معرفی کتاب دنیای سوفی

کتاب دنیای سوفی

1-معرفی کتاب دنیای سوفی

کتاب دنیای سوفی را یوستین گوردر نویسنده نروژی در قالب رمانی بسیار جذاب که تاریخ فلسفه را به زبان ساده برای نوجوانان توضیح می‌دهد نوشته است. سوفی یک دختر پانزده‌ساله است که یک روز وقتی از مدرسه برمی‌گردد، نامه‌ای به دستش می‌رسد. وقتی نامه را باز می‌کند فقط یک کاغذ کوچک داخل آن هست که روی آن نوشته:

«تو کیستی؟»

این سؤال سوفی را به فکر فرو می‌برد که واقعاً «من کی‌ام؟» ولی بعد از مدتی، باز دوباره دنبال کارهای روزانه و تکالیف مدرسه‌اش می‌رود. تااینکه دوباره یک نامه‌ی دیگر برای او می‌فرستند و این بار در آن نوشته:

«جهان چطور به وجود آمد؟»

کتاب دنیای سوفی با همین سؤالات ما را جذب داستان خودش می‌کند. این دو سؤال ذهن سوفی را مشغول می‌کند و نمی‌تواند فکر آنها را از سرش بیرون کند. همین طور که به سؤال‌ها فکر می‌کند، پاکت سوم به در خانه‌ی آنها می‌رسد. روی پاکت نوشته:

«درس فلسفه. با احتیاط باز شود.»

مهم‌ترین چیز در زندگی چیست؟ اگر این سؤال را از کسی بپرسیم که حسابی گرسنه است، می‌گوید غذا. اگر از کسی بپرسیم که دارد از سرما می‌میرد، می‌گوید گرما. و اگر از آدمی بپرسیم که تک و تنهاست، می‌گوید هم‌صحبتی با آدم‌ها.

ولی اگر این نیازها برآورده شود، چیز دیگری هم باقی می‌ماند؟ فیلسوفان می‌گویند بله! آنها می‌گویند آدم نباید فقط در بند شکم باشد. همه‌ی ما خورد و خوراک لازم داریم. ولی یک چیز دیگر هم هست که همه لازم داریم: اینکه بدانیم کیستیم و در این دنیا چکار می‌کنیم.

سیر داستان کتاب دنیای صوفی

از اینجاست که هر روز نامه‌ی تازه‌ای به دست سوفی می‌رسد و در این نامه‌ها یک استاد فلسفه به نام آلبرتو ناکس، به سوفی یاد می‌دهد چطور باید به این سؤالات مهم فکر کرد و به آنها پاسخ داد. کتاب دنیای سوفی در واقع داستان دنباله‌دار نامه‌های آلبرتو به سوفی و آشنایی آنهاست. آلبرتو در چند نامه‌ی اول، داستان جذاب اسطوره‌های قدیمی را برای سوفی تعریف می‌کند تا به یونان باستان می‌رسد. بعد از چند نامه، سوفی تصمیم می‌گیرد آلبرتو را از نزدیک بشناسد. برای همین به او نامه می‌نویسد و او را به خانه‌اش دعوت می‌کند. بعد تصمیم می‌گیرد به دنبال آدرس نامه‌ها برود تا خانه‌ی آلبرتو را پیدا کند. همزمان با اتفاقات کتاب دنیای سوفی، گاهی نامه‌ها و بسته‌های دیگری به دست سوفی می‌رسد که برای دختری به نام هیلده فرستاده شده، ولی سوفی نمی‌داند چرا اشتباهاً به دست او می‌رسد.

هیلده کیست؟ پدر هیلده از کجا اینقدر مطمئن است که سوفی او را پیدا می‌کند و نامه‌ها را به دست او می‌رساند؟ آخر معنی نداشت که پدر به جای آنکه نامه‌اش را مستقیم برای دخترش ارسال کند، آنها را برای سوفی بفرستد.

نامه‌های آلبرتو در کتاب دنیای سوفی، تاریخ فلسفه را با زبانی ساده و شیرین و به صورت قصه برای ما و سوفی تعریف می‌کند و همزمان، با مهم‌ترین اتفاقات جهان و شخصیت‌های معروف هم آشنا می‌شویم. مثلاً اینکه از یونان قدیم تا قرون وسطا چه اتفاقات مهمی افتاد یا از قرون وسطا تا رنسانس، علم و تکنولوژی‌های جدید چه تأثیری روی زندگی آدم‌ها و طرز فکر آنها گذاشت.

قطب‌‌نما کار دریانوردی را آسان کرد و سفرهای بزرگ اکتشافی شروع شد. سلاح‌های گرم به‌وجود آمد و اروپا در برابر قاره‌ی کهن آسیا و قاره‌ی جدید آمریکا قدرت گرفت. صنعت چاپ به‌وجود آمد و نقش مهمی در گسترش اندیشه‌ها ایفا کرد. زیرا دیگر تولید کتاب منحصر به کلیسا نبود. تلسکوپ اختراع شد و مبانی ستاره‌شناسی زیرورو شد.

حالا که دین و علم می‌توانستند آزادانه‌تر با هم ارتباط برقرار کنند، راه برای روش‌های جدید علمی و شور و شوق تازه‌ی دینی باز شد. بنابراین دو جنبش مهم قرن پانزدهم و شانزدهم پایه‌گذاری شد: رنسانس و اصلاحات دینی.

یکی از مزایای کتاب دنیای سوفی این است که ذهنیت کاملی از تاریخ جهان و تاریخ فلسفه به ما می‌دهد. چون در ابتدای هر فصل، اول با وضعیت تاریخی دنیا در یک دوره‌ی خاص آشنا می‌شویم. و بعد تک‌تک فیلسوفان آن دوره و طرز فکر آنها را به شکلی داستان‌وار و جذاب دنبال می‌کنیم. مثلاً اول می‌فهمیم که دنیا دویست سال پیش چه وضعی داشته، و بعد می‌خوانیم که فیلسوفان آن دوره چگونه می‌توانند به سؤالات ما پاسخ بدهند.

دکارت سعی داشت از نقطه‌ی صفر شروع کند. به همه چیز شک کرد و تنها چیزی که از آن مطمئن بود همین شک بود. در همان حال، چیزی به فکرش رسید: یک چیز مسلّم است و آن همین شک کردن است. وقتی شک می‌کند حتماً دارد می‌اندیشد، پس حتماً موجودی اندیشنده است. یا به قول خودش: «می‌اندیشم، پس هستم.»

یکی دیگر از جذابیت‌های کتاب دنیای سوفی این است که چند ماجرا را لابلای هم جلو می‌برد: اول از همه اینکه بالاخره سوفی کی می‌تواند آلبرتو را از نزدیک ببیند تا بفهمد این استاد مرموز که تاریخ فلسفه را با نامه‌هایش به او یاد می‌دهد، چجور آدمی است؟ ماجرای دوم این است که چرا نامه‌ها و بسته‌های هیلده اشتباهاً به دست او می‌رسد؟ ماجرای سوم این است که ما بعد از مدتی با هیلده و زندگی او هم آشنا می‌شویم و برای او هم اتفاقاتی می‌افتد. و ماجرای چهارم، ماجرای مهم‌ترین اتفاقات تاریخ جهان و تاریخ فلسفه است و اینکه هر فیلسوف چطور به مهم‌ترین سؤالات جهان فکر می‌کرده و پاسخ می‌داده است. یوستین گوردر این چهار داستان را به هیجان و جذابیت در لابلای هم پیش می‌برد و همه‌جا میان آنها ربط‌های پیدا می‌کند.

پارو زد و قایق را به اسکله برگرداند و محکم با طناب بست. بعد از صبحانه مدتی سر میز نشست و با مادر حرف زد. چقدر خوب است که آدم بتواند درباره‌ی چیزهای عادی زندگی، مثلاً اینکه نیمرو کمی شل بود، حرف بزند. تا شب سراغ پوشه نرفت. دیگر صفحات زیادی نمانده بود.

یوستین گوردر استاد فلسفه است و کتاب دنیای سوفی را برای آشنا کردن شاگردانش به فلسفه به زبان ساده نوشته است. کتاب دنیای سوفی پس از انتشار در نروژ در سال 1991، به مهم‌ترین زبان‌‌های دنیا ترجمه شده و در سرتاسر دنیا خوانندگان فراوانی دارد. در ایران هم کتاب دنیای سوفی بارها ترجمه شد/پ

نسخه‌های ترجمه شده از کتاب دنیای صوفی در ایران

• دنیای سوفی. ترجمه حسن کامشاد. انتشارات مروارید.

• دنیای سوفی. ترجمه مهرداد بازیاری. نشر هرمس.

• دنیای سوفی. ترجمه کورش صفوی. نشر دفتر پژوهشهای فرهنگی.

• دنیای سوفی. ترجمه لیلا علی مددی زنوزی. نشر نگارستان کتاب.

• دنیای سوفی. ترجمه مهدی سمسار. نشر جامی.

• دنیای سوفی. ترجمه محمود معلم. نشر ادیب مصطفوی.