تولید زباله و کاهش منابع در بسیاری از کشورها یکی از مهمترین نگرانی‌هاست بنابراین افزایش بازیافت زباله خانگی به عنوان ابزاری برای کاهش این مشکلات در بسیاری از این کشورها در نظر گرفته شده است. بازیافت چیزی است که هر فردی برای حفظ محیط زیست و استفاده بهینه از منابع می‌تواند انجام دهد.
بازیافت چیست؟
بازیافت به معنی استفاده از مواد مصرف شده برای تولید و ساخت مجدد همان کالا یا کالای قابل استفاده دیگر با هدف کاهش آلودگی زیست محیطی و صرفه اقتصادی تولید محصول نسبت به تولید از مواد اولیه خام است. بازیافت از منظر کاهش آلودگی گازهای گلخانه‌ای نیز مفید است و می‌تواند منجر به کاهش تولید این نوع گازهای مضر شود و همچنین انرژی کمتری نسبت به تولید از صفر دارد.
بازیافت زباله‌های خانگی
بازیافت زباله خانوارها به میزان زیادی به کمک‌های داوطلبانه خانواده‌ها متکی است. برخی کشورها برای برانگیختن افراد برای بازگرداندن زباله خانگی به چرخه بازیافت از مشوق های اقتصادی و اجتماعی استفاده می‌کنند. در برخی دیگر، چنین مشوق‌ها و برانگیزاننده‌ها اندک و یا وجود ندارد. شهرداری‌ها و سازمان‌های مرتبط با بازیافت پسماند و زباله‌های خانگی در بسیاری از کشورها امکانات بازیافت (سطل، کیسه زباله و غیره) را که تقریباً هیچ مجرای رسمی ندارند، فراهم می‌کنند.
با این وجود، تلاش اصلی را خانوارها انجام می‌دهند مانند جمع‌اوری زباله، تفکیک زباله‌های قابل بازیافت از غیر قابل بازیافت، مرتب سازی، شستشو، حمل و نقل زباله‌ها، حتی اگر هیچ مشوق اقتصادی وجود نداشته باشد. این بدان معنی است که انگیزه‌های غیر اقتصادی برای فعالیت‌های بازیافت خانگی خیلی مهم هستند.
هنگامی که انگیزه‌ها ذاتی باشند، ممکن است معرفی مشوق‌های اقتصادی یا مقررات دیگر بر نحوه نگاه خانواده‌ها به نقش خود در ارائه خدمات بازیافت تأثیر بگذارد. بنابراین برای رسیدن به هدف افزایش بازیافت زباله‌های باید از بهترین ابزارهای فرهنگی و اجتماعی استفاده شود، و اینجا درک اینکه کدام مکانیسم یعنی مشارکت داوطلبانه خانواده‌ها یا مشوق‌های اقتصادی بهترین تاثیر را می‌تواند در افزایش بازیافت بگذارد مهم است و همچنین همیشه به یاد داشته باشید که فرهنگ سازی و فراهم کردن زیرساخت بازیافت، اصلی است که باید فراهم شود و خانواده‌ها از نظر فرهنگی و ذهنی باید به چنین آمادگی برسند.
عوامل تاثیر گذار بر بازیافت زباله خانگی
به طور کلی عوامل مختلفی برای بازیافت زباله خانگی می‌توانند موثر باشند که به ترتیب به انگیزه‌های مالی و اقتصادی، فراهم کردن زیر ساخت، تجهیزات بازیافت و در دسترس بودن، مشوق‌های ذاتی و داوطلبانه، صرفه اقتصادی بازیافت نسبت به تولید از ابتدا، هنجارهای اخلاقی، توجه به آینده و نسل بعدی و غیره می‌توان اشاره کرد.
برنامه بازیافت زباله خانگی موضوع جدیدی نیست و از زمان‌ها دور طرح بهینه سازی استفاده و بازیافت زباله کلید خورده است و اهداف آنها بیشتر رساندن تولید زباله به صفر بوده است اما این امر چه مقدار اتفاق افتاده است؟ و ما چه کارهایی می‌توانیم انجام دهیم؟
فراهم کردن زیر ساخت از طریق دولت‌ها یکی از مهمترین بخش‌های جمع‌آوری و بازگرداندان زباله به چرخه بازیافت است. اگر این زیر ساخت فراهم نباشد تلاش افراد برای بازگرداندن زباله‌ها به چرخه بازیافت خیلی به نتیجه مثبت و اثرگذاری منجر نخواهد شد. در مواردی که خانوادها به بخشی از زیرساخت‌های لازم دسترسی نداشته باشند می‌توانند زباله‌های قابل بازیافت خود را داخل کیسه زباله‌ها قرار داده و سپس با نوشتن محتویات داخل کیسه زباله‌ها، آنها را به مراکز بازیافت تحویل دهند.
چه نوع زباله‌های خانگی بیشتر قابلیت بازیافت دارند؟
ضایعات کاغذ:
وسایل زباله کاغذی شامل کتاب، روزنامه، مجله، جعبه‌های مقوایی و پاکت نامه است.
ضایعات پلاستیکی:
وسایل شامل کیسه‌های پلاستیکی، بطری‌های آب و بسته‌بندی‌های پلاستیکی است.
ضایعات شیشه ای:
تمام محصولات شیشه‌ای مانند بطری‌های شکسته، بطری‌های نوشیدنی‌های شیشه‌ای و غیره قابل بازیافت هستند.
ضایعات آلومینیوم:
قوطی های نوشابه، رب گوجه فرنگی، آب میوه و سایر قوطی های دیگر قابل بازیافت هستند.
با جمع آوری این مواد توسط انواع کیسه زباله های رنگی آلفاپلاست ، آنها به واحد بازیافت ارسال می‌شوند که در آن همه ضایعات از هر نوع، ترکیب و خرد شده سپس ذوب و به مواد جدید جهت تولید تبدیل می‌شوند.
اهمیت و مزایای بازیافت زباله
بازیافت کمک می‌کند تا از محیط زیست محافظت شود: این امر به این دلیل است که مواد زباله قابل بازیافت احتمالاً در محل دفن زباله سوزانده شده یا به پایان می رسید که باعث افزایش آلودگی هوا، زمین، آب، ازبین رفتن طبیعت و حیوانات و کاهش خاک حاصلخیز می‌شد.
بازیافت منابع طبیعی را ذخیره می کند:
بازیافت زباله بیشتر بدان معنی است که ما به منابع خام (طبیعی) که قبلاً به صورت انبوه استفاده و بهره برداری شده و کمیاب و محدود نیز هستند خیلی وابسته نخواهیم بود.
بازیافت باعث صرفه جویی در انرژی می شود:
برای تولید اقلام با مواد اولیه انرژی بیشتری نسبت به تولید از طریق فرایند بازیافت لازم است. این بدان معناست که بازیافت زباله خانگی از نظر انرژی کارآمدتر بوده و باعث کاهش قیمت محصولات می‌شود.
بازیافت باعث ایجاد مشاغل می شود:
افراد برای جمع آوری، مرتب سازی و کار در شرکت‌های بازیافت کار می‌کنند و برخی دیگر نیز به شرکت‌هایی که با این واحدهای بازیافت کار می‌کنند جذب می‌شوند.
اگر زباله‌های تر و خشک به درستی در خانه تفکیک نشوند تفکیک آنها در محل‌های دفن زباله سخت خواهد بود و بیشتر زباله‌های قابل بازیافت احتمالا به اشتباه دفن خواهد شد. تفکیک زباله در اصل به معنی جداسازی و نگهداری زباله‌های تر و خشک جدا از هم است تا امکان بازیافت زباله‌های قابل بازیافت تر و خشک فراهم شود.
با گسترش شهرنشینی، کشورها با چالش گسترده مدیریت زباله و پسماند روبرو شدند. در کشور ما که میانگین تولید زباله بیش از دو برابر استاندارد جهانی است این چالش بیشتر خود را نمایان می‌کند. همچنین در بیشتر کشورهای برتر دنیا نرخ بازیافت زباله‌های تر و خشک بالای ۷۰ درصد است اما متاسفانه نرخ بازیافت در کشور ما زیر ۲۰ درصد است. صنعت بازیافت در کشورهای مختلفی به اندازه مهم است که حتی در برخی از کشورها تا ۱۵ درصد تولید ناخالص کشور به این صنعت اختصاص دارد.
اهمیت بازیافت زباله
همانطور که می‌دانید کمک به بازگشت زباله به چرخه بازیافت از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و از دو منظر به کشور کمک می کند:
از نظر اقتصادی و تولید ناخالص داخلی و استفاده بهینه از منابع و مواد اولیه کمیاب
از نظر حفظ و نگهداری از محیط زیست
حال ما در این فرایند به عنوان شهروند چه نقشی می‌توانیم ایفا کنیم؟ بدون شک یکی از بهترین روش‌ها برای کاهش هزینه و زمان بازیافت، تفکیک زباله خشک و تر و همچنین مشخص کردن زباله‌های قابل بازیافت از مبدا است که این امر با فرهنگ سازی پیوسته، ارائه آموزش به شهروندان و افزایش سهم صدای اهمیت این موضوع در رسانه‌ها می‌تواند نرخ بازیافت در کشور را افزایش دهد که نتیجه آن بهینه سازی استفاده از منابع کشور و داشتن محیطی سالم و زیبا خواهد بود.
مزیت تفکیک زباله
تفکیک زباله در کیسه‌زباله‌ها جدا در مبدا، دو مزیت اساسی خواهد داشت.
- کمک به حفظ سلامت جمع‌آوری کننده‌ها و مصرف بهینه منابع کمیاب
تفکیک زباله می‌تواند منجر به حفظ سلامتی جمع‌آوری کننده‌های زباله شود. برای مثال وقتی زباله تفکیک نشود، تفکیک کننده‌های زباله در محل دفن مجبور به بردن دست داخل آنها و تفکیک زباله‌های قابل بازیافت هستند که احتمال دارد در این فرایند دست آنها زخمی یا آلوده شود که هم برای سلامتی خود و هم برای سلامتی دیگران مهم است که این اتفاق برای آنها نیافتد. پس وظیفه ماست که با تفکیک زباله در خانه با استفاده ازکیسه زباله‌های مجزا، سلامتی آنها را به خطر نیندازیم. همچنین با تفکیک زباله‌های قابل بازیافت در کیسه زباله در خانه می‌توان به صنعت بازیافت کشور کمک کرد تا منابع ارزشمند کشور با دفن شدن نابود نشوند.
- کمک به حفظ میحط زیست و سلامت کره زمین
تفکیک موثر زباله در کیسه زباله‌های مجزا یعنی کمک به دفن کمتر زباله. دفن و یا سوزاندن کمتر زباله باعث کمک به کاهش آلوده شدن محیط زیست می‌شود. همچنین دفن زباله کمتر از نظر بهداشت عمومی و سلامت جامعه نیز مفید است زیرا بسیاری از بیماری‌ها ممکن است از دفن غیر اصولی این زباله‌ها ایجاد شود. بنابراین بسیار مهم است که زباله‌های کمتری دفن شود که باعث کاهش آسیب‌های زیست محیطی و در نتیجه افزایش سلامت جامعه می‌شود.
کارهای که ما در خانه بر ای تفکیک زباله باید انجام دهیم چیست؟
اختصاص کیسه زباله مجزا به انواع زباله‌ها (زباله خشک، زباله تر، زباله قابل بازیافت، زباله زیست تخریب پذیر، زباله خطرناک و غیره).
شروع کردن به تفکیک زباله‌ها از همین امروز، جداسازی و تفکیک زباله ساده‌ترین و راحت‌ترین کار در مبدا است.
نگهداری دور از هم کیسه زباله‌های قابل بازیافت و تر.
کیسه زباله‌های تر را روزانه به بیرون خانه انتقال دهید ولی برای کیسه زباله‌های حاوی زباله خشک و قابل بازیافت هر ۳ و ۴ روز یکبار این کار را می‌توانید انجام دهید.
نوشتن محتویات کیسه زباله‌های خشک و قابل بازیافت برروی آنها جهت شناسایی راحت آن در محل جمع آوری زباله.
اگر در آپارتمان زندگی می‌کنید بر ای زباله‌های خشک و تر، کیسه زباله و سطل زباله مجزایی تخصیص دهید و قانونی برای رعایت آن تدوین نمایید.
شناخت نوع ضایعات
نکته‌ی دیگری که اینجا مهم است شناخت نوع ضایعات و زباله‌ها است. به‌طور کلی شما برای تفکیک زباله‌ها با کیسه زباله‌های مجزا در خانه نیاز به شناخت دو نوع ضایعات خواهید داشت.
زباله‌های زیست تخریب پذیر:
- سبزیجات
- میوه‌ها
- گل‌ها و گیاهان
- برگ درختان
- تراش مداد و چوب
اینها زباله‌هایی هستند که در طبیعت به صورت طبیعی تخریب شده و حتی می‌توانند برای آن مفید باشند چون می‌توانند نقش کود طبیعی را برای محیط زیست ایفا کنند.
زباله‌های قابلیت بازیافت و غیر قابل تخریب زیستی:
- پلاستیک
- کاغذ
- شیشه
- فلز
- تترا پک‌ها
- پارچه
- فویل‌های آلومنیومی
این نوع زباله‌ها بسیار ارزشمند هستند و بهتر است هر جا با این نوع زباله‌ها روبرو می‌شوید ، مجموعه تولیدی آلفاپلاست از تولیدکننده های کیسه زباله در انواع رنگ و سایز است که می توانید با کمک انواع رنگ های کیسه زباله اینها را تفکیک و کمک کنید به چرخه بازیافت برگردند.