پازل یا همان جورچین یکی از قدیمی‌ترین سرگرمی‌هایی است که نه تنها بین بچه‌ها بلکه بین بزرگترها طرفداران بسیاری دارد.
تکمیل پازل ۱۰۰۰ تکه‌ای با تصویر منظره‌ای زیبا و یا عکس خانوادگی و نصب تابلو آن روی دیوار یکی از علاقه‌مندی‌های همه ماست. امروزه پازل شامل طرحهای متنوعی مانند شخصیت‌های کارتونی، مناظر طبیعت، آثار هنری نقاشان معروف، ستارگان سینما و غیره است. آیا تا حالا شده به این فکر کنید که اولین پازل چه طرح و نقشی داشته است؟ چه اتفاقی باعث شده اولین پازل ساخته شود؟ و اینکه کدام کشور سازنده اولین پازل در دنیا بوده است؟
در این مقاله قصد داریم به این سوالات پاسخ دهیم و تاریخچه ساخت پازل را روایت کنیم. لطفا با مطالعه مقاله تا انتها همراه ما باشید.
چه کسی اولین پازل را ساخته است؟ سازنده اولین پازل دنیا اهل کدام کشور بوده است؟
جان اسپیلسبری (John Spilsbury) در اتاق کارش در لندن به نقشه اروپا خیره شده بود و در این فکر بود که چه‌طور می تواند به فرزندان خانواده سلطنتی، موقعیت دقیق جغرافیایی هر کدام از کشورهای اروپا را آموزش دهد؟ ناگهان ایده‌ای به ذهنش خطور کرد و به سمت تکه چوبی که گوشه‌ی کارگاهش بود، رفت. آن را روی میز کارش گذاشت و با قلمی شروعی به طراحی کرد. بعد از دقایقی، او طرح نقشه اروپا را روی چوب رسم کرد. بعد از رسم نقشه، اره‌ای برداشت و با مهارتی که در حکاکی با چوب داشت از روی مرز هر کشور و دریا، هرکدام را از نقشه جدا کرد. بعد از آن‌که اره کردن تمام نقشه کامل شد، تک‌تک قطعه‌های جداشده را کنار هم قرار داد. جان اسپیلسبری که سال‌ها به کار نقشهبرداری مشغول بود، به‌راحتی نقشه اروپا را کامل کرد و با جورچین چوبی که با طرحِ نقشه اروپا ساخته بود، اولین پازل را به وجود آورد.
زمزمه یک ابزار آموزشی مورد استفاده برای فرزندان خانواده سلطنتی بین درباریان پیچید و سایر اشراف انگلیسی نیز خواهان داشتن جورچین چوبی نقشه اروپا شدند. با افزایش تقاضا برای جورچین یا همان jigsaw puzzle، او به فکر پازل‌هایی با طرحهای جدیدتر افتاد. اسپیلسبری شروع کرد به ساختن پازلهای چوبی با 8 طرح از نقشه‌های جهان، اروپا، آسیا، آفریقا، آمریکا، انگلستان و ولز، ایرلند و اسکاتلند. اولین پازلهای چوبی، تنها مورد استفاده فرزندان خانواده سلطنتی و قشر مرفه جامعه انگلستان بود و مردم عادی هنوز از وجود پازل باخبر نشده بودند.
اولین پازل دنیا توسط جان اسپیلسبری انگلیسی در دهه ۱۷۶۰ ، با طرح نقشه اروپا با چوب ساخته شده است.
منظور از jigsaw puzzle برای سرگرمی پازل چیست؟
در فرهنگ لغت انگلیسی، کلمه jigsaw puzzle به معنای پازل یا همان جورچین است و دلیل استفاده از کلمه jigsaw به معنای اره مویی برای کلمه پازل، به دلیل استفاده از آن برای برش دادن قطعه‌های چوبی پازل چوبی است. و با توجه به اینکه پازل یا سرگرمی معمایی انواع متنوعی دارد که شامل جدول، سودوکو و جورچین است، با استفاده از کلمه jigsaw puzzle نوع پازل یا همان جورچین را مشخص می‌شود و بین ما ایرانی وقتی اسم پازل به میان می‌آید منظورهمان جورچین است.
انقلاب صنعتی دوم در ساخت پازل و نقش‌های جدید جورچین‌ها چه اثری گذاشت؟
با اختراعات جدید و پیشرفت‌هایی که در دوره انقلاب صنعتی دوم طی سال‌های ۱۸۶۰ تا ۱۹۱۴ بدست آمد. تغییرات مثبتی در فرآیند تولید محصولات ایجاد شد. با ساخت اره پدالی، پیشرفت تکنیکهای چاپ لیتوگرافی و فناوری ساخت ورقه‌های چوبی چند‌لایه و نازک، فرایند ساخت پازلهای چوبی که در گذشته کار پرزحمتی بود کمی آسان تر شد.
ورقه‌های چوبی چند لایه و نازک، جایگزین چوب‌های سخت مانند چوب ماهون شد که علاوه بر این که برش و اره کردن آن راحت‌تر شده بود، از نظر هزینه هم مقرون به صرفه بود. چاپ لیتوگرافی نیز باعث شد چاپ طرح و نقش پازل ها باکیفیت‌تر شود. سازندگان پازلهای چوبی با کمک اره‌های پدالی می‌توانستند قطعه‌های پیچیده‌تری از پازل را با سرعت بالاتری اره کنند.
گرچه فرایند ساخت پازل چوبی آسانتر شده بود، اما چون هر قطعه از پازل‌ها باید اره می‌شد، پازلهای چوبی گران قیمت بود و بیشتر مورد استقبال خانواده‌های مرفه بود تا قشر متوسط و طبقه کارگر.
در دوران انقلاب فناوری، لوکس‌ترین سرگرمی تعطیلات آخر هفته قشر مرفه، پازلهای چوبی ۵۰۰ قطعه بود.
رکود اقتصادی ۱۹۲۹ و محبوب شدن سرگرمی پازل
شروع رکود بزرگ اقتصادی در سال ۱۹۲۹، نجاران، صنعتگران و بسیاری از مردم که بیکار شده بودند شروع به ساخت پازلهای چوبی کردند تا هم خود، مشغول فعایتی باشند و هم از این راه درآمدی کسب کنند. کم شدن درآمد در این دوره به حدی بود که سرگرمی خانگی پازل، جایگزین تفریحات بیرون از خانه مانند رفتن به کلوپ‌های بازی و رستوران‌ها شده بود.
اتفاق مثبت دوران رکود اقتصادی در آمریکا، معرفی پازلهای مقوایی بود. تکنولوژی دای‌کات سرعت برش قطعه‌های پازلهای مقوایی را افزایش داد و باعث شد پازل مقوایی به تولید انبوه برسد. با تولید انبوه و ارزان بودن پازلهای مقوایی، سرگرمی پازل بین تمام اقشار رایج شد. محبوبیت استفاده از پازل به حدی شده بود که کتابخانه‌ها و مغازه‌ها آن را اجاره می‌دادند.
در رکود اقتصادی سال ۱۹۲۹ آمریکا، با کمک تکنولوژی دای‌کات پازلهای مقوایی به تولید انبوه رسید.
ساخت پازلهای چوبی به مردمی که درگیر فشارهای روانی رکود اقتصادی بودند کمک کرد تا احساس مفید بودن کنند. از سوی دیگر تولید پازلهای مقوایی که ارزان بود و اغلب مردم توان خرید آن را داشتند به یکی از محبوب‌ترین سرگرمی‌ها در این دوران تبدیل شد.
تولید انبوه پازلهای مقوایی و استفاده از پازل در تبلیغات
با تولید انبوه پازلهای مقوایی و ارزان بودن مقوا، تولیدکنندگان، قیمت پازلهای مقوایی را به میزان قابل توجهی کاهش دادند. کسب‌و‌کارها، ارزان بودن پازل‌ها را فرصتی برای تبلیغ محصولات و نام شرکت‌هایشان دانستند و پازل‌هایی با طرحهای تبلیغاتی رایج شد. علاوه بر طرحهای تبلیغاتی محصولات شرکت‌ها، پازل‌هایی با طرح و نقش شخصیت‌های افسانه‌ای، قلعه‌ها، مناظر طبیعت، قطار و کشتی تولید شد. در این دوران که پازلهای مقوایی محبوبیت بیشتری پیدا کرده بود، پازلهای چوبی به کالای لوکس و خاصِ طبقه مرفه تبدیل شد.
تعطیلی کارخانه‌های تولید پازلهای چوبی بعد از جنگ جهانی دوم
بعد از جنگ جهانی دوم، به دلیل افزایش دستمزد کارگران و زمان‌بر بودن برش پازلهای چوبی، تولید پازلهای چوبی دیگر سودآوری نداشت. از سوی دیگر پیشرفت در چاپ لیتوگرافی و دستگاه‌های برش، باعث شد طرح ها و نقش‌های پیچیده‌تر که جذابیت بیشتری برای مردم داشت تولید شود. پازل همگرایی جکسون پولاک که شرکت Springbok آن را تولید کرد یکی از این نمونه‌هاست که در سال 1965، هزاران نفر از مردم آمریکا برای کامل کردن پازل آن مشارکت داشته‌اند.
بنابراین با تغییر سلیقه مصرف کنندگان پازل و به صرفه‌نبودن تولید پازلهای چوبی، کارخانه‌های تولید پازل چوبی یکی بعد از دیگری تعطیل شدند. در این بین دو کارخانه تولید پازلهای چوبی Par Puzzles و Stave Puzzles به کار خود ادامه دادند.
برخلاف شرکت‌های دیگر که برای کاهش هزینه‌ها کیفیت‌شان را کاهش می‌دادند، فرانک وار و جان هنریکس صاحبان شرکت Par Puzzles، به طور مرتب به فکر بهبود پازلهای چوبی خود بودند. آنها پازلهای چوبی خود را به ستاره‌های سینما، افراد ثروتمند و خانواده‌های سلطنتی می‌فروختند.
برند Par Puzzles همچنان به تولید و فروش جورچین‌های چوبی مشغول است. پازلهای چوبی امروزه به عنوان پازلهای لوکس شناخته می‌شود و با توجه به گران بودن آنها برند Par Puzzles به جز محصولات خود، پازلهای سفارشی که نام مشتری و یا تاریخ تولدش را در پازل ذکر شده باشد، تولید و به فروش می‌رساند.
برند Stave Puzzles کارخانه تولید پازل چوبی دیگریست که با شخصی‌سازی پازلهای چوبی برای مشتریانش و تولید پازلهای سه‌بعدی به فعالیت خود ادامه داده است.
پازلهای امروزی
امروزه با کمک فناوری برش‌های لیزری، پازلهای چوبی، مقوایی و نوع جدیدتر آنها پازلهای آکریلیک با قطعات ریزتر تولید می‌شود. طرح و نقش‌های امروزی پازل‌ها نیز بسیار متنوع شده است. تصاویر آثار باستانی و تاریخی ارزشمند موزه‌ها و ستارگان سینما از جمله طرح و نقش‌های پازلهای امروزی است. برخی شرکت‌های تولید پازل، طرح و نقش‌های مورد نظر مشتریان خود را تولید می‌کنند و پازلهای سفارشی و خاص، جزو خدماتشان است. جدیدترین مدل پازل‌ها، پازلهای سه‌بعدی است پیشرفت‌های نرم‌افزاری مانند برنامه‌های شبیه سازی با کامپیوتر، امکان ساخت آنها را فراهم کرده است. اغلب پازلهای سه بعدی، کروی شکل هستند و تصاویر آنها کره زمین و ماه است.
زمانی‌که اولین پازل ساخته شد، به عنوان ابزار آموزشی برای کودکان مورد استفاده بود. با گذشت زمان و با تنوع تصاویر پازل‌ها، جورچین‌ها به سرگرمی جذاب برای بزرگترها تبدیل شد. امروزه پازل با دو هدف سرگرمی و آموزش مورد استفاده کودکان و بزرگترهاست و در آمریکا برای آموزش جغرافیا همچنان از پازل استفاده می‌شود.
منبع : اختاپوس