وقتی ۶ یا ۷ سال بیشتر نداشتم سحرآمیزترین لحظهی روز برای من و احتمالاً صدها هزار کودک هم سن و سال من لحظهای بود که تلویزیون را روشن میکردیم و این نوای جادویی را میشنیدیم: بِق بِق بِق بِق بِق… حتی برادر کوچکم که نوزادی چند ماهه بود نیز با شنیدن این صدا چهار دست و پا خود را مقابل تلویزیون میرساند، به صفحهی آن خیره میشد و با ریتم موسیقی خودش را تکان میداد. تلویزیون در یک لحظه صدها هزار کودک را همزمان جادو کرده بود.
کودک و تلویزیون: واقعیتهایی که پدر و مادرها نمیخواهند بدانند
برنامههای تلویزیونی زیادی برای خردسالان و کودکان تولید میشوند. از آموزش الفبا گرفته تا تمرین مهارتهای زندگی. با توجه به سبک زندگی امروز و حضور مداوم تلویزیون (از جمله تلویزیونهای اینترنتی) در خانهها، سؤال مهمی که پیش میآید این است که بهترین زمان برای مواجه کردن کودک با پدیدهای به نام تلویزیون چه زمانی است؟
اولین قدم برای پاسخ به این سؤال توجه به واقعیتهاییست که در اثر تحقیقات و پژوهشهای علمی به دست آمدهاند. تحقیقات زیادی در مورد تأثیر تلویزیون بر زندگی خردسالان و کودکان انجام شده است. امروزه تقریباً همه یک یا چند دستگاه تلویزیون در خانه خود دارند یا از برنامههای نصب شده روی گوشی برای تماشای شبکههای گوناگون استفاده میکنند و تقریباً هر روز برنامههای بخصوصی را دنبال میکنند. در نتیجه ممکن است آگاهی از این نتایج برای بعضی افراد چندان خوشایند نباشد. اما اگر سرنوشت فرزند عزیزتان برایتان مهم است اینها مواردی هستند که به عنوان پدر و مادر باید آنها را بدانید.
متخصصان گمان میکنند تلویزیون برای خردسالان کمتر از دو سال مجموعهای گیج کننده از رنگها، تصاویر و صداهاست. آنها خیلی از محتوای در حال پخش سر درنمیآورند. از آنجا که هر نمای تلویزیونی به طور متوسط بین پنج تا هشت ثانیه طول میکشد کودک یا خردسال شما وقت کافی برای درک آنچه در صفحه تلویزیون میبیند را ندارد.
کارتونها و بسیاری از نمایشهای کودکان پر از تصاویر خشن هستند. اگر باور نمیکنید یک بار شبکههایی که فکر میکنید برای فرزندتان مناسب هستند را بالا و پایین کنید. خشونت واقعگرایانهی به تصویر درآمده در کارتونهای امروزی چندین سال نوری با برنامههایی مثل کلاه قرمزی، خونهی مادربزرگه، باگزبانی و سندباد فاصله دارد. بسیاری از برنامههای به ظاهر کودک در واقع نسخههای کارتونی فیلمهای بزرگسالان هستند! تحقیقات نشان میدهد قرار گرفتن کودک در معرض چنین برنامههایی باعث پرورش رفتار پرخاشگرانه در او میشود و حساسیتش نسبت به خشونت را کم میکند.
خردسالان و کودکان دید کاملاً واقعی به جهان دارند. در این دوره آنها هنوز نمیتوانند به درستی تفاوت بین واقعی و غیر واقعی را تشخیص دهند و آنچه که در تلویزیون میبینند را به عنوان واقعیت تفسیر میکنند. تحقیقات نشان داده است که بسیاری از کودکان خردسال معتقدند شخصیتهای تلویزیونی در واقع در داخل تلویزیون زندگی میکنند! این میتواند درک کودکان از جهان را به اشتباه انداخته و مانع یادگیری درست آنها شود. بنابراین تلویزیون ممکن است تصویری از یک جهان ترسناک، ناپایدار و گیجکننده را در ذهن کودک شما ایجاد کند. تصویری که کوچولوی شما هنوز توانایی لازم برای تفسیر درست آن را ندارد.