ناحیه مقعد مستعد بروز بیماری های مختلف مقعدی از جمله بواسیر یا هموروئید داخلی و خارجی است.
وقتی رگ های ناحیه مقعد دچار آسیب، تورم، کشیدگی و یا پارگی شوند، شما به هموروئید مبتلا شده اید. بیماری بواسیر یا هموروئید بسیار شایع تر از سایر بیماری های ناحیه مقعد و نشیمنگاه است.
این بیماری به دو شکل هموروئید داخلی و خارجی بروز پیدا می کند که هر یک می توانند با علائم متفاوتی نمایان شوند. در این مقاله قصد داریم علائم، دلایل و روش های درمان هموروئید داخلی را بطور کامل شرح دهیم:
هموروئید داخلی چیست؟
بواسیر یا هموروئید داخلی، به ایجاد آسیب و التهاب در رگ های داخلی مقعد اطلاق می شود. در مقابل بواسیر خارجی در بیرون و نواحی اطراف مقعد ایجاد می‌شود.
البته بعضی از بیماران ممکن است بطور همزمان به هر دو نوع داخلی و خارجی مبتلا شوند.
شایع ترین علائم هموروئید داخلی
ممکن است علائم هموروئید داخلی در ابتدای بیماری کمتر قابل لمس باشد. اما معمولا بیماران مبتلا به این عارضه، در مرحله اول رگه های خون روشن را روی مدفوع خود مشاهده می‌کنند. مشاهده خون در مدفوع گاهی تنها نشانه بواسیر داخلی نیست.
هرچقدر این عارضه پیشرفت کند، تورم زائده های هموروئیدی داخل مقعد بیشتر شده و این عروق متورم می توانند از مقعد بیرون بزنند و دچار پرولاپس شوند. احساس خیسی و ترشحات مقعدی هم یکی دیگر از علائم آزاردهنده بیرون زدگی زدگی مخاط روده از مقعد است که منجر به ایجاد این ترشحات می شود.
همچنین احساس درد، دفع ناکامل مدفوع، سوزش و خارش مقعد هم از دیگر علائم هموروئید داخلی است که با توجه به شرایط و گرید بیماری شدت آن در هر فرد تغییر می‌کند.
درجات مختلف هموروئید داخلی
هموروئید داخلی با توجه به زمانی که از شروع بیماری می‌گذرد و همچنین شدت پیشرفت و بیرون زدگی این عارضه، دارای انواع و درجات گوناگونی است که برای هر یک باید از درمان مناسب آن استفاده کرد:
بواسیر نوع 1
در این نوع هموروئید داخلی رگ های داخل مقعد متورم و ملتهب شده، اما به سطح بیرونی راه پیدا نمی کنند.
بواسیر نوع 2
در گرید دو ضایعه های بواسیری هنگام دفع مدفوع و ایجاد فشار از مقعد بیرون می زنند، اما بصورت خود به خود به داخل برمی گردند.
بواسیر نوع 3
در بواسیر داخلی درجه سه، عروقی که هنگام دفع از مقعد خارج می شوند دیگر به صورت خود به خود به داخل برنمی گردند و برای بازگشت آنها نیاز به استفاده از نیروی انگشت است.
بواسیر نوع 4
در این حالت رگ های وریدی بطور کامل پرولاپس شده و از مقعد بیرون می زنند و تنها راه درمان این بیرون زدگی جراحی و لیزر است.
دلایل و عوامل زمینه ساز ابتلا به هموروئید
به دلیل حساسیت بالای ناحیه مقعد، ایجاد فشار زیاد در این ناحیه به دلایل گوناگون می تواند منجر به بروز بیماری هموروئید شود. عواملی که باعث ایجاد فشار در این ناحیه می شوند شامل:
کم تحرکی و نشستن به مدت طولانی: یکی از عواملی که فشار زیادی در مقعد ایجاد می کند، کم تحرکی است. نشستن به مدت طولانی بخصوص در کارمندان و رانندگان یکی از دلایل تورم رگ های ناحیه رکتوم و بروز بیماری هایی مثل بواسیر است.
یبوست طولانی مدت: سختی مدفوع یکی از اصلی ترین دلایل هموروئید به حساب می آید. یبوست اگر طولانی شود عوارض زیادی به دنبال دارد که یکی از آنها ایجاد آسیب در رگ های دیواره رکتوم و بروز بواسیر است.
مصرف کم آب و مواد غذایی حاوی فیبر می توانند منجر به ایجاد یبوست و خشکی مدفوع شوند.
زور زدن هنگام اجابت مزاج: توصیه می کنیم از زور زدن زیاد در زمان دفع مدفوع خودداری کنید، چون این عمل می تواند فشار وارده به ناحیه رکتوم را چندین برابر کند.
اسهال مزمن: اسهال هم نوعی حرکت غیر عادی روده است که در آن بیمار بطور مکرر نیاز به دفع دارد و خروج مدفوع به شکل شل و آبکی است. اگر اسهال طولانی و مزمن شود باعث ایجاد آسیب و بروز بیماری های مقعدی خواهد شد.
چاقی و افزایش وزن: وزن بالا باعث ایجاد فشار زیاد در ناحیه رکتوم و تورم رگ های خونی این ناحیه و در نهایت بروز بیماری بواسیر یا هموروئید می شود.
بارداری و زایمان در زنان: بارداری علاوه بر افزایش وزن و بزرگ شدن شکم، باعث بروز تغییرات هورمونی در بدن می شود. این دو عامل با تحریک ناحیه رکتوم می توانند زمینه ساز بروز بیماری های شقاق و بواسیر باشند.
بسیاری از زنان در دوران بارداری و یا بعد از فشار زیاد زایمان به این بیماری ها مبتلا می شوند.
برای تشخیص هموروئید داخلی به چه پزشکی مراجعه کنیم؟
برای تشخیص بواسیر داخلی و خارجی باید به پزشک متخصص گوارش و یا متخصص جراح مراجعه کنید. هموروئید خارجی معمولا با بررسی سوابق بیمار و معاینه فیزیکی قابل تشخیص است.
اما برای تشخیص هموروئید داخلی ممکن است به انجام آزمایشاتی برای معاینه و مشاهده کامل ناحیه داخل رکتوم نیاز باشد که دکتر بواسیر با توجه به شرایط بیماری یکی از آنها را تجویز می‌کند.
راه های تشخیص
این آزمایشات با توجه به شرایط پیشرفت بیماری می تواند شامل موارد زیر باشد:
- آنوسکوپی
- کولونوسکوپی
- ام آر آی
- عکس برداری
پیشگیری
معمولا داشتن سبک زندگی و تغذیه درست می تواند در پیشگیری از چنین بیماری هایی موثر باشد. برای پیشگیری از ایجاد بواسیر سعی کنید موارد زیر را در روتین زندگی خود داشته باشید:
مصرف کافی آب: روزانه حداقل 8 لیوان آب بنوشید تا حجم مدفوع افزایش یابد و دفع آسانی داشته باشید.
استفاده از غذاهای پرفیبر: مصرف میوه و سبزیجات و غلات سبوس دار می تواند به نرم شدن مدفوع و جلوگیری از ایجاد فشار در زمان دفع که عامل اصلی بواسیر است کمک کند. البته مصرف فیبر باید به آرامی صورت گیرد.
تحرک و انجام ورزش های سبک: برای افزایش حرکات روده ای، انجام ورزش های سبک و پیاده روی را در برنامه روزانه خود قرار دهید.
عمل دفع را به تعویق نیندازید: سعی کنید به محض احساس دفع به دستشویی بروید، چون اگر اجابت مزاج به موقع انجام نشود مدفوع سفت و خشک شده و باعث ایجاد فشار می شود.
از زور زدن پرهیز کنید: هنگام دفع از زور زدن زیاد خودداری کنید چون این عمل فشار زیادی را به رگ های خونی ناحیه مقعد وارد می کند.