یکی از دغدغه‌های اصلی والدین برای کودکان خود، انتخاب اسباب‌بازی‌های مناسب آنها در سنین مختلف است. بهترین اسباببازیها نیز علاوه بر ایمن بودن، باید با مراحل رشد و توانایی‌های کودکان مطابقت داشته باشند. بسیاری از وسایل بازی ایمن و مناسب کودکان در خانه به راحتی پیدا می‌شوند. جعبه‌های مقوایی، کاسه‌ها، مجموعه درب بطری‌های پلاستیکی و… را می‌توان بیش از یکبار استفاده کرد. قبل از خواندن متن زیر به یاد داشته باشید که هر کودکی با سرعت خاص خود رشد می‌کند.
موارد زیر علاوه بر ایمن بودن می‌توانند انتخاب‌های خوبی برای کودکان شما باشند.
اسباب‌بازی‌های مناسب برای نوزادان (تولد تا شش ماه)
در ماه‌های اول در مغز و بدن نوزادان اتفاقات بسیاری رخ می‌دهد. آنها دوست دارند به اطرافیان خود نگاه کنند و با چشم‌هایشان آنها را دنبال کنند. نوزادان به طور معمول چهره‌ها و رنگ‌های روشن را ترجیح می‌دهند، سعی می‌کنند با دست و پا به آنچه می‌خواهند برسند، سر خود را به سمت صداها می‌چرخانند و اجسام را در دهان خود می‌گذارند. اگرچه آنها برای داشتن اولین مجموعه لگو خود آماده نیستند ولی داشتن چند اسباب بازی تحریک کننده در اطراف آنها راه خوبی برای تشویق رشد و کنجکاوی‌شان است.
بهترین اسباببازیها برای نوزادان:
چیزهایی که بتوانند دست بگیرند، نگه دارند، مک بزنند، تکان بدهند و با آن سر و صدا ایجاد کنند. جغجغه، توپها با بافت‌های مختلف یا همان توپ های حسی، کتاب‌های وینیل، دندان گیرها و عروسک‌های نرم می‌توانند انتخاب‌های خوبی برای این سن باشند.
گوش دادن به شعرهای کودکانه با آهنگ، لالایی ها و آهنگ های ساده برای کودکان در این سن جذاب هستند.
بهترین اسباببازیها برای کودکان ۷ تا ۱۲ ماه
در این سن کودکان تمایل به حرکت کردن دارند. غلت می‌زنند، می‌نشینند، سینه خیز می‌روند و در آخر خود را بالا می‌کشند و می‌ایستند. آنها نام خود و سایر کلمات رایج را درک می‌کنند و می‌توانند اعضای بدنشان را شناسایی کنند. اشیای پنهان را پیدا می‌کنند و وسایل را درون و خارج ظروف قرار می‌دهند.
اسباب‌بازی‌های مناسب برای ۷ تا ۱۲ ماهگی:
چیزهایی که می توانند با آن بازی کنند: عروسک های نرم، وسایل پلاستیکی و چوبی چرخدار، عروسک ها و اسباب‌بازی‌های آبی که بتوانند اشیا (مهره‌های بزرگ، توپها و کاسه‌های پلاستیکی) را از آن خارج و یا داخل کنند.
اسباب‌بازی‌هایی که بتوانند با آنها بسازند مانند: بلوک‌های نرم و بزرگ و مکعب‌های چوبی
اسباب‌بازی‌هایی که با هل دادن آن و یا وارد کردن نیرو به آن باعث به کار‌گیری عضلات آنها شود. سطوح صاف و نرم برای سینه خیز رفتن آنها بسیار کمک کننده است.
اسباب‌بازی‌های مناسب برای یک سالگی
کودکان یک ساله در حال تجربه راه رفتن هستند. آنها به طور معمول پیوسته راه می‌روند و حتی از پله ها بالا می‌روند، از داستان‌ها لذت می‌برند، اولین کلمات خود را بر زبان می‌آورند و می‌توانند در کنار کودکان بازی کنند ولی هنوز با آنها وارد بازی نمی‌شوند! آنها دوست دارند آزمایش کنند. در این سن نیاز به حضور بزرگسالان جهت حفظ آنها از خطرات احتمالی الزامی است تا بتوانند در محیطی امن اطراف خود را تجربه کنند.
اسباب‌بازی‌های مناسب در سن یک سالگی:
قرار دادن عکس اشیای اطراف بر دیوار یا تخت اتاق کودک.
وسایلی که به آنها قدرت خلق کردن بدهد! کاغذهای بزرگ و ماژیک‌های قابل شستشو.
چیزهایی که بتوانند با آن تظاهر به کاری کنند! تلفن‌های اسباب‌بازی، عروسک‌ها و تخت‌های عروسک، کالسکه کودک، حیوانات پلاستیکی و وسایل نقلیه پلاستیکی و چوبی.
اسباب‌بازی‌هایی که می‌توان با آنها چیزهایی ساخت! بلوک‌های مقوایی و چوبی که ابعادشان می‌تواند بزرگتر از بلوک‌های قبل از یک سالگی باشد.
بهترین اسباببازیها برای کودکان دو ساله (نو پا)
کودکان نوپا به سرعت در حال یادگیری زبان هستند و احساس خطر می‌کنند. با این وجود آنها تجربه‌ها و آزمایش‌های بسیاری را انجام می‌دهند. پریدن از ارتفاع، بالا رفتن از مبل ها و وسایل اطراف، آویزان شدن از بازوهایشان، غلت زدن و انجام بازی‌های خشن تنها بخشی از شیطنت‌های آنهاست. آنها کنترل خوبی بر روی دست و انگشتان خود دارند و دوست دارند کارها را با اشیا کوچک انجام دهند.
اسباب‌بازی‌های مناسب ۲ سالگی:
حل مشکلات و معماها: پازل‌های چوبی ۴-۱۲ قطعه، بلوک‌هایی که بهم متصل می‌شوند، اسباب‌بازی‌های قلاب‌دار و مرتب کردن اشیا بر اساس اندازه، شکل، رنگ و بو.
ست‌های ساختمانی، مبلمان به اندازه کودک، ست‌های آشپزخانه، عروسک با لوازم جانبی، اسباب‌بازی‌های شنی، ماسه ای و آبی
چیزهایی که به آنها قدرت خلق بیشتری دهد. تخته سیاه و گچ بزرگ، قیچی با سر صاف، کاغذهای بزرگ و رنگ های انگشتی قابل شست و شو.
کتاب‌های تصویری با جزئیات بیشتر.
دستگاه‌های پخش موسیقی با تنوع موسیقی
استفاده از اسباب‌بازی‌های مناسب تقویت عضلات بزرگ و کوچک مانند توپ‌های بزرگ و کوچک برای لگد زدن، اسباب‌بازی‌هایی برای کوبیدن و چکش زدن.
اسباب‌بازی‌های مناسب سن ۳ تا ۶ سال (مهدکودک و پیش دبستانی)
دامنه توجه به کودکان در این سن به مراتب بیشتر از کودکان نوپا و زیر سه سال است. معمولاً کودکان در این سن زیاد صحبت می‌کنند و زیاد سوال می‌پرسند. آنها به تجربه مهارت‌های جدیدشان علاقه‌مندند. دوست دارند با دوستان خود بازی کنند ولی از باختن بیزارند و همچنین کم کم یک اسباب بازی خود را با دوستان خود شریک می‌شوند.
حل مشکلات و معماها: پازل (از ۱۲ تا ۲۰ قطعه)، بلوک‌های کوچک رنگی، بلوک‌هایی که به هم متصل می‌شوند، مجموعه‌ها و سایر اشیا کوچکتر برای مرتب‌سازی طول، عرض، ارتفاع، شکل، ارتفاع، رنگ، بو و مقدار.
تظاهر برای ساختن! استفاده از بلوک‌ها برای ساخت‌سازه های پیچیده‌تر، اسباب‌بازی‌های حمل و نقل، وسایل منزل سایز کودک، عروسک‌های انگشتی و اجرای تئاتر با آنها و اسباب‌بازی‌های شنی و آبی
و باز خلق کنند! چیزهایی که می توان با آن ها خلق کنند: مدادرنگی و مداد بزرگ و کوچک،کاغذ بزرگ و کوچک برای طراحی و نقاشی ، قیچی به اندازه پیش‌دبستانی ، تخته سیاه و گچ بزرگ و کوچک ، مدل سازی خاک رس و خمیر بازی، اضافه‌های کاغذ و پارچه برای کلاژ ، و استفاده از اسباب‌بازی‌های تولید آهنگ مانند: بلز، کیبوردهای ریتمیک و…
کتاب‌های عکس‌دار با جزئیات بیشتر و حتی چند کلمه.
اسباب‌بازی‌های مناسب برای عضلات کوچک و بزرگ. لگد زدن به توپ و پرتاب کردن آن، تجهیزات سواری مثل سه چرخه، تعیین اهداف مشخص که وسایل به داخل آن پرتاب شوند و میز کار با چکش، میخ و اره مناسب کودکان.
پخش‌کننده‌های موسیقی با تنوع زیادی از موسیقی
در صورت دسترسی کودک به کامپیوتر: برنامه‌های تعاملی (کودک می‌تواند کاری انجام دهند) که می‌توانند آنها را درک و با آنها ارتباط برقرار کنند.
اسباب بازی ها مناسب سن ۷ سال
به گفته دکتر روبرتاگولینکوف استاد روانشناسی کودک:
«هفت سالگی سن یافتن حس استقلال است. وقتی در کلاس اول هستید هنوز احساس وابستگی می‌کنید ولی در سال دوم این وابستگی به پایان می‌رسد.»
کودکان در هفت سالگی بیشتر معاشرت می‌کنند، ریاضیات ابتدایی و علوم را می‌آموزند و کم کم می‌فهمند که به کدام فعالیت ها علاقه دارند. بهترین اسباببازیها برای این گروه سنی، بازی‌هایی است که علاوه بر سرگرم کردن، آنها را از نظر آموزشی به چالش می‌کشد. از طرفی بازی‌های فکری جوری طراحی شده اند تا علاوه بر سرگرم کردن آنها، در جهت آموزش و یادگیری بیشتر هم مؤثر باشند.
ایمنی اسباببازیها و کودکان
اسباب‌بازی‌های کودکان با حداکثر دقت در ایمنی آن ساخته می‌شوند. بدون قطعات تیز و تکه تکه شدن، با رنگ‌های غیرسمی و بدون سرب و در آخر به راحتی هم تمیز می‌شوند. اسباب بازی های الکتریکی باید تایید شده باشند. قبل از خرید حتما برچسب نشان دهنده تایید اسباب بازی ها را بررسی کنید. برای تهیه اسباب بازی برای کودکان زیر سه سال مطمئن شوید که هیچ قسمت یا قطعه کوچکی وجود ندارد تا باعث خفگی کودکان شود. ساییدگی و پارگی معمولی می‌تواند منجر به خطرناک شدن یک اسباب بازی شود به همین دلیل لازم است بزرگسالان به صورت مرتب اسباببازیها را بررسی کنند.
اسباببازیها صرفا برای سرگرمی نیستند. باید علاوه بر سرگرمی باعث ارتقا کودک، سطح خلاقیت و آشنایی او با مفاهیم جدید شود. اسباب‌بازی نباید آنقدر سخت باشد که کودک احساس ضعف کند و اعتماد به نفس خود را از دست بدهد و نه آنقدر آسان که کودک بدون هیچ زحمت و تلاشی از پس آن برآید. زیرا حس کنجکاوی به رشد مهارت‌های فکری و حسی کودکان کمک می‌کند. در نتیجه متناسب بودن سن کودک با اسباب‌بازی بسیار حائز اهمیت است.
منبع : اختاپوس