پذیرش دانشجو در مقطع دکتری در دانشگاه سراسری و دانشگاه آزاد به دو صورت پذیرش از طریق آزمون و پذیرش با استفاده از سهمیه استعداد درخشان (بدون آزمون) صورت می‌گیرد. در مورد پذیرش با آزمون، داوطلبان از طریق شرکت در آزمون دکتری و کسب حد نصاب لازم، به مصاحبه دعوت می‌شوند، در حالی که در روش بدون آزمون داوطلبانی که دارای شرایط لازم هستند، با ارسال مدارک خود، برای مصاحبه دعوت می‌شوند.
در دانشگاه سراسری پذیرش در مقطع دکتری در برخی دانشگاهها به صورت روزانه، شبانه و یا پردیس دانشگاهها صورت می‌گیرد. معمولاً اساتید هر سه دوره و نیز دروسی که پشت سر می‌گذارند یکسان است و تنها تفاوت دوره روزانه با دوره‌های شبانه و پردیس در پرداخت شهریه در دوران تحصیل است.
نحوه پذیرش در مقطع دکتری
در پذیرش از طریق آزمون دکتری دانشگاه سراسری، داوطلبان پس از ثبت‌نام در کنکور، در آزمون کتبی شرکت می‌کنند. آزمون کتبی شامل دروس تخصصی (در سطح کارشناسی و کارشناسی ارشد) و دروس عمومی (متشکل از زبان عمومی و استعداد تحصیلی) است. دروس تخصصی هر رشته در دفترچه ثبت‌نام آزمون درج گردیده است. ضریب این دروس در سالهای اخیر تغییراتی داشته است، اما در آزمون دکتری سال ۱۳۹۸ همانند آزمون سالهای گذشته، ضریب ۴ برای دروس تخصصی و ضریب ۱ برای هر یک از دروس عمومی درنظر گرفته شده است.
معمولاً یک تا دو ماه بعد از برگزاری آزمون کتبی، نتایج دکتری منتشر می‌شود. این کارنامه از طریق سایت سازمان سنجش آموزش کشور اعلام می‌شود.
چند روز بعد، امکان انتخاب رشته‌محل‌ها در سایت سازمان سنجش آموزش کشور فراهم می‌گردد. در این مرحله، داوطلبان مجاز به انتخاب رشته‌های تحصیلی نسبت به انتخاب کد رشته‌محل‌ها از میان کد رشته‌های تحصیلی مورد علاقه خود از دوره‌های روزانه، نوبت دوم، پیام نور، غیرانتفاعی و پردیس خودگردان اقدام می‌کنند و با مراجعه به سایت سازمان سنجش نسبت به ثبت کد رشته‌محل‌های انتخابی در فرم انتخاب رشته الکترونیکی (به ترتیب اولویت) اقدام می‌کنند. ترتیب اولویت‌های انتخابی داوطلبان، تنها مشخص‌کننده نظر آنها در رابطه با انتخاب‌ها است و تأثیری بر شانس دعوت به مصاحبه ندارد. چند سالی است که برای دعوت به مصاحبه، حدنصاب در نظر گرفته شده است. بدین معنا که همه کسانی که نمره‌ای بالاتر از حدنصاب اعلام‌شده داشته باشند، به مصاحبه دکتری آن دانشگاه دعوت می‌شوند.
همچنین داوطلبان دکتری دانشگاه آزاد اسلامی نیز می‌توانند در زمان انتخاب رشته، نسبت به انتخاب رشته‌محل‌های مدنظر خود در فرم انتخاب رشته دکتری دانشگاه آزاد در سایت مرکز سنجش و پذیرش دانشگاه ازاد اسلامی اقدام کنند.
پس از انتخاب رشته توسط داوطلبان، سازمان سنجش آموزش کشور و نیز دانشگاه آزاد اسلامی با توجه به ظرفیت هر کد رشته‌محل دانشگاهی و براساس اولویت‌های انتخابی و نمرات علمی آزمون، فهرست اسامی داوطلبان واجد شرایط شرکت در مصاحبه در هر کد رشته‌محل را اعلام می‌نماید. تعداد دعوت‌شده‌ها در هر رشته‌محل، بستگی به نمره حدنصاب مدنظر دانشگاه دارد.
پس از اعلام رشته‌محل‌هایی که داوطلبان جهت مصاحبه در آنها پذیرفته شده‌اند، لازم است یک فرم بررسی صلاحیت‌های عمومی در سایت سازمان سنجش تکمیل گردد (داوطلبان دانشگاه سراسری). این فرم، هنگامی که اسامی داوطلبان از طریق دانشگاهها به عنوان پذیرش نهایی اعلام می‌گردد، مورد بررسی قرار می‌گیرد.
بر اساس قانون، سنجش و پذیرش دانشجو در مقطع دکتری ناپیوسته بر حسب هر یک از شیوه‌های «آموزشی – پژوهشی» و «پژوهش محور» به شرح زیر انجام می‌شود:
۱- دکتری آموزشی ـ پژوهشی: سنجش و پذیرش برای ورود به دوره دکتری ناپیوسته آموزشی ـ پژوهشی بر اساس معیارهای زیر صورت می‌گیرد:
- آزمون متمرکز (۵۰ درصد)
- سوابق آموزشی، پژوهشی و فناوری (۲۰ درصد)
- مصاحبه علمی و سنجش عملی (۳۰ درصد)
۲-دکتری پژوهش محور: سنجش و پذیرش برای دوره دکتری ناپیوسته پژوهش محور بر اساس معیارهای زیر صورت می‌گیرد:
- آزمون متمرکز (۳۰ درصد)
- سوابق آموزشی، پژوهشی و فناوری (۲۰ درصد)
- مصاحبه علمی و بخش عملی (۳۰ درصد)
- تهیه طرحواره (۲۰ درصد)
نحوه امتیازدهی در مصاحبه دکتری
مصاحبه دکتری هر دانشگاه میتواند در برخی مؤلفهها مخصوصاً در نحوه امتیازدهی با دانشگاههای دیگر متفاوت باشد. بنابراین لازم است داوطلبان، -بهویژه در مورد آزمون سراسری که فرد برای مصاحبه به دانشگاههای مختلفی مراجعه می‌کند- از شرایط مصاحبه هر دانشگاه اطلاعاتی داشته باشند. البته هر دانشگاه، در روزهای قبل از مصاحبه، اطلاعاتی بر روی سایت خود قرار میدهد. اما اگر شما جزو افرادی هستید که رتبه خوبی دارید و احتمال میدهید به مصاحبه دانشگاههای خاصی دعوت شوید، حتماً سریعتر از طریق روشهایی مانند بررسی مقالات و کتاب‌های اساتید آن دانشگاه، دانشجویان مقطع ارشد و دکتری دانشگاه مدنظر و مخصوصاً دانشجویان دکتری قبولشده در سالهای قبل، به جمع‌آوری اطلاعات درباره نحوه مصاحبه آن دانشگاهها مخصوصاً در بخش نحوه امتیازدهی بپردازید.
لازم به ذکر است که چند سالی است که فرمی که شامل امتیازدهی به مؤلفه‌های مختلف در مصاحبه دکتری است، از جانب سازمان سنجش منتشر شده است. اما عموما دانشگاهها به این فرم پایبند نیستند و فرم امتیازدهی خاص خود را دارند. به عنوان مثال در این فرم حداقل نمره آزمون زبان MSRT برای کسب امتیاز مدرک زبان در مصاحبه دکتری، ۴۵ است. اما اغلب دانشگاهها نمره ۵۰ و برخی حتی ۶۰ نمره را برای دادن امتیاز مدرک زبان مدنظر قرار می‌دهند.
به طور کلی موارد زیر نمره مصاحبه دکتری را تشکیل خواهند داد:
- امتیازات پژوهشی در مصاحبه دکتری
- امتیازات آموزشی در مصاحبه آزمون دکتری
- مصاحبه علمی و سنجش عملی
عوامل امتیازآور در مصاحبه آزمون دکتری
نمره معدل و پایان‌نامه، دانشگاههای مقاطع قبلی، ارائه کارهای تحقیقاتی و پژوهشی، سوابق تدریس دانشگاهی، مدرک زبان و نمره کتبی آزمون دکتری، مهم‌ترین و مؤثرترین نکات برای قبولی در مصاحبه دکتری می‌باشند.
فعالیت‌های پژوهشی شامل کتاب‌های ترجمهشده و یا تألیفی، همکاری در طرح‌های پژوهشی، اختراعات ثبت‌شده و سابقه همکاری با مراکز پژوهشی و انجمن‌های علمی و نیز مقالات می‌گردد. مقالاتی در مصاحبه دارای ارزش می‌باشند که در نشریات و کنفرانس‌های داخلی و خارجی منتشر و ارائه شده باشند.
توجه داشته باشید که باید از همه کارها و فعالیت‌هایی که داشته‌اید (تدریس، مقاله، ترجمه، …) فهرستی تهیه و برای آنها تأییدیه‌ها و گواهی‌های لازم را فراهم کنید تا برای مصاحبه ارائه نمایید. زیرا در غیر این صورت احتمالاً امتیازی به شما تعلق نخواهد گرفت.
منبع: https://postmag.ir/%d8%a7%d9%85%d8%aa%db%8c%d8%a7%d8%b2%d8%af%d9%87%db%8c-%d8%af%d8%b1-%d9%85%d8%b5%d8%a7%d8%ad%d8%a8%d9%87-%d8%af%da%a9%d8%aa%d8%b1%db%8c-%da%86%da%af%d9%88%d9%86%d9%87-%d8%a7%d8%b3%d8%aa%d8%9f/