در شیمی پیوند آروماتیک به یک پیوند آلی گفته می‌شود که در آن یک حلقه جفت از پیوندهای غیراشباع، جفتهای تکی یا اربیتال‌های خالی یک استواری قویتر از استواری جفتسازی تنها را از خود نشان می‌دهند. واژه آروماتیک به معنی خوشبو است. آروماتیک‌ها، دسته وسیعی از ترکیبات را تشکیل می‌دهند که شامل بنزن و ترکیباتی باشند که از نظر رفتار شیمیایی مشابه بنزن می‌باشند. برخی از این مواد، حتی به‌ظاهر شباهتی به بنزن ندارند. برخلاف آلکن‌ها و آلکین‌ها، بنزن و سایر ترکیبات آروماتیک، تمایلی برای انجام واکنش‌های افزایش از خود نشان نمی‌دهند، ولی در واکنش‌های جانشینی شرکت می‌کنند که یکی از صفات شاخص این دسته از مواد می‌باشد. اگر گروه‌های عاملی روی حلقه قرار بگیرند، بر واکنش‌پذیری حلقه اثر خواهند گذاشت. واکنش‌پذیری عوامل متصل به حلقه نیز به‌وسیله بخش آروماتیک تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد.
ترکیبات آروماتیک که به عنوان ترکیبات معطر نیز شناخته می شوند، از مواد معروف هیدروکربنی هستند که در ترکیب خود دارای یک حلقه کربنی هستند. آنچه که در اینجا به آنها خواهیم پرداخت عبارتند از بنزن، تولوئن و ترکیبات زایلنی ( متا زایلن، پارازایلن اورتو زایلن).
ترکیبات آروماتیک عموما برای تولید سایر ترکیبات شیمیایی مورد استفاده قرار می گیرند. به عنوان مثال در تولید الیاف مصنوعی، انواع رزین،مواد منفجره، بنزوئیک اسید و بسیاری دیگر از مواد شیمیایی به صورت گسترده مورد استفاده قرار می گیرند.
فرآیند تولید ترکیبات آروماتیک
تولید ترکیبات آروماتیک یکی از فرآیندهای مهم و ضروری در پالایشگاه ها و پتروشیمی هاست. روش های کراکینگ بخار، ریفورمینگ کاتالیستی و ... از روش های معمول برای تولید این مواد هستند. روش ریفورمینگ کاتالیستی در ایران به صورت گسترده مورد استفاده قرار می گیرد و در ادامه به آن می پردازیم.
ریفورمینگ کاتالیستی
خوراک این واحد عموما نفتای حاصل از پالایش نفت خام در برج تقطیر اتمسفری است. در ابتدا خوراک نفتا از واحد تصفیه عبور داده شده تا ترکیبات مضر همانند گوگرد از آن حذف شوند. سپس خوراک همراه با هیدروژن به درون راکتور های کاتالیستی فرستاده می شود.
در راکتورها با کمک کاتالیست ترکیبات آروماتیک تولید می شوند و سپس برای جداسازی و خالص سازی به واحد های مختلفی همچون تقطیر و تثبیت سازی فرستاده می شوند.
منابع
- https://www.mbkchemical.com/%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%AF-%D8%A8%D9%86%D8%B2%D9%88%D8%A6%DB%8C%DA%A9benzoic-acid/
- https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D8%B5%D9%84%D8%AA_%D8%A2%D8%B1%D9%88%D9%85%D8%A7%D8%AA%DB%8C%DA%A9%DB%8C