حقوق کار شاخه ایی از حقوق عمومی داخلی است که به بررسی و مطالعه قوانین حاکم به روابط کار می‌پردازد. حقوق کار مجموعه قوانین میان کارگر و کارفرما برا دسترسی به کار می‌باشد. بر عکس سایر رشته های حقوقی حقوق کار در مسیر تحولات صنعتی و تحت عناوین مختلفی چون حقوق کار، حقوق اجتماعی، حقوق صنعتی شکل گرفته است. حقوق کار مشتمل بر سه رکن رابطه کار،مقررات کار و اهداف می‌باشد. اولین ویژگی حقوق کار، حکومت آن بر روابط کارگری و کارفرماست.
با الهام از تعریف کارگر در قانون کار، میتوان به ویژگی دیگر حقوق کار دست یافت که عبارت است از “تبعیت و پیروی کارگر از کارفرما” . به این ترتیب میتوان حقوق کار را به این صورت تعریف کرد: حقوق کار مقررات حاکم بر روابط کارگر و کارفرماست به نحوی که انجام کار به وسیلهٔ کارگر همراه با تبعیت او از کارفرما می‌باشد. در اینجا یادآوری این نکته ضرورت دارد که حقوق کار شامل هر نوع کاری نیست.
نخستین شرط عبارت است از انجام کار برای دیگری. یعنی کارهایی که در جامعه عرفاً خود اشتغالی نامیده می‌شوند و افراد خود استادکار خویش بوده و به حساب خود کار می‌کنند. مانند: کشاورزان، اصناف تابع قانون کار نیستند. پس در حقوق کار در مقابل کارگر، کارفرما نیز وجود دارد. در عین حال هر نوع کار برای دیگری نیز تابع قانون کار نیست، چرا که کارکنان دولت هم کار خود را تحت تبعیت اداره و دولت انجام می‌دهند، اما این مقوله در حقوق اداری مورد بحث قرار می‌گیرد و ارتباطی به حقوق کار ندارد. کار برای دیگری برای اینکه مشمول حقوق کار شود باید از شمول هر قانون خاص استخدامی خارج باشد. در حقوق کار تکیه اصلی روی حقوق کارگر و تعهدات کارفرماست و مقررات آن به نفع کارگر تبعیض‌آمیز است، لیکن مسائل دیگری نیز مورد توجه حقوق کارند که از جمله آن مسائل عبارتند از : تعهدات کارگر، حل اختلاف کارگر و کارفرما و بازرسی کار و غیره. همیشه روابط یک کارگر و یک کارفرما منظور نظر نیست. بلکه حقوق کار روابط جمعی کار را نیز مورد بررسی قرار می‌دهد. از این رو مذاکرات جمعی، پیمانهای جمعی و تشکل‌های کارگری و کارفرمایی از جمله مهم‌ترین مباحث حقوق کار است.
نوع رابطه ی کار در حقوق کار
حقوق کار حاکم بر روابط کارفرمایی است که دیگری را به کاری گماشته و کارگری که برای او کار میکند علاوه بر این با گسترش و توسعه صنعت روابط فقط میان کارگر و کارفرما نیست و با ایجاد واحد های بزرگ کارگاهی روابط میان کارگر و کارفرما به صورت جمعی در آمده است. در نهایت حقوق کار عبارت است از مجموعه قوانین که به منظور حمایت و پشتیبانی از کارگران و با هدف ایجاد نظم و امنیت شغلی ایجاد شده است و تدابیری است که دولت با به کارگیری آنها امور و مسائل مادی و معنوی کارگران را تضمین میکند.
مقررات حقوق کار
به دلیل اینکه رابطه ی میان کارگر و کارفرما ناعدلانه می‌باشد و ممکن است به ضرر کارگران تمام شود دولت جهت جلوگیری از این موضوع نوعی حقوق کار عادلانه را تنظیم نموده است تا بتواند از کارگران حمایت نماید.
اهداف حقوق کار
به طور کلی امنیت، نظم و عدالت به عنوان مهم ترین اهداف حقوق کار به شمار می‌آید . رابطه ی میان کارگر و کارفرما موجب ایجاد منافع اقتصادی میان آنها میشود و در صورتی که قوانین مربوط به حقوق کار تضمینات لازم جهت اطمینان خاطر کارگران را فراهم نکند میتواند باعث بی نظمی شود.
قرارداد کار چیست؟
همه ی ما زمانی که تصمیم بر انجام کار و فعالیت در شرکت یا سازمانی مینماییم اولین موضوعی که به ذهنمان می‌رسد این است که حق و حقوق ناشی از فعالیتی که انجام می‌دهیم را دریافت نمائیم و فردی که شخصی را استخدام می‌نماید در این فکر است که در قبال مبلغ و حق الزحمه ایی که پرداخت می‌نماید خدماتی دریافت نماید به همین دلیل قانون برای اینکه تمامی روابط کارگر و کارفرما جنبه ی قانونی داشته باشد قراردادی به عنوان قرارداد کارپیش بینی کرده است. مطابق با ماده ۷ قانون کار قرارداد کار عبارت است از قرارداد کتبی یا شفاهی که کارگر در قبال دریافت دستمزد کاری را برای مدت موقت یا غیر موقت برای کارفرما انجام می‌دهد. حداکثر مدتی که برای کارهای غیر مستمر بوده توسط وزارت کار و امور اجتماعی تهیه و به تایید هیئت وزیران می‌رسد و در مشاغلی که جنبه ی مستمر دارد چنانچه مدتی در قرارداد قید نشود قرارداد دائمی محسوب میشود.
کلیه کارگران، کارمندان و نیروهای تحت قرارداد شخصیت‌های حقیقی و حقوقی؛ میتوانند با مراجعه به وکیل اداره کار؛ نسبت به اعطای روند پیگیری شکایت خود از کارفرمای مربوطه اقدام نمایند.
وکیل اداره کار با تخصص و شناخت زیاد از قوانین و مقررات اداره کار؛ دادخواست طرح دعوی علیه کارفرما را تنظیم نموده و تا زمان صدور رای و احکام نهایی در کنار موکلان خود می‌باشد.
ویژگی های قرارداد کار
قرارداد کار ۱- یک قرارداد رضایی است یعنی جهت تنظیم آن تشریفات خاصی لازم نیست و به صورت کتبی یا شفاهی میتوان آن را تنظیم نمود . ۲- قرارداد معین است یعنی این عقد در قانون درج شده و شامل مقررات و قواعد مشخصی است. ۳- قراردادی معوض است یعنی کارگر در قبال کاری که انجام می‌دهد حق الزحمه دریافت می نماید و به همین ترتیب کارفرما در قبال کاری که برایش انجام می‌دهند دستمزد و اجرت پرداخت می نماید. ۴- قانون کار یک قانون آمره است یعنی نمیتوان برای کارگر مزایایی کمتر از میزان مقرر در قانون در نظر گرفت جز مواردی که خود قانون مشخص کرده است.
شرایط صحت قرارداد
جهت صحت کار اطلاعاتی در قرارداد درج میشود (ماده ۱۰)
۱-نوع کاری که کارگر باید به آن اشتغال یابد
۲-حقوق و دستمزد مطابق با قوانین
۳-ساعات کار مرخصی و تعطیلات
۴-محل انجام کار
۵-تاریخ انعقاد قرارداد و مدت زمان آن
۶- سایر مواردی که عرف و عادت شغل ایجاب می‌نماید
و در تبصره این ماده آمده است که قراردا در ۴ نسخه تنظیم میشود که یک نسخه به اداره ی کار یک نسخه نزد کارگر نسخه ی دیگر نزد کارفرما و آخرین نسخه نزد شورای اسلامی کار و در صورت عدم وجود شورا در اختیار نماینده ی کارگر می‌باشد. و همچنین قرارداد در صورتی صحت دارد که مشروعیت داشته باشد معین باشد و عدم ممنوعیت قانونی طرفین در تصرف اموال و انجام کارمورد نظر.
حقوق کار چیست؟
حقوق کار شاخه ایی از حقوق عمومی داخلی است که به بررسی و مطالعه قوانین حاکم به روابط کار می‌پردازد. حقوق کار مجموعه قوانین میان کارگر و کارفرما برا دسترسی به کار می‌باشد. بر عکس سایر رشته های حقوقی حقوق کار در مسیر تحولات صنعتی و تحت عناوین مختلفی چون حقوق کار، حقوق اجتماعی، حقوق صنعتی شکل گرفته است. حقوق کار مشتمل بر سه رکن رابطه کار،مقررات کار و اهداف می‌باشد. اولین ویژگی حقوق کار، حکومت آن بر روابط کارگری و کارفرماست.
با الهام از تعریف کارگر در قانون کار، میتوان به ویژگی دیگر حقوق کار دست یافت که عبارت است از “تبعیت و پیروی کارگر از کارفرما” . به این ترتیب میتوان حقوق کار را به این صورت تعریف کرد: حقوق کار مقررات حاکم بر روابط کارگر و کارفرماست به نحوی که انجام کار به وسیلهٔ کارگر همراه با تبعیت او از کارفرما می‌باشد. در اینجا یادآوری این نکته ضرورت دارد که حقوق کار شامل هر نوع کاری نیست.
دریافت نوبت مشاوره حضوری و غیرحضوری
نخستین شرط عبارت است از انجام کار برای دیگری. یعنی کارهایی که در جامعه عرفاً خود اشتغالی نامیده می‌شوند و افراد خود استادکار خویش بوده و به حساب خود کار می‌کنند. مانند: کشاورزان، اصناف تابع قانون کار نیستند. پس در حقوق کار در مقابل کارگر، کارفرما نیز وجود دارد. در عین حال هر نوع کار برای دیگری نیز تابع قانون کار نیست، چرا که کارکنان دولت هم کار خود را تحت تبعیت اداره و دولت انجام می‌دهند، اما این مقوله در حقوق اداری مورد بحث قرار می‌گیرد و ارتباطی به حقوق کار ندارد. کار برای دیگری برای اینکه مشمول حقوق کار شود باید از شمول هر قانون خاص استخدامی خارج باشد. در حقوق کار تکیه اصلی روی حقوق کارگر و تعهدات کارفرماست و مقررات آن به نفع کارگر تبعیض‌آمیز است، لیکن مسائل دیگری نیز مورد توجه حقوق کارند که از جمله آن مسائل عبارتند از : تعهدات کارگر، حل اختلاف کارگر و کارفرما و بازرسی کار و غیره. همیشه روابط یک کارگر و یک کارفرما منظور نظر نیست. بلکه حقوق کار روابط جمعی کار را نیز مورد بررسی قرار می‌دهد. از این رو مذاکرات جمعی، پیمانهای جمعی و تشکل‌های کارگری و کارفرمایی از جمله مهم‌ترین مباحث حقوق کار است.
نوع رابطه ی کار در حقوق کار
حقوق کار حاکم بر روابط کارفرمایی است که دیگری را به کاری گماشته و کارگری که برای او کار میکند علاوه بر این با گسترش و توسعه صنعت روابط فقط میان کارگر و کارفرما نیست و با ایجاد واحد های بزرگ کارگاهی روابط میان کارگر و کارفرما به صورت جمعی در آمده است. در نهایت حقوق کار عبارت است از مجموعه قوانین که به منظور حمایت و پشتیبانی از کارگران و با هدف ایجاد نظم و امنیت شغلی ایجاد شده است و تدابیری است که دولت با به کارگیری آنها امور و مسائل مادی و معنوی کارگران را تضمین میکند.
حقوق کار
مقررات حقوق کار
به دلیل اینکه رابطه ی میان کارگر و کارفرما ناعدلانه می‌باشد و ممکن است به ضرر کارگران تمام شود دولت جهت جلوگیری از این موضوع نوعی حقوق کار عادلانه را تنظیم نموده است تا بتواند از کارگران حمایت نماید.
اهداف حقوق کار
به طور کلی امنیت، نظم و عدالت به عنوان مهم ترین اهداف حقوق کار به شمار می‌آید . رابطه ی میان کارگر و کارفرما موجب ایجاد منافع اقتصادی میان آنها میشود و در صورتی که قوانین مربوط به حقوق کار تضمینات لازم جهت اطمینان خاطر کارگران را فراهم نکند میتواند باعث بی نظمی شود.
حامد امیری بهترین وکیل اصفهان دانش آموخته رشته حقوق قضایی و دارای پروانه پایه یک وکالت اماده برای ارائه خدمات وکالت و مشاوره در انواع دعاوی حقوقی ، کیفری ، خانواده و … با تکیه بر اطلاعات علمی و تعهد کاری می باشد.
رزرو نوبت مشاوره
قرارداد کار چیست؟
همه ی ما زمانی که تصمیم بر انجام کار و فعالیت در شرکت یا سازمانی مینماییم اولین موضوعی که به ذهنمان می‌رسد این است که حق و حقوق ناشی از فعالیتی که انجام می‌دهیم را دریافت نمائیم و فردی که شخصی را استخدام می‌نماید در این فکر است که در قبال مبلغ و حق الزحمه ایی که پرداخت می‌نماید خدماتی دریافت نماید به همین دلیل قانون برای اینکه تمامی روابط کارگر و کارفرما جنبه ی قانونی داشته باشد قراردادی به عنوان قرارداد کارپیش بینی کرده است. مطابق با ماده ۷ قانون کار قرارداد کار عبارت است از قرارداد کتبی یا شفاهی که کارگر در قبال دریافت دستمزد کاری را برای مدت موقت یا غیر موقت برای کارفرما انجام می‌دهد. حداکثر مدتی که برای کارهای غیر مستمر بوده توسط وزارت کار و امور اجتماعی تهیه و به تایید هیئت وزیران می‌رسد و در مشاغلی که جنبه ی مستمر دارد چنانچه مدتی در قرارداد قید نشود قرارداد دائمی محسوب میشود.
کلیه کارگران، کارمندان و نیروهای تحت قرارداد شخصیت‌های حقیقی و حقوقی؛ میتوانند با مراجعه به وکیل اداره کار؛ نسبت به اعطای روند پیگیری شکایت خود از کارفرمای مربوطه اقدام نمایند.
وکیل اداره کار با تخصص و شناخت زیاد از قوانین و مقررات اداره کار؛ دادخواست طرح دعوی علیه کارفرما را تنظیم نموده و تا زمان صدور رای و احکام نهایی در کنار موکلان خود می‌باشد.
ویژگی های قرارداد کار
قرارداد کار ۱- یک قرارداد رضایی است یعنی جهت تنظیم آن تشریفات خاصی لازم نیست و به صورت کتبی یا شفاهی میتوان آن را تنظیم نمود . ۲- قرارداد معین است یعنی این عقد در قانون درج شده و شامل مقررات و قواعد مشخصی است. ۳- قراردادی معوض است یعنی کارگر در قبال کاری که انجام می‌دهد حق الزحمه دریافت می نماید و به همین ترتیب کارفرما در قبال کاری که برایش انجام می‌دهند دستمزد و اجرت پرداخت می نماید. ۴- قانون کار یک قانون آمره است یعنی نمیتوان برای کارگر مزایایی کمتر از میزان مقرر در قانون در نظر گرفت جز مواردی که خود قانون مشخص کرده است.
شرایط صحت قرارداد
جهت صحت کار اطلاعاتی در قرارداد درج میشود (ماده ۱۰)
۱-نوع کاری که کارگر باید به آن اشتغال یابد
۲-حقوق و دستمزد مطابق با قوانین
۳-ساعات کار مرخصی و تعطیلات
۴-محل انجام کار
۵-تاریخ انعقاد قرارداد و مدت زمان آن
۶- سایر مواردی که عرف و عادت شغل ایجاب می‌نماید
و در تبصره این ماده آمده است که قراردا در ۴ نسخه تنظیم میشود که یک نسخه به اداره ی کار یک نسخه نزد کارگر نسخه ی دیگر نزد کارفرما و آخرین نسخه نزد شورای اسلامی کار و در صورت عدم وجود شورا در اختیار نماینده ی کارگر می‌باشد. و همچنین قرارداد در صورتی صحت دارد که مشروعیت داشته باشد معین باشد و عدم ممنوعیت قانونی طرفین در تصرف اموال و انجام کارمورد نظر.
دریافت نوبت مشاوره حضوری و غیرحضوری
دوره ی آموزشی
طرفین قرارداد میتوانند مدتی را به صورت توافقی به عنوان دوره ی آموزشی مشخص نمایند و در این مدت هریک از طرفین میتوانند بدون اخطار قبلی یا پرداخت خسارت کار را قطع نماید و در صورتی که این قطع رابطه از طرف کارفرما باشد باید حقوق دوره ی آموزشی را پرداخت نماید و در صورتی که از جانب کارگر باشد میتواند حقوق مدت انجام کار را مطالبه نماید و همچنین مدت آموزشی برای کارگران ساده ۱ ماه و برای کارگران ماهر بالای ۳ ماه است.
خاتمه قرارداد کار
قرارداد در صورت وجود یکی از موارد زیر خاتمه می‌یابد:
۱- بازنشستگی کارگر
۲- فوت کارگر
۳- از کار افتادگی کلی کارگر
۴- انقضای مدت قرارداد کار
۵- پایان کار در قراردادهایی که مربوط به کار معین است. در پایان کار کلیه مطالبات کارگر پرداخت و در صورت فوت به وراث قانونی وی پرداخت میگردد.لازم به ذکر است در صورت خاتمه ی قرارداد کارفرما موظف میشود به کارگری که یکسال یا بیشتر مشغول به کار بوده برای هرسال سابقه بر اساس آخرین حقوق مبلغی معادل یک ماه حقوق به عنوان مزایا پرداخت نماید.
۶- استعفای کارگر: کارگری که اعلام استعفا می‌نماید موظف است یک ماه به کار خود ادامه دهد و سپس استعفای خود را کتبا ارائه نماید و در صورتی که ظرف مدت ۱۵ روز انصراف خود را به کارفرما ارائه نماید استعفای وی کنسل میشود و کارگر باید رونوشت استعفا و انصراف را به شورای اسلامی کارگاهی یا نماینده ی کارگران تحویل نماید.
گروه های مشمول بیمه بیکاری
کارگرانی که در ارگان های دولتی و عمومی کار می کنند و بیمه نیز هستند.
کارگرانی که در قسمت خصوصی مشغول به کار هستند و بیمه نیز هستند.
کارگرانی که قرارداد پیمانی با ارگان های دولتی بسته اند و همچنین بیمه هستند.
کارگرانی که در برخی از کارخانجات یا واحدهای صنعتی دارای قرارداد دائم دارند.
کارگرانی که چه در بخش دولتی و چه خصوصی دارای قرارداد فصلی، کار معین یا موقت می باشند.
لازم به ذکر است بیمه شده بیکار قبل از بیکار شدن باید حداقل ۶ ماهه سابقه پرداخت حق بیمه بیکاری داشته باشد و مکلف است ظرف ۳۰مدت روز از تاریخ بیکاری با اعلام بیکاری خود به واحدهای کار و امور اجتماعی آمادگی خود را برای اشتغال اطلاع رسانی نماید.
سوالات متداول
پرسش: آیا کارگر و کارفرما میتوانند با توافق مزایایی کمتر از آنچه که در قانون کار و سایر مقررات تبعی آمده است را در قرار داد کار اولیه یا ملحقات آن پیش‌بینی نمایند؟
پاسخ: هر نوع تغییر در قراردادکار که مزایایی کمتر از امتیازات مقرر در قانون کار برای کارگر منظور نماید مستند بماده ۸ قانون نافذ نبوده و بلا اعتبار خواهد بود.
پرسش: در برخی موارد کارفرمایان جهت فرار از مقررات پیش‌بینی شده و برای جلوگیری از اخراج کارگران مبادرت به انعقاد قراردادهای کار با مدت موقت می‌نمایند. آیا اقدام آنها قانونی است؟
پاسخ: برابر ماده ۷ قانون کار انعقاد چنین قراردادهایی پیش‌بینی شده و کارفرما قانوناً مجاز به انعقاد اینگونه قراردادها خواهد بود.
پرسش: آیا در قراردادهای کار با مدت موقت یا کار معین پیش‌بینی دوره آزمایشی جایز است؟
پاسخ: با عنایت به مواد ۱۱ و ۲۵ قانون و صراحت ماده اخیر الذکر به اینکه اصولاً هیچ یک از طرفین به تنهایی حق فسخ قرارداد کار با مدت موقت یا کار معین را ندارند بنظر می‌رسد پیش‌بینی دوره آزمایشی موضوع ماده ۱۱ فاقد توجیه قانونی باشد.
پرسش: آیا قراردادهای کار ساعتی که بین مؤسسات و اشخاص حقیقی منعقد می‌گردند در زمره قراردادهای موضوع ماده ۷ قانون متبوع قرار میگیرند؟
پاسخ: باعنایت به تبصره ۱ ماده ۳۵ و بند الف ماده ۳۵ قانون کار قراردادهای ساعتی اصولا از جمله قراردادهای موضوع ماده ۷ خواهند بود مگر اینکه بحکم قانون در دایره شمول مقررات استخدامی خاص قرار گرفته باشند.
پرسش: اختیار تعیین محل کار با کدامیک از طرفین قراردادکار است؟ کارگر؟ کارفرما؟ هردو؟
پاسخ: تکلیف تعیین محل انجام کار در قرارداد کار موضوع بند «د» ماده ۱۰ قانون مرقوم دلالت بر لزوم مشخص بودن محل کار کارگر در قرارداد کار (بدواً) در قرارداد دارد. لیکن چنانچه در قرارداد کار اختیار تعیین و تغییر محل کار به کارفرما تفویض شده باشد شرط مزبور نافذ بوده و کارگر موظف به تبعیت از آن خواهد بود.
وکیل کارگر و کارفرما
جهت مشاوره با وکیلی متخصص در موسسه حقوقی حامد امیری به صورت حضوری و غیرحضوری از طریق راه های ارتباطی موجود در سایت و سامانه آنلاین رزرو نوبت مشاوره از مشاوره با حامد امیری یکی از بهترین وکلای اصفهان بهره مند شوید.
https://hamedamiri.com/حقوق-کار-چیست/