سحر


نگه کن سحرگاه تا بشنوی **** ز بلبل سخن گفتن پهلوی

فردوسی

آخر شب و زمان پیش از صبح را سحرگاه گفته اند. پایان سحر معلوم است؛ با طلوع فجر صادق تمام می ­شود. در آغاز آن اختلاف است. برخی، مدت سحر را از آغاز تا پایان، یک ششم پایانی شب ذکر کرده‌اند؛ برخی هم آن را یک سوم پایانی می­ دانند.(ر.ک: جواهر الکلام، ج 7، ص199)

سحر از بهترین اوقات برای استجابت دعاست؛ در این وقت، درهای آسمان بر روی بندگان باز می­ شود. در حدیثی از امام باقر(ع) نقل شده است که فرمودند: «بر شما باد دعا کردن به هنگام سحر تا طلوع خورشید؛ این زمان ساعتی است که درهای آسمان گشوده، روزی ­ها تقسیم و حاجت­ های بزرگ برآورده می‌شود.(وسائل الشیعه، ج7، ص67)

سحرگاهان در ادبیات فارسی جلوه جذاب و دلنشینی دارد. فرصتی که فاصله زمین و آسمان به حداقل ممکن می­ رسد و صالحان صدای خوش بلبل(هاتف آسمانی) را به گوش جان می ­شنوند:

سحرگهم چه خوش آمد که بلبلی گلبانگ **** به غنچه می‌زد و می‌گفت در سخنرانی

که تنگدل چه نشینی ز پرده بیرون آی **** که در خم است شرابی چو لعل رمّانی

حافظ

خون دل بر رخت افشان به سحرگاه از آنک **** توشه راه تو خون دل وآه سحرست

مولوی

شبی دانم که در زندان هجران **** سحرگاهم به گوش آید خطابی

که سعدی چون فراق ما کشیدی **** نخواهی دید در دوزخ عذابی

سعدی