سطح جهان یکی از بزرگترین رقبا محسوب می شود و سالانه مقادیر زیادی را به کشورهای دیگر عرضه می کند.
از آن جایی که قیمت خاویار در داخل خود ایران بسیار زیاد است، تقاضای کمی برای خرید آن در داخل وجود دارد، به همین دلیل بخش عمده ای از این محصول را به کشورهای دیگر صادر می کنند.
صادرات خاویار از ارز آورترین محصولات در زمینه تجارت محسوب می شود و هر ساله رقم قابل توجهی دلار را به سمت ایران روانه می کند و این سود سبب شده تا افراد بیشتری بخواهند در این زمینه سرمایه گذاری کنند.
صادرات خاویار قوانین خاص خودش را دارد و این قوانین بسته به کشور مقصد می تواند متفاوت باشد. صادرات این محصول از طریق شرکت های فعال در این زمینه انجام می شود.
برند های مختلف در ایران خاویار های مختلفی را تولید و به بازار جهانی صادر می کنند . هزینه و قیمت خاویار ایرانی برا اساس نوع خاویار و درجه کیفیت خاویار تغیر می کند . اندازه ، وزن و سایز دانه های خاویار نیز می تواند بر قیمت خاویار ایرانی صادراتی تاثییر بگذارد .
در کشور ما با توجه به نوسانات ارزی و تاثییر آن بر قسمت های مختلف اقتصاد کشور ، هزینه صادرات خاویار نیز ممکن است افزایش یا کاهش داشته باشد . از جمله موارد دیگری که بر قیمت خاویار موثراست ، حمل و نقل و شیوه ارسال خاویار ایرانی است . هم چنین برندینگ و شرکت صادرات خاویار نیز در این یان نقش پررنگی دارند . هرچه برند خاویار ایرانی معروف تر باشد هزینه خرید خاویار ایرانی بالاتر می رود .
شرایط صادرات خاویار
شرایط ارسال خاویار همانطور که گفتیم بسته به کشور مقصد می تواند متفاوت باشد و باید مجوزهای قانونی لازم را که در ادامه گفته ایم کسب کنید. در ادامه، شرایط بعضی از کشورها از جمله ژاپن، اروپا، کانادا و قطر را برای ارسال خاویار توضیح داده ایم.
اروپا
در فروش خاویار به اروپا معمولا از الگوی CRF استفاده می شود. در این الگو کالا را به طور هوایی به کشور مقصد ارسال می کنند و باقی اقدامات مانند ترخیص از گمرک و حمل و نقل آن بر عهده خود خریدار است. البته به دلیل حساس و گرانبها بودن خاویار و جلوگیری از افت کیفیت آن، اقدامات لازم جهت ترخیص باید سریع تر از سایر کالاها صورت گیرد.
به عنوان نگهدارنده به خاویار، می توان نمک مخلوط مثل اسید بوریک نیز استفاده کرد. دلیلی که از نمک بر روی خاویار استفاده می شود این است که نمک ماندگاری خاویار را افزایش می دهد. سپس قوطی های خاویار با یخ خشک بسته بندی و آماده ارسال می شوند.
ژاپن
ژاپن نیز از کشورهایی است که خواهان واردات خاویار است در نتیجه طبق ضوابط خاصی این محصول باید صادر شود تا در ایده آل ترین حالت و بدون افت کیفیت به این کشور برسد. یکی از شرایط خاص صادرات خاویار به ژاپن استفاده از نمک خالص در بسته بندی خاویار است، در غیر این صورت محموله ارسالی اجازه ورود به کشور ژاپن را ندارد.
کانادا
کانادا هم علاوه بر مجوزهای یکسان همانند دیگر کشورها، مانند ژاپن نسبت به استفاده از نمک حساسیت خاصی دارد.
قطر
صادرات خاویار به قطر و اکثر کشورهای عربی همانند اروپاست. قطر از آنجایی که روابط تجاری خوبی با ایران دارد، از جمله کشورهایی است که به میزان زیادی می توان خاویار به آنجا صادر کرد.
مجوز های لازم جهت صادرات خاویار
مجوزهایی که جهت صدور خاویار باید کسب کنید عبارتند از:
گواهی مبدا از اتاق بازرگانی
گواهی دامپزشکی
مجوز CITES
مجوز دامپزشکی
مجوز حمل و نقل
گواهی قرنطینه
موارد ذکر شده به طور کلی مجوزات لازم برای صادرات خاویار به کشورهای اروپایی است که باید توسط تمام تولید کنندگان برای ارسال خاویار تهیه شوند.
از آنجایی که ماهی خاویار در معرض انقراض قرار دارند و نسل آن ها در دریای خزر رو به نابودی است، برای حفظ بقای این ماهیان، کشورهای عضو کنوانسیون سوئیس صید ماهی خاویاری وحشی (دریایی) را ممنوع کرده اند. اجازه خرید و فروش خاویار در بازار جهانی فقط به خاویار پرورشی داده می شود.
به همین منظور پس از اینکه مرکز پرورش ماهی خاویاری توسط CITES تایید شد، آن مرکز می تواند صادرات خاویار داشته باشد.
مجوز CITES شامل 2 بخش است:
CITES Export
CITES Import
مجوز CITES Export توسط تولید کننده و صادر کننده خاویار اخذ می شود و تولید کننده برای صادرات، نوع خاویاری را که می خواهد به فروش برساند را معرفی کند.
مجوز CITES Import هم توسط وارد کننده و خریدار دریافت می شود، با این تاییدیه خرید و دولت مقصد از پرورشی و مجاز بودن خاویار اطمینان پیدا می کنند.
برای صادرات خاویار چه نوع خاویاری بهتر است؟
خاویار محصولی است که از 27 نوع ماهی خاویاری از جمله، فیل ماهی، اوزون برون، ماهی شیپ و غیره به دست می آید. به طور کلی خاویار صادراتی ایران هم دارای 4 نوع خاویار بلوگا، خاویار آسترا طلایی، خاویار سیبری و خاویار سوروگاست که بیشترین میزان صادرات مربوط به نوع بلوگا می باشد.
خاویار بلوگا به دلیل در دسترس بودن و داشتن صرفه اقتصادی جایگاه ویژه ای در صادرات خاویار ایران به دست آورده است.
در ادامه هر کدام از این 4 مدل را بیشتر معرفی کرده ایم:
آسترا طلایی نوعی خاویار به رنگ طلایی می باشد که طرفداران زیادی هم در دنیا دارد اما به دلیل کمیاب بودن این نوع خاویار، در حجم زیادی تولید نمی شود، به همین دلیل به میزان کمتری به کشورهای دیگر صادر می شود.
ماهی بری یا سیبری، گونه ای از ماهی خاویار است که مختص کشور روسیه است اما در کشور ما هم به میزان قابل توجهی تولید و صادر می شود. البته به دلیل اینکه کشور روسیه در زمینه صادرات خاویار سیبری در دنیا پیشتاز است، برای تجار ایرانی، ارسال این گونه خاویار به دلیل قیمت پایین، صرفه اقتصادی زیادی ندارد.
ماهی بلوگا یا فیل ماهی، یکی از برترین ماهی های خاویاری در دنیاست که زیستگاه اصلی آن در دریای خزر است. تخم این ماهی از لحاظ رنگی دارای طیف های قهوه ای روشن تا تیره است و نسبت به تخم بقیه ماهی ها درشت تر و بزرگتر است. تخم موجود در شکم این ماهی، به دلیل قدمت چند میلیون ساله خود ماهی بلوگا، دارای ارزش زیادی است و همچنین بالاترین درصد پروتئین را هم دارد.
ماهی سوروگا یا ازون برون یکی دیگر از ماهی های خاویاری دریای خزر است. این ماهی پس از بالغ شدن در سال 2 بار تخم ریزی می کند و ارزش اقتصادی زیادی برای صادرات ایران دارد.