک بگیرید. مشاور به شما کمک می کند تا مشکل طرد شدن و گوشه گیری فرزندتان را حل کنید.
منبع: مشاوره خانواده