این نیاز به ظاهر سادهی انسانی به صنعت در حال رشدی تبدیل شد که در آن طراحی به اندازه عملکرد مهم بود. اگرچه ویژگیهای اصلی کفش بدون تغییر باقی مانده است، اما با نگاهی به تاریخ طولانی و جالب کفش، میتوانید متوجه شوید که رنگها، مواد و طرحها تغییر کردهاند. قبلاً کفشها را صنعتگران میساختند. اما امروزه آنها بخشی از صنعت یک کارخانه هستند که هر ساله مقادیر زیادی پول به دست میآورند.
تاریخچه، تغییرات و تمایلات در مد کفش را میتوان به دورههای اصلی تاریخ جهان تقسیم کرد:
پیش از تاریخ (2.5 میلیون قبل از میلاد - 1250 قبل از میلاد)
باستان (1250 قبل از میلاد - 476)
دوران قرون وسطی (476 – 1453)
دوران مدرن اولیه (1453 – 1918)
مدرن (1918 - این روزها).
در ادوار مختلف دیدگاههای متفاوتی نسبت به جهان، برداشتهای متفاوتی از فرهنگ و هنر، عوامل اقتصادی و سیاسی وجود داشت که نقش مهمی در مواد، شکلها، نشانهها و سبک به کار رفته در استایل افراد داشت. کشف و تصرف سرزمینهای جدید، فناوریهای جدید و درک متفاوت از جهان، سبک و مد کفش را تغییر داد.
کفشهای بدوی که در دوران ماقبل تاریخ رایج بودند، با آمدن صندلها تغییر یافتند و در دوران باستان به دلیل شکلگیری طبقات اجتماعی محبوبیت بیشتری پیدا کرد. در طول قرون وسطی که با تواضع و فئودالیسم مشخص میشود، اولین سازههای کفش شکل گرفت و چیزی به اسم پاشنه کشف شد و به طور گسترده مورد استفاده قرار گرفت.
در دوران اولیه مدرن، که در طی آن نکاتی از کفشهای مدرن قابل مشاهده است دوران رنسانس بود. در این مدت کفشهای مردانه و زنانه بسیار شبیه به هم بودن. مدلهای کفش بسته به طبقات اجتماعی متفاوت بودن. همچنین در قرون وسطی که فئودالیسم وجود داشته، جامعه به طبقاتی تقسیم میشد که نه تنها مشاغل و مسئولیتهای مختلف، بلکه لباسها و کفشهای متفاوت را نیز تعیین میکردند. دهقانان و مردم غیر اشراف شهر چکمههای سنگین و تیره پاشنه دار میپوشیدند.
در همین حال، نجیبزادگان و اشراف، کفشهای فانتزیتری می پوشیدند که اغلب پاشنه چوبی و جنس چرمی داشتند. کفشهای دارای چاپ، زیور آلات و سایر عناصر تزئینی فقط توسط اشراف پوشیده میشدند. این کفشها را به یک کفاش سفارش میدادند. هر کفشی متفاوت بوده و مطابق با روحیه و خواسته مشتری تزئین میشد، بنابراین تک تک کفشها منحصر به فرد و متفاوت بودند. عصر مدرن درک مد و سنتهای چند دههی کفشسازی را به شدت تغییر داد.
به دلیل فرصتهای جدید که در فناوری اتفاق افتاده است. فرآیند تولید کفش را بسیار آسانتر و سادهتر کرد، بنابراین هر جفت کفش چرم منحصر به فرد و متفاوت بود. عصر مدرن، درک مد و سنتهای چند دهه کفشسازی را به شدت تغییر داد.
اولین کفش چه زمانی ظاهر شد؟
سال 1991 تاریخ مهمی در تاریخ کفش است زیرا سالی است که در مرز اتریش و ایتالیا، باستان شناسان یک انسان مومیایی شده طبیعی به نام اوتزی متعلق به عصر حجر را پیدا کردند که حدود 3300 سال قبل از دوران ما مرده بود. این مسافر آلپ کفشهای ساخته شده از پوست آهو با کفی از پوست خرس و پر از یونجه پوشیده بود. تصور میشود که تکنیک تولید کفش عصر حجر اینگونه بوده است: هر چه فاصله بخیهها از هم کمتر باشد، پاها خشکتر و گرمتر میشوند. بخیهها کوچک بودند و با توجه به ابزاری که مردم در آن زمان داشتند، چندان قابل اعتماد نبودند.
یک جفت کفش مشخص برای شروع تاریخ کفش وجود ندارد و به این دلیل است که کفشهای بسیار متفاوتی برای اقلیمهای مختلف وجود داشت و مواد مختلفی برای کفش استفاده میشد که در مناطق مختلف موجود بود. در مناطق شمالی، کفش چرم ضخیم ساخته میشد و با خز و یونجه گرم میشدند. در همین حال، در مناطق جنوبی، صندلهایی که از برگهای خرما یا الیاف پاپیروس درست میشدند، وجود داشت. با وجود آب و هوا، مردم برای محافظت از پاهای خود در برابر اثرات طبیعی بیرون به کفش نیاز داشتند.
بسیاری از تغییرات و مدلهای کامل کفش در دوره مهاجرت (قرن 4 تا 6) و در طول جنگهای صلیبی (قرن 11-13) هنگامی که اروپاییها به شرق لشکرکشی کردند پدیدار شد. در آن زمان اروپا مملو از صندلها و کفشهای نوک تیز مصری بود. هنگامی که پاشنه کفش کشف شد و مد غربی کفش شروع به توسعه کرد که در دنیای معنوی و سختگیرانه قرون وسطی بسته به طبقه اجتماعی فرد پوشیده میشدند. منحصربهفردترین و محبوبترین گرایشها در ایتالیا و اسپانیا شکوفا شد، کشورهایی که قویترین بنادر اروپا در آنها قرار داشت، مغازهها و بازرگانان صنعتگران با سرعت زیادی در حال توسعه بودند و اولین مراکز مالی تأسیس شدند. بنابراین این کشورها مهد واقعی مد کفش و لباس بودند.
طراحان کفش مدرن اغلب برای ایدههای جدید، الهام گرفتن و خلاقیت به تاریخ نگاه میکنند. روشهای تولید کفش، ساختارهای دوخت، شستن چرم، سوزاندن و رنگ آمیزی تقریباً از اواخر قرن نوزدهم تغییر نکرده است.
اکنون بیایید مد و روند کفش را در دورههای مختلف تاریخی بررسی کنیم.
تاریخچه کفش در دوران باستان (1250 قبل از میلاد - 476 قبل از میلاد)
همونطور که گفتیم اولین صندل در مصر باستان پدیدار شد. آنها از برگ خرما، الیاف پاپیروس و چرم خام ساخته میشدند این صندلها در انتهای پا کشیده و بسته میشد. در ابتدا فقط روحانیون و فرعون میتوانستند آن را بپوشند، اما بعدها صندل توسط تمام مصریان باستان پوشیده شد و رنگهای مختلف آن نماد هر طبقه اجتماعی خاص بود. همچنین لازم به ذکره که درک روندهای مد در چین برای بسیاری از کشورهای غربی دشوار بود. برای چندین دهه، یکی از قوانین زیبایی در چین، پاهای نیلوفر آبی طلایی بود که بیشتر در طول قرنهای 10 تا 11 محبوبیت یافت. پای نیلوفر طلایی به شکستن و خم شدن انگشتان پا اشاره داره تا پاها به درستی در کفشهای مخصوص قرار بگیرند پاهای کوچک در دنیای شرق زیبایی واقعی تلقی میشدند.
قدمت دورهی کلاسیک به فرهنگ یونان و روم برمیگردد، زمانی که مراحل اولیه تولید کفش شروع به رشد کرد. قطعاتی از توسعه و تکامل در نقاشیها و طراحیها باقی مانده است. اولین و یکی از محبوبترین مدلهای کفش یونانی و رومی صندل بود. برخلاف صندل مصریان، این صندلها بلند بودند، قد آن تا نیمه زانو میرسیدند و توریهای زیادی داشتند. در هر دو کشور، هنوز کفش به دو دسته کفش مردانه و کفش زنانه تقسیم نشده بود، همه آنها را به یک شکل میپوشیدند اما قوانینی وجود داشت. در یونان، صندلها را فقط شهروندان آزاد میتوانستند بپوشند که به راحتی از بردگان متمایز میشدند. در روم باستان، لباس و کفش نمادی از قدرت و تمدن بود، بنابراین کفشها با توجه به موقعیت فرد در جامعه و طبقه اجتماعی او پوشیده میشدند.
صندل برای مدتی در اروپا بر کفشها غالب بود. آنها بر اساس سبک روحانی، نظامی، نخبه و دهقانی ساخته شده بودند.
قرون وسطی (476-1453)
اگرچه قرون وسطی به عنوان قرون تاریک در نظر گرفته میشود، اما در این زمان بود که بسیاری از روندهای جدید کفش و مد ظاهر شد. در ابتدا که پاشنه کشف شد و فقط مردان آن را میپوشیدند. همچنین کفشهای نوک تیز، اولین سازههای کفش ظاهر شد. اروپای شمالی و مرکزی چکمههای چرمی تولید میکردند که از داخل به بیرون میچرخید و با زیره کفش دوخته میشد. این یک ساختار تقریباً بدون درز بود زیرا درزها در داخل کفش باقی میماندند و در نتیجه کفش را محافظت و تقویت میکردند، اما این طرح فقط با چرم نرم و انعطاف پذیر قابل استفاده بود. یکی از مزایای این کفشها این است که میتوان آنها را در فصول مختلف سال با افزودن مقداری یونجه یا خز داخل کفش در فصل سرما پوشید.
اوایل دوران مدرن(1453-1918)
مد مردان و زنان در این دوره متفاوت بود و تا پایان قرن هجدهم بیشتر توسط مردان دیکته میشد. مردان اولین کسانی بودند که کفشهای پاشنهدار میپوشیدند. تا پایان قرن هجدهم، پاهای مردانه معیار زیبایی محسوب میشد. اگرچه زنان نیز کفشهای فانتزی میپوشیدند، اما زیر دامنهای بلند پنهان بودند بنابراین مردان کسانی بودند که مد، به ویژه مد کفش را دیکته میکردند.
در دوره رنسانس، پادشاهان اروپا اغلب کفشهایی با پاشنه بلند میپوشیدند تا برتری خود را نشان دهند. همچنین، آنها میتوانستند با آرامش مستقیم از میان گودالها راه بروند زیرا پاشنههایشان تا 30 سانتیمتر ارتفاع داشت. این کفشها نمونه اولیه کفشهای پلت فرم مدرن بودند. شاهلویی چهاردهم فرانسه که به عنوان پادشاه خورشید نیز شناخته میشد، نقش مهمی در گسترش محبوبیت کفشهای پاشنه بلند داشت. در حال حاضر نیز مورخان مد از کفش پاشنه بلند مردانه به عنوان کفش فرانسوی یاد میکنند.
دوران مدرن (1918 - این روزها)
در نیمه دوم قرن بیستم با ایجاد و شکوفایی فرهنگ پاپ آمریکایی که با تمایل به متفاوت بودن، منحصر به فرد بودن و بخشی از یک خرده فرهنگ خاص همراه بود، پیشرفت عظیمی در کفش رخ داد. مواد اولیه ارزانتر، ساختارهای جدید و سبک زندگی متفاوت، تصویر آقایان و خانمها را تغییر داد. کفشهای فانتزی و باکیفیت توسط کفشهای رنگارنگ مد روز تغییر یافتند. بازیگران و خوانندگان هالیوود تأثیر زیادی در شکلگیری و محبوبیت این کفش جدید داشتند.
با افزایش تعداد زنان شاغل، روند کفش پاشنه بلند شروع به تغییر کرد. پلتفرمهای محبوب در دهه هفتم و هشتم محبوبیت خود را از دست دادند و در دهه نهم به کفشهای پاشنه کوتاه تغییر کردند.
نتیجهگیری
امروز در بازار آزاد و جامعهای که هیچ قانونی برای محدود کردن حقوق بشر وجود ندارد، میتوانیم هر چه دلمان بخواهد بپوشیم. ما میتوانیم روندهای مد را دنبال کنیم و برای هر موقعیت و مناسبت با توجه به خلق و خوی یا کد لباسمان کفشهای مختلفی پیدا کنیم. قرن بیست و یکم و فرصتهای تکنولوژیکی شگفت انگیز به ما این امکان را میدهند که کفشهای با کیفیت، بادوام و مد روز و نه فقط یک جفت بلکه یک کمد کامل پر از کفشهای مد روز داشته باشیم!