کولرهای آبی یکی از وسایل‌های سرمایشی ضروری در فصول گرم سال به حساب می‌آیند. سیم پیچی‌های الکتروموتور یا دینام کولر و در طی زمان دچار فرسودگی‌هایی می‌شوند.
معمولا الکتروموتور کولرهای آبی از نوع تک‌فاز می‌باشند. این موتورها از نظر قیمتی گران بوده و به همین دلیل افراد تعمیر آن را به خرید مجدد ترجیح می‌دهند. در ادامه به نکاتی در خصوص هزینه تعمیر و مراحل سیم پیچی موتور کولر آبی اشاره خواهیم داشت.
ابزار و قطعات مورد نیاز جهت سیم پیچی الکتروموتور
برای سیم پیچی الکتروموتور و جدا کردن قطعات، باید ابزارآلات و تجهیزات مخصوص آن را داشته باشید. در غیر این صورت جدا کردن موتور کار دشوار و زمان‌بری خواهد شد.
ابزارآلات مورد نیاز جهت سیم پیچی الکتروموتور به شرح زیر می‌باشد:
• اسکنه و یا ابزاری مشابه آن برای برش سیم پیچ قدیمی
• مشعل
• پولی برای یاتاقان‌ها
• ابزارآلات رایج (مثل: آچار، پیچ گوشتی، چکش و ...)
برای سیم پیچی الکتروموتور علاوه بر ابزارآلات ذکر شده باید وسایلی مانند: نخ سیم پیچی، سیم مسی، کاغذ عایق مخصوص سیم پیچی، اسپری روان کننده تهیه کنید.
نکته:
در سیم پیچی موتور معمولا از سیم آلومینیومی و یا مسی استفاده می‌شود. جنس سیم را حتما بر اساس سیم پیچی موتور تهیه کنید.
برای مثال در تعمیر سیم پیچی پمپ آب بهتر است از سیم‌های مسی با خلوص بالا استفاده شود.
مراحل سیم پیچی الکتروموتور تک فاز
به طور کلی اصول سیم پیچی الکتروموتر در کولرهای آبی مشابه بوده و شاید از نظر ظاهری کمی با یکدیگر متفاوت باشند. در ادامه مراحل سیم پیچی الکتروموتور کولر آبی را به ترتیب مورد بررسی قرار می‌دهیم. در تهیه این مطلب از نوشته¬های موجود در وب سایت راگاسرد (https://ragasard.com/سیم-پیچی-موتور-کولر/) کمک گرفته شده است.
مرحله اول: جدا کردن قطعات موتور
موتورها در طی زمان دچار فرسودگی شده و گاها سیم پیچی آن‌ها دچار آسیب‌دیدگی می‌شود. در اول کار باید درپوش محافظ فن موتور (در صورت وجود) را بردارید. این درپوش معمولا بدون پیچ روی محفظه قرار می‌گیرد. برای جلوگیری از گم شدن قطعات موتور، آن¬ها را درون یک جعبه بگذارید.
برای جدا کردن فن موتور، آن را با احتیاط و به آرامی گرم کنید. پس از نرم شدن آن می‌توانید با استفاده از دو پیچ گوشتی بزرگ آن را جدا کنید. گرم کردن فن موتور برای جلوگیری از شکستگی و یا ترک انجام می‌شود. در صورت خرابی فن موتور، باید فن جدیدی برای آن تهیه کنید. بعد از جدا شدن فن موتور، گیره را به آهستگی از محور جدا کنید.
برای جلوگیری از بروز مشکل در زمان مونتاژ می‌توانید محل قرارگیری درپوش‌های موتور را در کنار محفظه علامت بزنید. اکنون پیچ‌های درپوش را باز کرده و آن را بردارید.
سوختگی سیم پیچی الکتروموتور را می‌توانید با بوی لاک سوخته و رنگ سیاه تشخیص دهید که در این صورت، سیم پیچی باید مجددا صورت بگیرد.
پس از آن یاتاقان‌ها را بچرخانید. اگر با چرخاندن آن‌ها صداهای بلندی تولید شد، یعنی فرسوده شده و نیاز به تعویض دارند.
حالا پیچ‌های درپوش جلویی را باز کرده و درپوش را همراه با روتور به آرامی از محفظه اصلی بیرون بیاورید. پس از آن پیچ‌های درپوش بالای محفظه موتور را باز کرده و درپوش و درزگیر را بردارید.
اکنون بهتر است از تاسیسات الکتریکی عکس بگیرید. سپس همه گیره‌های برق و سیم‌ها را بردارید. در صورت وجود خازن روی موتور، حتما آن را جدا کنید.
مرحله دوم: خواندن اطلاعات پلاک الکتروموتور
در پروسه سیم پیچی الکتروموتور باید، همه اطلاعات روی پلاک موتور را یادداشت کنید. این پلاک دارای اطلاعات مفیدی بوده و محل قرارگیری آن در محفظه موتور است. اطلاعات این پلاک شامل: سرعت بر حسب دور در دقیقه، ولتاژ، خازن، جریان و ... است.
مرحله سوم: تهیه نقشه سیم پیچی
برای سیم پیچی الکتروموتور کولر حتما باید نقشه مربوط به آن را تهیه کنید. با کمک این نقشه کار سیم پیچی به مراتب آسان‌تر می‌شود. در این نقشه می‌توانید نحوه اتصال سیم‌پیچ‌های استاتور به یکدیگر را مشاهده کنید.
در اول کار تعداد شکاف¬ها را همان شیارهای استاتور را بشمارید. برای نقشی کشی سیم پیچی می-توانید از نرم افزاری مانند: sPlan 7.0 استفاده کنید. حالا برای هر شیار یک مربع رسم کنید. دقت داشته باشید که هر کدام از کلافها در دو شیار قرار می‌گیرند.
کلاف‌های سیم پیچی استاتور را به نقشه انتقال دهید. این کار باید برای تمامی کلاف¬ها صورت بگیرد. فقط توجه داشته باشید که در یک شیار دو کلاف قرار نمی‌گیرد (در صورت وجود سیم پیچی تک لایه). تمام این شیارها باید به وسیله کلافها به دقت پر شوند.
اکنون اقدام به علامت‌گذاری سیم‌های خروجی سیم پیچی (سیم‌های متصل شده بر روی بست‌های الکتریکی) کنید. سپس باید سیم پیچی سوخته را جدا کنید. در ابتدا سیم پیچی قدیمی را گرم کنید تا لاک قدیمی از بین برود.
این کار را با احتیاط انجام دهید تا سیم‌های مسی آسیب نبینند. پس از مشاهده متصل شدن کلاف‌های گرم به یکدیگر، یکی از سیم‌های خروجی را انتخاب کرده و مسیر آن را با فلش مشخص کنید. همین کار را برای جفت سیم دوم خروجی تکرار کنید.
شما می‌توانید از علامت‌های مختلفی برای رسم شکاف¬ها و سیم ورودی و سیم خروجی استفاده کنید. پس از مشخص کردن علامت‌ها باید مسیر میدان مغناطیسی را طراحی کنید.
سیم‌های کلافها را قطع کرده و آن‌ها را بشمارید. سپس قطر آن‌ها را به دقت اندازه‌گیری کنید. با نوشتن تعداد سیم‌های هر کلاف نقشه شما کامل می‌شود.
نکته:
اگر کلاف تشکیل شده از 2 سیم موازی باشد، امکان جایگزین کردن آن با یک سیم هم وجود دارد. قطر یکی از سیم¬های دوتایی را اندازه گرفته و مساحت آن را محاسبه کنید. سپس برای بدست آوردن مساحت سیم ضخیم‌تر، آن را در 2 ضرب کنید. به این صورت می¬توانید قطر سیم جدید جایگزین را محاسبه کنید.
مرحله چهارم: برش سیم‌های قدیمی
به کمک اسکنه و چکش، سیم پیچی قدیمی را برش دهید. این کار با احتیاط و دقت انجام دهید تا شیارهای استاتور دچار آسیب‌دیدگی نشوند. همچنین می¬توانید از یک طرف اقدام به برش سیم پیچی الکتروموتور کنید.
مرحله پنجم: خارج کردن سیم پیچی سوخته
سمت دیگر سیم پیچی قدیمی را گرم کنید. حالا به کمک دیلم آن را به آهستگی بیرون بیاورید. سپس این کار را مجددا برای تمامی کلافها انجام دهید.
مرحله ششم: تمیز کردن شیارها
با گرم شدن استاتور می‌توانید با استفاده از پیچ گوشتی و یا میله‌ای مناسب، شیارها را به آرامی تمیز کنید. این کار را با حوصله انجام داده تا آُسیبی به استاتور نرسد.
مرحله هفتم: جدا کردن پولی
با استفاده از دستگاه کشش می‌توانید پولی‌ها را از محور جدا کنید. در صورت نیاز با استفاده از مشعل، پولی را گرم کنید. فقط دقت داشته باشید که محور نباید گرم شود.
مرحله هشتم: جدا کردن درپوش جلویی
در این مرحله میز کار خود را بپوشانید تا از آسیب زدن روتور به سطح میز جلوگیری شود. حالا قطعه چوبی را روی محور روتور قرار داده و با چکش روی آن ضربه بزنید. این کار را تا زمانی که روتور از پوشش جدا شود، ادامه دهید.
مرحله نهم: جدا کردن یاتاقان‌ها
از پولر یا همان کشنده برای برداشتن یاتاقان‌های دو طرف استفاده کنید. در هنگام انجام این کار به هیچ عنوان نباید محو روتور دچار آسیب دیدگی شود.
مرحله دهم: تمیز کردن محفظه الکتروموتور
در صورت وجود جرم روی موتور، حتما باید آن را ساب‌پاشی کنید. دقت داشته باشید که در هنگام ساب‌پاشی نباید به شیارهای استاتور ضربه‌ای وارد شود. این شیارها به راحتی آسیب دیده و دچار زنگ زدگی می‌شوند.
مرحله یازدهم: آماده کردن کاغذ عایق سیم پیچی
در این مرحله باید کاغذ عایق را روی میز گذاشته و خط‌کش را روی آن قرار دهید. حدود 4 میلی‌متر کاغذ را تا کنید. این کار از حرکت کردن کاغذ عایق در شیار جلوگیری می‌کند. سپس طول شیار را اندازه‌گیری کرده و حدود 16 میلی‌متر (بسته به نحوه چرخاندن کاغذ) به آن اضافه کنید.
اکنون آن را چرخانده و در شیار قرار دهید. برای تا کردن کاغذ می‌توانید از پیچ‌گوشتی استفاده کرده تا آن را در جای خود قرار دهید. تناسب قرارگیری کاغذ با شیار را حتما در نظر بگیرید. حالا این کار را مجددا برای تمام شیارها تکرار کنید.
مرحله دوازدهم: سیم پیچی کلاف
برای داشتن فضای بیشتر، مدل یک کلاف را با استفاده از یک سیم بسازید. سپس آن را روی شابلون Winder قرار داده تا شکلی مناسب بگیرد. اکنون باید سیم پیچی الکتروموتور را آغاز کنید. شما می‌توانید برای سیم پیچی الکتروموتور، از طولی یکسان برای کلافها در نظر بگیرید.
مرحله سیزدهم: قرار دادن کلافها در استاتور
در این مرحله باید کلافها را به آرامی و با دقت در استاتور قرار دهید. اصلا برای این کار عجله نکنید، زیرا نباید لاک سیم آسیب ببیند. برای قرار گرفتن کلافها روی شیار مربوط به آرامی آن را بچرخانید.
مرحله چهاردهم: اتصال کلافها به یکدیگر
بر اساس نقشه سیم پیچی الکتروموتور باید کلافها را به یکدیگر متصل کنید. حالا باید سیم‌های مسی را لحیم کرده و آن‌ها را با روکش حرارتی عایق کنید. سپس سیم‌های معمولی و سیم‌های سیم پیچ انتهایی را وصل کرده و آن¬ها را با استفاده از هیت شرینک جدا کنید.
مرحله پانزدهم: بستن کلافها
در این مرحله از سیم پیچی الکتروموتور باید با استفاده از نخ، کلافها را ببندید. سپس همین کار را مجددا در سمت دیگر موتور تکرار کنید.
مرحله شانزدهم: لاک زدن الکتروموتور
در این مرحله فر را دمای 100 درجه سانتی گراد تنظیم کنید. پس از گرم شدن فر، موتور را درون آن قرار دهید. بعد از گرم شدن موتور می¬توانید لاک را روی سیم پیچی الکتروموتور بریزید. سپس موتور را چرخانده و مجددا همان کار را انجام دهید.
مرحله هفدهم: مونتاژ یاتاقان‌ها
ابتدا قابل استفاده بودن یاتاقان¬ها را مورد بررسی قرار دهید. در صورت فرسوده بودن، یاتاقان¬هایی با قطر مناسب تهیه کنید. سپس محور روتور را روغن کاری کرده و یاتاقان¬ها را روی آن نصب کنید.
حتما باید بستر یاتاقان‌ها در دو سمت موتور روغن کاری شود. سپس درپوش را روی روتور قرار دهید. از قرار دادن واشر فنر در جایگاه خود غافل نشوید. بعد از آن استاتور را قرار داده و آن را پیچ کنید. در نهایت درپوش دوم را بالای استاتور گذاشته و آن را با پیچ محکم کنید.
مرحله هجدهم: مونتاژ فن الکتروموتور
ابتدا فن را تمیز کنید. در صورت مشاهده ترک می‌توانید با استفاده از یک حلقه آلومینیومی روی آن مشکل را رفع کنید. سپس درپوش فن را در جایگاهش قرار دهید.
مرحله نوزدهم: نصب خازن
با استفاده از سوراخ‌های تعبیه شده بر روی موتور، خازن را روی آن سوار کنید. سپس به دقت سیم‌های خازن را به جعبه اتصال وصل کنید.
مرحله بیستم: انجام اتصالات جعبه اتصال
در این مرحله باید کابل برق را به جعبه اتصال هدایت کرده و سپس آن را محکم کنید.
مرحله بیست و یکم: نصب پولی
پس از روغن کاری محور روتور می‌توانید نصب آن را روی پولی انجام دهید.
مرحله بیست و دوم: تست الکتروموتور
برای اندازه گیری جریان، موتور را وصل کنید. اگر نصب را به درستی انجام داده باشید، موتور در این مرحله به صورت روان کار خواهد کرد.
عوامل موثر در تعیین هزینه تعمیر موتور کولر آبی
عوامل و فاکتورهای مختلفی مانند: قیمت مواد اولیه، قدرت کولر روی هزینه تعمیر سیم پیچی موتور کولر آبی تاثیرگذار می‌باشد. همانطور که می‌دانید پر‌مصرف‌ترین ماده در سیم پیچی الکتروموتو، سیم مسی و یا سیم آلومینیومی (بسته به نوع موتور) است. قیمت سیم مسی و آلومینیومی با توجه به بازارهای جهانی محاسبه شده و یکی از مهم‌ترین عوامل موثر در تعیین هزینه سیم پیچی الکتروموتور می‌باشد.
قدرت موتور کولر میزان آلیاژهای مصرفی را مشخص کرده و با توجه به تحریم‌ها و نوسانات قیمت آلیاژها در بازار، روی هزینه نهایی تاثیر بسزایی دارد.
سخن پایانی: بهتر است تعمیرات موتور کولر را به یک شرکت معتبر واگذار کنید
همانطور که می‌دانید، سیم پیچی الکتروموتور فرآیندی طولانی و زمان‌بر است. این کار، به دلیل فرآیند پیچیده تعویض و مونتاژ مجدد قطعات گاهاً تا دو روز زمان می‌برد. علاوه‌بر آن، کوچک‌ترین بی‌دقتی و بی‌احتیاطی در هنگام کار می‌تواند به موتور کولر خسارت زیادی وارد کند.
به همین دلیل بهتر است برای سیم پیچی الکتروموتور کولر خود از تعمیرکاران حرفه‌ای و کار بلد در این زمینه کمک بگیرید. شرکت تهویه گستر راگا با بهترین تعمیرکاران و متخصصین حرفه‌ای در این زمینه فعالیت می‌کند. برای کسب اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره می‌توانید به وب سایت رسمی این شرکت به آدرس tahviehgostarraga.com مراجعه کنید.