یکی از کارهای ضروری قبل از شروع یک پروژه عمرانی، انجام عملیات نقشه برداری از مکان پروژه می باشد. این کار معمولا توسط مهندس نقشه بردار انجام می شود وی موقعیت ها و محاسبات دقیق محل اجرای پروژه را اندازه گیری می کند، و به این ترتیب اطلاعات خاصی از منطقه جغرافیایی مورد نظر را بدست می آورد. پیشرفت پروژه بدون نقض، بدون انجام فرآیند نقشه برداری امکان پذیر نیست و قطعا در طول انجام پروژه با مشکلات و موانعی رو به رو خواهید شد، که نه تنها قابل جبران نیست بلکه هزینه صرف شده و تایمی که برای انجام آن گذاشتید به هدر خواهد رفت. استفاده صحیح از نقشه برداری باعث استفاده حداکثری از فضا و درک سازه ها می شود، علاوه بر آن به افزایش بهره وری سازه طراحی و احداث شده منتهی می گردد.
کاربرد نقشه برداری
با توجه به کاربرد نقشه های به دست آمده در فضای ساخت و ساز، این عمل مهم و پرکاربرد بسیار گسترده می باشد و مفاهیم زیادی را دربر می گیرد. امروزه نقشه برداری دارای کاربرد های متنوعی می باشد. با توجه به تنوع کاربرد ها، روش های مختلفی برای انجام این کار وجود دارد که در زیر به برخی از آن ها اشاره می کنیم:
نقشه برداری هوایی (فتوگرامتری)
با استفاده از این روش نقشه را با عکس برداری هوایی، ماهواره ای یا زمینی تهیه می کنند. موارد استفاده و کاربرد این نوع نقشه برداری بسیار گسترده می باشد که در زیر به برخی از آن ها اشاره می کنیم:
- کنترل مناطق شهری و گسترش شهرها
- پیش بینی محصولات کشاورزی
- مطالعات مربوط به شیلات و آبزیان
- مطالعه آب و بررسی آلودگی آن
- شناسایی منابع هسته ای
- تهیه اطلاعات مورد نیاز سیستم های اطلاعات جغرافیایی
- بررسی طغیان های آبی و سیل و خسارت های ناشی از آن
- مطالعه تغییرات حوزه های معدنی و شناسایی معادن
- شناسایی مناطق آتش سوزی، بیماری های گیاهی و مناطق دستخوش آفات
- بررسی تغییرات آب های ساحلی، آب های سطحی و شبکه رودخانه ها
- برآورد سطح زیر کشت محصولات کشاورزی
- مطالعه جنگل و بررسی تغییرات آن
- مطالعات مراتع و بررسی تغییرات آن
- بدست آوردن نقشه های مختلف مانند کاربری اراضی و قابلیت های اراضی
با توجه به اندازه های عکس های ماهواره ای و مقیاس آن ها، می توانیم به تجزیه و تحلیل و نتیجه گیری از فتوگرامتری بپردازیم.
نقشه برداری شهری
این نوع نقشه برداری برای تهیه و اجرای طرح های تفصیلی و جامع شهرها و روستاها به کار می رود.
نقشه برداری زمین شناسی (توپوگرافی)
این روش نقشه برداری برای برداشت و نشان دادن شکل زمین و محاسبه مساحت و ارتفاع می باشد. این روش شامل طراحی انواع تونل ها (راه های بین شهری، تونل راه آهن، سد سازی، نیروگاه ها، مترو و معادن) می باشد.
نقشه برداری معدنی (طرح های اکتشافی)
به این روش، نقشه برداری زیر زمینی نیز گفته می شود که هدف از آن برداشت یا پیاده کردن نقشه های تونل ها و معادن می باشد.
نقشه برداری نظامی
برای تعیین نقاط استراتژیک یک منطقه و همچنین برای اهداف نظامی مورد استفاده قرار می گیرد.
نقشه برداری مسیر (راه سازی)
این نوع نقشه برداری عملی برای تعیین مقدار دقیق فواصل و عوارض بر روی سطح زمین می باشد. عموما هر کشوری برای توسعه در زمینه های اقتصادی، فرهنگی و... به شبکه ارتباطی راه ها نیاز دارد. بنابراین با وجود نقشه برداری راه سازی مانعی برای رشد و شکوفایی کشور ها وجود ندارد.
نقشه برداری ثبتی (کاداستر)
این نوع نقشه برداری با هدف تعیین حدود مساحت قطعه های ملکی و اراضی، در حوزه املاک مورد استفاده قرار می گیرد.
نقشه برداری بناهای تاریخی
به منظور ترمیم و جلوگیری از تخریب بناهای تاریخی، معمولا پروژه ها را با تهیه نقشه از محل بنای تاریخی آغاز می کنند.
نقشه برداری آبی (هیدروگرافی)
نقشه برداری هیدروگرافی به منظور عبور و مرور کشتی ها، زیر دریایی ها، ایجاد اسکله های جدید و مکانیزه، تعیین کردن محل عبور لوله های گاز و نفت در عمق دریاها و ...، برای به دست آوردن موقعیت عمق دریاها و رودخانه ها به کار می رود.
نقشه برداری ساختمانی
کاربرد این نوع نقشه برداری به زمان قبل از احداث ساختمان، حین احداث و پس از آن محسوب می شود. یکی از واجبات ساختمان سازی، نقشه برداری قبل از احداث می باشد و معمولا این کار در حین انجام کار و بعد از آن نیز توسط کارفرمایان به منظور برطرف شدن ابهام های موجود در کلیه مراحل کار انجام می شود.
مطلب پیشنهادی: مراحل تهیه نقشه یو تی ام
این موارد نمونه هایی از کاربرد های نقشه برداری در انواع نیازهای بشری می باشد. این روش ها به صورت دو مرحله ای یعنی برداشت و ارائه نتایج انجام می شوند. تهیه هر کدام از این نقشه های جغرافیایی به تجهیزات خاص و ویژه ای احتیاج دارد که با استفاده از آن ها می توان به آسانی عوارض زمین را شناسایی کرد و موقعیت آن ها را به طور نسبی بر روی سطح زمین مشخص کرد. به طور کلی انجام فرآیند های ساخت بدون استفاده از نقشه برداری معنایی ندارد. بنابراین نقشه برداری یک امر مهم و حیاتی در تمام مراحل ساخت و ساز و بررسی منابع انسانی و به کار گیری صحیح از آن ها می باشد. لازم به ذکر است که هیچ پروژه ای بدون انجام فرآیند نقشه برداری، به درستی میسر نمی شود.
منبع: سایت جی آی اس من