ناباروری به عدم توانایی در باردار شدن پس از یکسال ازدواج و نزدیکی بدون استفاده از روش‌های پیشگیری گفته می‌شود. 10-15 درصد زوجین از ناباروری رنج می‌برند که در این میان 40 درصد عامل بروز ناباروری در زنان، 40 درصد در مردان و 20 درصد در هر دو زوج است.
علل ناباروری در مردان چیست؟
عوامل متعددی در ناباروری مردان دخیل هستند که وابسته به مشکلات تولید اسپرم و یا انتقال آن می‌باشد. اولین و بهترین مرکز ناباروری در شهر تهران تستی که در این خصوص به مراجعین توصیه می‌شود بررسی مایع منی می‌باشد. تولید اسپرم ممکن است تحت تاثیر علل هورمونی، بیماری‌های مزمن، جراحی قبلی، بیماری‌های دوران کودکی و فاکتورهای محیطی و شیوه خاص زندگی قرار گیرد. روش‌های درمانی مختلفی برای هر کدام از علل ذکر شده به تفکیک وجود دارد. چند علت مهمتر در خصوص ناباروری با علت مردانه عبارتست از:
انسداد مسیر اسپرم
عفونت‌های منتقله از راه جنسی
بیماری‌های مزمن
اختلال در نعوذ
اختلال در تولید اسپرم
تماس با مواد مخرب و آسیب‌رسان نظیر مس، کادمیوم و جیوه، اکسید اتیلن، کلرید وینیل، مواد رادیو اکتیو و اشعه
عدم نزول بیضه‌ها
ضربه به ناحیه تناسلی
آسیب به علت سرطان و درمان‌های آن رادیوتراپی و شیمی درمانی
واریکوسل
بعضی از داروها
استعمال دخانیات و الکل یه میزان زیاد
علل ناباروری در زنان چیست؟
لیست طولانی از این علل وجود دارد که به صورت خلاصه شامل موارد زیر است:
اختلالات تخمک‌گذاری (سندرم تخمدان پلی‌کیستیک، فعالیت‌های ورزشی شدید، دیابت، کاهش وزن شدید، چاقی، استرس‌های روحی)
انسداد لوله‌های رحمی به علت انجام اعمال جراحی بر روی لگن و لوله‌ها، بیماری‌های التهابی لگن و آندومتریوز
ناهنجاری‌های مادرزادی شامل اختلالات سیستم تناسلی
سن بالای 35 سال (کاهش تعداد فولیکول‌های تخمدان، کاهش کیفیت تخمک‌ها، افزایش احتمال ابتلا به بیماری‌ها در سنین بالا‌تر، افزایش احتمال سقط)
اختلالات هیپوتالاموس، غده هیپوفیز، آدرنال و تیروئید
یائسگی زودرس
در میان این عوامل مشکلات تخمک‌گذاری شایع‌ترین عامل بروز ناباروری در زنان شناخته شده است.10-15% زوجین از ناباروری رنج می برند. این امر آن را به یکی از بیماری های شایع در افراد بین 20 تا 45 سال تبدیل می کند. به دلیل شیوع بالای آن، ناباروری یکی از بیماری های شایع در زوجین بین 20 تا 45 سال می باشد. حدود (85٪) زوجینی که باروری طبیعی دارند در طی یک سال نزدیکی بدون جلوگیری باردار می شوند. اگر زن و شوهر در سال اول باردار نشوند، هر ماه احتمال بارداری آنها کمتر می شود. این شانس با افزایش سن زن کمتر می شود.
چه عواملی باعث ناباروری می شود؟
سن: سن زن می تواند تأثیر زیادی در توانایی خانم برای بچه دار شدن داشته باشد، با افزایش سن به خصوص بعد از سن 35 سال به بعد این شانس کاهش می یابد. برای یک خانم سالم در سنین 20 یا اوایل 30 سالگی، احتمال بارداری در هر ماه 25٪ -30٪ است. اما در 40 سالگی یک زن، احتمال حاملگی به10٪ یا کمتر می رسد.
مشکلات تخمک گذاری
عدم تخمک گذاری یک خانم می تواند منجر به ناباروری شود. زنانی که قاعدگی منظم ندارند، اغلب تخمک گذاری هم نمی کنند. بیماری هایی مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) ، بیماری تیروئید و سایر اختلالات هورمونی می تواند بر تخمک گذاری تأثیر بگذارد و منجر به ناباروری شود. زنانی که دارای اضافه وزن یا کمبود وزن هستند بیشتر از زنان با وزن طبیعی بدن دچار اختلالات تخمک گذاری می شوند. این زنان لازم است جهت انجام اقدامات باروری، به یک متخصص زنان مراجعه کنند.
لوله‌های فالوپ آسیب دیده یا بسته شده
لوله های فالوپ لوله هایی هستند که به رحم متصل می شوند و جایی است که اسپرم و تخمک با یکدیگر لقاح می یابند. لوله های بسته شده یا آسیب دیده می توانند باعث ناباروری یا حاملگی خارج از رحم شوند. احتمال انسداد لوله های فالوپ در زنانی که اندومتریوز، جراحی لگن یا عفونت های جنسی (مانند سوزاک یا کلامیدیا) داشته اند، بیشتر است. بنابراین، این زنان در صورت تمایل به باروری لازم است زودتر به پزشک مراجعه نمایند.
ناباروری با عامل مردانه
در مورد ناباروری چه کاری می توانم انجام دهم؟
مراجعه به یک متخصص زنان به زوج کمک می کنند که علت ناباروری تشخیص داده شود. بهتر است زوج همزمان به متخصص زنان و ارولوژیست مراجعه کنند. در بعضی موارد (10٪ یا بیشتر) ممکن است دلیل واضحی برای ناباروری وجود نداشته باشد که این موارد جزء نازایی هایی با علت ناشناخته دسته بندی می شوند. درمان های باروری اغلب می توانند به این دسته از زوجین هم کمک کنند.
چه زمانی باید به متخصص مراجعه کنم؟
به طور کلی، اگر یک زوج در طی 12 ماه نزدیکی بدون استفاده از روش های جلوگیری، باردار نشوند ، باید به متخصص زنان مراجعه کنند. اما خانمهای 35 ساله یا بیشتر اگر بعد از 6 ماه تلاش باردار نشوند نباید تا یک سال صبر کنند و لازم است زودتر به متخصص ناباروری مراجعه کنند. اگر خانمی کمتر از 35 سال باشد اما سابقه خانوادگی یائسگی زودرس، سابقه انجام شیمی درمانی، رادیوتراپی داشته باشند هم ضروری است که جهت درمان زودتر به متخصص ناباروری مراجعه کنند. در صورت وجود ریسک ناباروری مانند سیکل های قاعدگی نامنظم یا فاکتورهای خطر آسیب لوله رحمی، ویزیت بایستی ویزیت توسط متخصص ناباروری زودتر انجام شود. برای مردان با مشکلات بیضه در دوران کودکی یا درمان قبلی سرطان، توصیه می شود که بررسی های لازم زودتر انجام شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد درمان های باروری مانند لقاح آزمایشگاهی (IVF) و تلقیح داخل رحمی (IUI) ، لطفاً به همین سایت مراجعه کنید.مایع منی و اسپرم: مایع منی شامل بخش مایع و اسپرم است. مایع از غده پروستات، سمینال وزیکول و سایر غدد جنسی ترشح می شود و اسپرم در بیضه ها ساخته می شود. هنگامی که مرد انزال دارد و منی خارج می شود مایع منی به انتقال اسپرم به سمت تخمک کمک می کند. مشکلاتی که ممکن است در این مسیر وجود داشته باشد شامل موارد زیر است:
تعداد کم اسپرم: ممکن است آقا تعداد کمی اسپرم در مایع منی داشته باشد. تعداد اسپرم کمتر از ۱۵ میلیون، میزان کم درنظر گرفته می شود. تقریبا یک سوم زوج هایی که مشکل باروری دارند به علت تعداد اسپرم کم است.
تحرک کم اسپرم ها: اسپرم نمی تواند به خوبی شنا کند تا به تخمک برسد.
اسپرم غیرطبیعی: اسپرم ممکن است شکل غیرطبیعی داشته باشد که حرکت و باروری تخمک را دشوار کند.
مایع منی غیرطبیعی ممکن است قادر به حمل موثر اسپرم نباشد و ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:
بیماری: که ممکن است عفونت بیضه، سرطان یا جراحی باشد.
بیضه هایی که بیش از حد گرم شده اند: علل آن شامل بیضه نزول نکرده، واریکوسل، یا عروق واریسی در اسکروتوم، استفاده از سونا یا وان های داغ، پوشیدن لباس های تنگ و کار کردن در محیط های داغ، می باشد.
اختلالات انزال: اگر مجاری انزالی مسدود باشند منی ممکن است درون مثانه تخلیه شود.
اختلالات هورمونی: برای مثال هیپوگنادیسم (کوچکی غدد جنسی) می تواند منجر به کمبود تستوسترون شود.
در این ویدئو دکتر هادی رضایی جراح و متخصص مجاری ادراری و تناسلی در مورد دلایل ناباروری با شما صحبت می‌کند.
سایر علل ناباروری مردان شامل موارد زیر می شود:
فاکتورهای ژنتیکی: مردان باید دارای یک کروموزوم X و یک کروموزوم Y باشند. اگر مردی یک کروموزوم Y و دو کروموزوم X داشته باشد، که در سندرم کلاین فلتر اتفاق می افتد، بیضه ها به طور غیرطبیعی رشد کرده و مقدار تستسترون و تعداد اسپرم ها کم خواهد بود.
اوریون: اگر بعد از بلوغ اتفاق بیفتد، التهاب بیضه ها ممکن است تولید اسپرم را تحت تاثیر قرار دهد.
هیپوسپادیاس: اگر محل باز شدن پیشابراه در به جای آنکه در راس باشد، زیر آلت تناسلی قرار گرفته باشد این اختلال وجود دارد که با روش های جراحی در نوزادی قابل اصلاح است. اگر اصلاحات انجام نشود، ممکن است در رسیدن اسپرم به سرویکس خانم مشکل به وجود بیاید. هیپوسپادیاس تقریبا در هر ۱ نوزاد از ۵۰۰ نوزاد پسر تازه متولد شده دیده می شود.
سیستیک فیبروزیس: بیماری مزمنی است که مشکل در تولید موکوس غلیظ است. اغلب این اختلال ریه ها را تحت تاثیر قرار می دهد اما در آقایان ممکن است باعث اختلال یا انسداد مجاری اسپرم بر شود.
رادیوتراپی: رادیوتراپی می تواند تولید اسپرم را مختل کند. شدت آن بستگی به نزدیکی محل رادیوتراپی به بیضه ها دارد.
برخی بیماری ها: بیماری هایی که گاهی با کاهش قدرت باروری در آقایان مرتبط هستند شامل کم خونی، سندرم کوشینگ، دیابت و بیماری های تیروئید می شوند.
سن: باروری مردان از بعد از ۴۰ سالگی شروع به کم شدن می کند.
مواجهه با مواد شیمیایی: برای مثال حشره کش ها
مصرف بیش از اندازه الکل: باروری مرد را کاهش می دهد.
وزن زیاد یا چاقی: شانس لقاح را کاهش می دهد.
استرس های روحی: استرس می تواند عامل موثری باشد مخصوصا اگر فعالیت جنسی را کاهش دهد.
منبع: