انحراف ستون فقرات به انحنای جانبی ستون فقرات نسبت به خط عمودی و مستقیم آن گفته می‌شود. اگر از پهلو به ستون فقرات نگاه کنیم، باید در قسمت فوقانی کمر دارای قوس خفیف (به سمت پشت) باشد و در قسمت تحتانی کمر نیز باید اندکی قوس کمری (انحنا به سمت شکم) داشته باشد. هنگامی که فردی را که دارای ستون فقرات طبیعی است، از جلو یا پشت مشاهده می‌کنیم، ستون فقرات به شکل یک خط راست و مستقیم به نظر می‌رسد. اما هنگامی که فرد مبتلا به انحراف ستون فقرات ( اسکولیوز) را از جلو یا پشت مشاهده می‌کنیم، ستون فقرات او منحنی به نظر می‌رسد. برای آشنایی بیشتر تا انتها این مطلب همراه کلینیک خانه درد باشید.
چه کسانی در معرض ابتلا به انحراف ستون فقرات (اسکولیوز) هستند؟
در اغلب موارد انحراف ستون فقرات در کودکان و نوجوانان ایجاد شده و درمان می‌شود. شایع‌ترین نوع اسکولیوز، اسکولیوز ایدیوپاتیک نام دارد که در دوران نوجوانی ایجاد می‌شود. این نوع اسکولیوز در نوجوانان و در سنین رشد و بلوغ رخ می‌دهد. در صورتی که اسکولیوز در دوران بعد از بلوغ رخ دهد، به آن اسکولیوز بزرگسالی گفته می‌شود. علت این دو نامگذاری این است که اسکولیوز رخ داده در طی دوران رشد استخوانی از نوع دیگر اسکولیوز تشخیص داده شود. اسکولیوز بزرگسالی ممکن است در نتیجه‌ی عدم درمان اسکولیوز در دوران کودکی و نوجوانی باشد و یا در همان دوران بزرگسالی شکل گرفته باشد. علل بروز انحراف ستون فقرات در دوران بزرگسالی از دلایل بروز انحراف ستون فقرات در دوران کودکی، معمولا کاملا متفاوت است.
اسکولیوز ممکن است در بارداری نیز اتفاق بیفتد. اسکولیوز در بارداری بیشتر از حالتی که فرد به تنهایی دچار یکی از این شرایط باشد، می‌تواند در صورت بروز همزمان برای فرد نگران‌کننده باشد. به هر حال، مهم است توجه داشته باشید به خاطر ابتلای مادر به اسکولیوز، نوزاد در معرض خطر قرار نمی‌گیرد.
برای آشنایی با درمان قطعی انحراف ستون فقرات اینجا کلیک کنید.
علائم
بسیاری از بیماران مبتلا به اسکولیوز به خاطر این که شکل کمر آن‌ها غیرعادی به نظر می‌رسد، به متخصص ستون فقرات مراجعه می‌کنند. در اغلب موارد انحراف ستون فقرات (اسکولیوز) موجب بروز درد در بیمار نمی‌شود. بیماران مبتلا به اسکولیوز ممکن است متوجه علائم زیر شوند:
ممکن است یکی از شانه‌ها یا یک طرف لگن از طرف دیگر بالاتر باشد.
یکی از استخوان‌های کتف در بالای کمر ممکن است بالاتر از استخوان دیگر باشد و کمی به سمت بیرون آمده باشد.
ممکن است انحراف ستون فقرات باعث چرخش قفسه سینه و ایجاد برآمدگی دنده‌ای شود. در این حالت وقتی شخص خم می‌شود، یک طرف قفسه‌ی سینه بیش از طرف دیگر به سمت بیرون حرکت می‌کند و در نتیجه در بالای کمر بیمار یک برآمدگی ایجاد می‌شود.
یکی از دست‌ها بلند‌تر از دست دیگر به نظر می‌آید چراکه قسمت بالایی بدن کمی چرخش دارد.
انحراف ستون فقرات به مرور زمان باعث کمر درد می‌شود. این بدشکلی ستون فقرات همچنین می‌تواند باعث فشار بر روی برخی شاخه‌های عصبی و حتی تمامی مهره‌های ستون فقرات شود. فشار به شاخه‌های عصبی می‌تواند باعث احساس ضعف رفتن، بی‌حسی و درد در پاها شود. در برخی موارد فشار به نخاع می‌تواند باعث عدم هماهنگی بین عضلات پاشده و بنابراین شخص نتواند به صورت نرمال راه برود. در نهایت در صورتی که انحراف ستون فقرات باعث بدشکلی قفسه‌ی سینه شود، ریه‌ها و قلب تحت فشار قرار می‌گیرند و شخص دچار مشکلاتی مانند تنگی نفس، خستگی مفرط و حتی نارسایی قلبی می‌شود. خوشبختانه این علائم پیشرفته در موارد نادری مشاهده می‌شود.
تشخیص
در صورتی که شخص بزرگسالی دچار اسکولیوز شود، لازم است قبل از اقدام به درمان، وضعیت انحراف ستون فقرات او به دقت ارزیابی شود و علل احتمالی بروز اسکولیوز نیز تشخیص داده شوند.
اولین قدم برای ارزیابی وضعیت بیمار، علت ابتلای او به اسکولیوز و بررسی سایر مشکلات احتمالی، گرفتن شرح حال از بیمار و بررسی سوابق پزشکی او است. متخصص طب فیزیکی ممکن است در مورد موارد زیر از شما سوال کند:
- سوابق خانوادگی در ابتلا به این عارضه
- زمان بروز یا شدت گرفتن ستون فقرات
- نحوه‌ی پیشروی انحراف و شدیدتر شدن آن
- داشتن درد
- اختلال در دفع مدفوع و ادرار
- عملکرد و کارایی عضلات
- سابقه‌ی انجام جراحی در گذشته
معمولا بعد از ارزیابی‌های اولیه، انجام رادیوگرافی با اشعه‌ی ایکس تجویز می‌شود تا متخصص طب فیزیکی بتواند ساختار و شکل ستون فقرات را ببیند و میزان انحراف آن را اندازه گیری کند. بسته به نتایج به دست آمده از معاینات اولیه و رادیوگرافی، ممکن است انجام تستهای بیشتری مانند اسکن MRI و CT SCAN و تست نوار عصب و عضله تجویز شوند تا ارزیابی‌های بیشتری بر روی ستون فقرات انجام شود.
امیدواریم که این مقاله برای شما مفید بوده باشد.