پیچ ها، مهره ها و میخ ها رایج ترین قطعات برای اتصال ورق ها و صفحات فلزیات مختلف می باشند که در ساخت هر قطعه مهندسی و به ویژه در صنعت ساخت و ساز، به وفور مورد استفاده قرار می گیرند با این حال، شرایطی وجود دارد که این اتصالات آنقدر که تصور می شود موثر نیستند. برخی از این اتصالات حتی به مواد دیگری نیاز دارند تا پایدار و کارآمد باشند.
پرچ کاری نسبت به سایر روش های اتصال، دارای کارایی بیشتری می باشد، زیرا مکانیزم بستن پرچ دائمی است. علاوه بر این، فرآیند پرچ کاری نیازی به دسترسی به انتهای دیگر سطح درگیر ندارد. بنابراین در بسیاری از کاربردها، پرچ کاری فلزات و به خصوص پرچ کاری ورق ها ترجیح داده می شوند.
پیچ ، پرچ یا جوشکاری یا ترکیبی از هر سه رایج ترین روش های اتصال صفحات لچکی هستند. در ساختمان ها، پل ها، سازه های صنعتی ، از صفحات لچکی برای اتصالات به منظور ایجاد استحکام و مقاومت در برابر تنش های سازه استفاده می کنند.
پرچ کاری چیست ؟
پرچ کاری فلزات یک فرآیند آهنگری و فورجینگ است که برای اتصال قطعات به یکدیگر از طریق یک قطعه فلزی به نام پرچ انجام می شود. پرچ کاری برای اتصال قطعات، از طریق سطوح مجاور عمل می کند.
پرچ کاری در کجا استفاده می شود ؟
● در مواردی که باید از اثرات حرارتی اجتناب کنیم، مانند جوشکاری.
● برای فلزاتی که جوش پذیری ضعیفی دارند.
● برای مواد ناهمگن مانند پوشش اصطکاکی آزبست و فولاد
● از آنجایی که اتصالات جوشی دارای قابلیت میرایی لرزش ضعیفی هستند، بنابراین در برخی موارد از پرچ ها به جای آن استفاده می شود.
مراحل پرچ کاری
- علامت گذاری ورق ها و یا فلزات
- قرار دادن فلزات کار در کنار یکدیگر
- سوراخ کردن فلز کار
- بستن گیره پرچ
- قرار دادن پرچ در محل
- ایجاد پرچ
- استفاده از گیره پرچ
- باز کردن پین پرچ
- شکل دادن سر پرچ
دستگاه پرچ ورق
دستگاه های پرچ ابزاری هستند که به وسیله آنها، اتصال بین پرچ و قطعه کار صورت می گیرد.
- تفنگ پرچ دستی انبری
تفنگ های پرچ دستی با یک تکنیک اهرمی و فشاری ساده کار می کنند. اولین قدم هنگام استفاده از آن، انتخاب پرچ با اندازه مناسب است. تفنگ‌های پرچ معمولاً دارای چندین گزینه برای قرار دادن طیفی از پرچ های مختلف هستند.
بزرگترین اشکال در این ابزار پرچ، فشار دادن و مدت زمان آن است. استفاده مکرر از آن می تواند برای دست ها، مچ ها و ساعد بسیار مشکل ساز باشد و برای پروژه هایی که نیاز به پرچ های زیادی دارند ایده آل نیست.
- تفنگ پرچ اهرمی
ابزارهای پرچ اهرمی نسبت به تفنگ پرچ دستی کارایی بیشتری دارند و برای کاربر آسان‌تر هستند. به دلیل اندازه بزرگتر و عملکرد اهرمی، میزان قدرت بدنی مورد نیاز پرچ دستی را کاهش می دهند. آنها همچنین همراه با یک بطری جمع آوری هستند که پس از نصب، سنبه های شکسته شده را می گیرد.
تفنگ پرچ اهرمی سنگین یک ابزار عالی است که در بسیاری از سایت های کار یافت می شود. نصب پرچ های کور را آسان تر از استفاده از پرچ دستی می کند، اما همچنان به صورت دستی انجام می شود. این دستگاه پرچ با قیمت بالاتری نسبت به پرچ های دستی استاندارد عرضه می شود، اما قابلیت استفاده از طیف گسترده تر و وسیع تری از پرچ ها را نیز دارا می باشد.
- تفنگ پرچ برقی
تفنگ‌های پرچ با باتری انواع مختلفی دارند. در دو نوع اصلی آنها، به جز مرحله آخر، در بقیه موارد اساساً یکسان عمل می کنند. یکی از انواع تفنگ پرچ با باتری، سنبه را از جلوی تفنگ بیرون می اندازد و دیگری سنبه را به داخل نگهدارنده سنبه می کشد. دستگاه های پرچ باتری دار برای محل کار عالی هستند. آنها تطبیق پذیری نداشتن سیم و سهولت فشار دادن یک دکمه برای نصب پرچ را ارائه می دهند. انتخاب نسخه با گیره سنبه معمولاً گرانتر از گزینه با باتری است.
- تفنگ پرچ پنوماتیک
تفنگ های پرچ پنوماتیک با هوای فشرده کار می‌کنند تا پرچ‌ها را خیلی سریع و آسان نصب کنند. با یک گیره داخلی، ابزار پرچ پنوماتیکی سریع ترین راه برای نصب پرچ است.
نقطه ضعف پرچ های پنوماتیکی این است که نیاز به اتصال شیلنگ به هوای فشرده دارند. این امر تطبیق پذیری و قابلیت حمل آنها را بیش از هر ابزار دیگری محدود می کند، اما اگر پروژه نیاز به نصب تعداد زیادی پرچ داشته باشد، بدون شک این بهترین ابزار برای انجام آن است.
برای پرچ کاری از چه میخی استفاده کنیم؟
- میخ پرچ توپر
- پرچ های لوله ای
- میخ پرچ کور
- میخ پرچ های محرک قارچی
- پرچ های شاخه دار
محدودیت های پرچ کاری
به طور کلی، پرچ کردن نیاز به زمان کار بیشتری نسبت به جوشکاری دارد. همچنین، عملیات اضافی مانند چیدمان و سوراخ کاری نیز ضروری است. از طرفی، هزینه کار اتصالات پرچ هم بالا است. این اتصالات دارای محدودیت های دیگری نیز می باشند که به شرح زیر است:
- ایجاد تمرکز تنش در سوراخ های پرچ صفحات فلزی
- سوراخ ها ممکن است سطح مقطع کاری صفحه را ضعیف کنند. سپس ضخامت اضافی برای جبران این مشکل لازم است. این ضخامت اضافی و همپوشانی صفحات برای پرچ باعث افزایش مصرف فلز می شود.
- وزن آن نسبت به اتصالات جوشی به دلیل صفحه تسمه و پرچ ها بیشتر است.
- اتصالات پرچ شده حجیم تر از جوشکاری و لحیم کاری هستند. برآمدگی پرچ نیز بر زیبایی ظاهری تأثیر می گذارد.
- آنها معمولاً اتصال محکم یا ضد نشتی ایجاد نمی کنند، مگر اینکه از پرچ یا درزگیر داغ همراه با پرچ ها استفاده شود.
- فرآیند پرچ کردن به دلیل استفاده از چکش، سر و صدای بیشتری از جوشکاری دارد.
فاصله سوراخ های پرچ
سوراخ کاری فلز و ورقی که قرار است پرچ کاری شود از اهمیت بالایی برخوردار می باشد چراکه پرچ ها برای اتصال باید در این سوراخ ها قرار گیرند. رعایت فاصله مناسب بین سوراخ ها نیز اهمیت بالایی دارد؛ به گونه ای که حداقل فاصله بین سوراخ های پرچ باید 3 باربر قطر پرچ باشد و حداکثر فاصله بین آنها نیز باید به گونه ای باشد تا منجر به کمانش ورق بین آنها نشود. ضمن اینکه درزهای طولی و درزهای متقابل به روش های متفاوتی سوراخ کاری می شوند.