در دنیای مدرن امروزی و با پیچیده تر شدن سبک زندگی، بنا به دلایل مختلف انسان ها دچار انواع بیماری های روانی می شوند. ابتلا به بیماری روانی قادر است سلامتی فرد، زندگی مشترک و حتی زندگی اجتماعی فرد را نیز تحت تاثیر قرار دهد. بیماری روانی قادر است روابط عاطفی را تحت تاثیر قرار داده و مشکلات جدی ایجاد نماید.
با توجه به اینکه شهرنشینی مشکلات بیشتری دارد، شهرنشین ها بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به بیماری روانی قرار دارند. به طوری که طبق تحقیقات ریسک ابتلا به اسکیزوفرنی در شهرنشین ها دو برابر افراد ساکن روستاهاست. از این رو در این مقاله قصد داریم با انواع بیماری های روانی، علت بیماری روانی و راه های تشخیص آن بحث کنیم.
بیماری روانی چیست
طی قرن های پیشین افراد تصور می کردند شیطان یا نوعی نیروی ماورایی منفی در کسانی که دچار اختلالات روانی بودند حلول کرده است. به دنبال این تصور نادرست رفتار مناسبی با افرادی که دچار اختلالات روانی بودند، نمیشد. به تدریج در دوران رنسانس دیدگاه اطبا در مورد اختلالات روانی تغییر کرد. سپس در قرن هجدهم و به دنبال پیشرفت علم و دانش تئوری های جدید جایگزین تفکرات خرافی شدند و اصطلاح بیماری روانی رواج یافت.
مشکلات روانی به انواعی از ناراحتی ها و اختلالات روانی اطلاق می شود که قادر است بر فکر کردن، احساس، رفتار و گفتار فرد تاثیر بگذارد؛ به گونه ای که فرد بیمار روانی قادر به انجام فعالیت های روزمره نباشد. گاهی ممکن است فرد بیمار تنها دوره ای از بیماری روانی را تجربه نماید. اما در تعداد زیادی از بیماران، علائم بیماری به صورت دوره ای ظاهر می شود و زندگی فرد را تحت تاثیر قرار میدهد.
بیماری روانی ممکن است علائم مختلفی مثل رفتار نامناسب، پرخاشگری، از دست دادن تمرکز، احساس غمگینی و تنگی شدید، لذت نبردن از زندگی، تحریک پذیری، نگرانی، بی قراری، تفکرات هراس انگیز، احساس گناه، تغییر در عادات غذایی، توهم داشتن، اختلالات خواب، استرس، روی آوردن به مصرف الکل و مواد مخدر داشته باشد.
حتما بخوانید: اختلال شخصیت پارانوئید
انواع بیماری های روانی
مشکلات روانی طیف وسیعی دارند که برخی از آنها شایع تر می باشند. در ادامه قصد داریم تعدادی از رایج ترین بیماری های روانی را مورد بررسی قرار دهیم. انواع بیماری روانی عبارتند از:
اختلالات تکوین عصبی:
این نوع اختلالات روانی غالبا در دوران کودکی و حتی بزرگسالی قابل تشخیص اند. رایج ترین اختلالات تکوین عصبی عبارتند از: کم توانی ذهنی، اختلال اوتیسم، اختلال بیش فعالی- کمبود توجه.
اختلال دو قطبی:
اختلال دو قطبی نوعی اختلال روانی محسوب می شود و شامل تغییرات مکرر بین سرخوشی ( شیدایی و نیمه شیدایی ) و افسردگی است. شیدایی، افسردگی و تاخیر کلی رشد انواع اختلال دو قطبی می باشند.
اختلال اضطراب:
این نوع اختلال به صورت ترس بیش از حد و نگرانی و اختلالات رفتاری بروز پیدا میکند و انواع مختلفی دارد. اختلال اضطراب فراگیر، آگورافوبیا، اختلال اضطراب اجتماعی، فوبیاهای خاص، پانیک، اختلال اضطراب جدایی رایج ترین انواع اختلالات اضطراب محسوب می شوند.
اختلالات مربوط به استرس:
اختلال استرس حاد، اختلال سازگاری، اختلال استرس پس از سانحه و اختلال دلبستگی واکنشی نوعی اختلالات مربوط به استرس محسوب می شوند.
اختلالات گسستگی:
آمنزیای گسسته، اختلال هویت تجزیه ای، اختلال شخص زدایی رایج ترین اختلالات گسستگی محسوب می شوند که موجب گسستگی یا وقفه در آگاهی فرد می شوند.
اختلالات روان تنی:
اغلب این دسته از اختلالات علایم جسمی به همراه دارند که دلیل مشخصی ندارند. اختلال علائم جسمانی، اختلال اضطراب بیماری، اختلال تبدیلی و اختلال ساختگی رایج ترین انواع اختلالات روان تنی می باشند.
اختلالات تغذیه ای:
این نوع اختلال با نگرانی وسواسی در رابطه با وزن و الگوی تغذیه همراه است. بی اشتهایی عصبی، پراشتهایی عصبی، اختلال نشخوار، اختلال پایکا و اختلال پرخوری افراطی انواع اختلالات تغذیه ای می باشند.
اختلال خواب:
این نوع اختلالات شامل وقفه هایی می باشد که موجب آشفتگی خواب می شود. نارکولپسی، اختلال بی خوابی، اختلال پرخوابی، اختلال خواب مرتبط با تنفس، سندرم پای بیقرار، پاراسومنیا شایع ترین اختلالات خواب می باشند.
اختلال ایذایی:
این نوع اختلال در حقیقت نوعی ناتوانی در کنترل احساسات است که عواقب شدیدی به دنبال دارد. جنون دزدی، جنون آتش افروزی، اختلال انفجاری متناوب، اختلال سلوک، اختلال نافرمانی مقابله جویانه شایع ترین انواع اختلال ایذایی می باشند.
اختلالات افسردگی:
اختلال افسردگی نوعی بیماری روانی است که طی آن فرد انگیزه ی خود را از دست می دهد. اختلال بی نظمی خلقی اخلال گر، اختلال افسردگی عمده، اختلال افسردگی اساسی، اختلال افسردگی مداوم، اختلال افسردگی نامشخص، اختلال دیسفوریای پیش از قاعدگی، اختلال افسردگی ناشی از مصرف دارو یا مواد شایع ترین انواع اختلال افسردگی محسوب می شوند.
اختلالات مرتبط با مصرف مواد مخدر:
این نوع اختلال به دنبال مصرف مواد مخدر ایجاد می شود و علائمی مثل توهم، هذیان، مسمومیت، تغییر در خلق و خو، اضطراب و جنون دارد.
اختلالات عصب شناختی:
این نوع بیماری روانی با نقص در عملکرد شناختی مشخص می شود و شامل اختلالات شناختی نظیر روان آشفتگی و اختلال عصب شناختی است.
اسکیزوفرنی:
اسکیزوفرنی نوعی بیماری روانی است که روی تفکر و احساس فرد تاثیر مستقیم دارد. اسکیزوفرنی علائمی مثل هذیان، توخا، کلام آشفته و رفتار جنون آمیز دارد.
اختلالات وسواسی- جبری:
اختلال وسواس- جبری یکی از شایع ترین بیماری های روانی می باشد. اختلال وسواس فکری، اختلال خود زشت انگاری، اختلال احتکار، اختلال کندن مو، اختلال کندن پوست رایج ترین انواع اختلال وسواسی- جبری می باشند.
اختلال شخصیتی:
این نوع اختلال با رفتارهای ناهنجار و الگوهای پایدار افکار مشخص می شود. رایج ترین اختلالات شخصیت عبارتند از: اختلال شخصیت ضد اجتماعی، اختلال شخصیت دوری گزین یا اجتنابی، اختلال شخصیت مرزی، اختلال شخصیت وابسته، اختلال شخصیت نمایشی، اختلال شخصیت خودشیفته، اختلال شخصیت وسواسی- جبری، اختلال شخصیت پارانوئید، اختلال شخصیت اسکیزوئید
حتما بخوانید: اختلال اضطراب فراگیر
علت بروز بیماری روانی
به طور کلی تصور می شود که بیماری های روانی ناشی از عوامل ژنتیکی و محیطی مختلفی هستند:
سوابق بیماری خانوادگی:
اغلب افرادی دچار بیماری روانی می گردند که خویشاوندان خونی آنها نیز مبتلا به درجاتی بیماری روانی هستند یا سابقه ابتلا به اختلالات روانی را داشته اند. احتمالا برخی از ژنها خطر ابتلا به بیماری های روانی را افزایش میدهند.
شرایط محیطی نامناسب قبل از تولد:
در صورتی که جنین در دوران بارداری در معرض عوامل استرس زای محیطی، شرایط التهابی، سموم، الکل یا مواد مخدر قرار بگیرد، ریسک ابتلای وی به مشکلات روانی در بزرگسالی افزایش می یابد.
ترکیبات شیمیایی مغز:
انتقال دهنده های عصبی به طور طبیعی مواد شیمیایی در مغز هستند که سیگنال ها را به سایر قسمت های مغز و بدن شما منتقل می کنند. هنگامی که اختلالاتی در شبکه های عصبی شامل این مواد شیمیایی رخ میدهد، عملکرد گیرنده های عصبی و سیستم های عصبی تغییر می کند و منجر به افسردگی و سایر اختلالات روانی می شود.
برخی بیماری های مزمن نظیر دیابت، آسیب مغزی در اثر ضربه، تجربیات آسیب زا مثل نبردهای نظامی، زیاده روی در مصرف الکل، تجربیات ناخوشایند در دوران کودکی و برخی از بیماری های مغزی از دیگر علل بروز بیماری های روانی می باشند.
حتما بخوانید: اختلال شخصیت مرزی
راه های تشخیص بیماری روانی
در حال حاضر هیچ آزمایشی برای تشخیص بیماری روانی به طور قطعی وجود ندارد و تنها راه تشخیص مشکلات روانی مراجعه به روانپزشک می باشد.
در صورتی که علائمی مثل مشکل در تمرکز، کمبود انرژی یا خستگی، احساس اضطراب مداوم، نگرانی، ترس، تغییر در خلق و خو، احساس بی ارزشی، تحریک پذیری و ناامیدی داشتید یا به طور مکرر در مورد خودکشی فکر کرده اید در اسرع وقت به روانپزشک حاذق مراجعه کنید.
1معاینات فیزیکی:
پس از مراجعه به روانپزشک معاینات فیزیکی و تست های آزمایشگاهی انجام می گیرد. طی این مراحل پزشک وضعیت سلامت عمومی شما را بررسی میکند.
2ارزیابی سلامت روان:
سپس مرحله ارزیابی سلامت روان آغاز می شود. در این مرحله سوالاتی در مورد عواطف، افکار و رفتارتان پرسیده می شود و حتی ممکن است از شما درخواست شود پرسشنامه هایی را پر نمایید. بعد از بررسی پاسخ های شما متخصص بیماری روانی شما را تشخیص میدهد.
پس از تشخیص ممکن است برایتان داروهایی تجویز شود. برای تسریع روند درمان در مواردی ممکن است نیاز باشد در کنار درمان دارویی از یک روانشناس نیز کمک بگیرید.
در ادامه بخوانید: عوامل مشکلات جنسی
سوالات متداول
1- ✔️ بیماری روانی چیست؟
✔️ بیماری روانی به انواعی از ناراحتی ها و اختلالات روانی اطلاق می شود که در متن مقاله برخی از انواع آن توضیح داده شده است.
2- ✔️ انواع بیماری های روانی چیست؟
✔️ بیماری های روانی طیف وسیعی دارند که برخی از آنها شایع تر از بقیه می باشند که در متن مقاله شرح داده شده است.
3- ✔️ علت بروز بیماری روانی چیست؟
✔️ به طور کلی تصور می شود که بیماری های روانی ناشی از عوامل ژنتیکی و محیطی مختلفی هستند که در متن مقاله مطرح شده است.
منبع : انواع بیماری های روانی