ابزار تجهیزات کاربردی است که از انواع آن جهت تعمیرات و تولید محصولات مختلف استفاده می شود. هریک از ابزارآلات گوناگون از تنوع بالایی برخوردار هستند و جهت کاربردهای گسترده ای مورد استفاده قرار می گیرند.
در هر یک از مشاغل مختلف و حتی مصارف خانگی و انجام کارهای فیزیکی، استفاده از ابزارآلات یکی از لزومات فرآیند انجام کار محسوب می شوند. به طورکلی، استفاده از ابزارآلات موجب آسان تر شدن عملیات کار و کاهش مدت زمان انجام پروژه های فنی و کاری می شود.
ما در این مقاله انواع ابزارآلات را به 4 دسته تقسیم کرده ایم و در ادامه به طور کلی و خلاصه به معرفی انواع آن می پردازیم.
انواع ابزارآلات
همانطور که پیش از این اشاره کردیم، ابزارآلات طیف گسترده ای را شامل می شوند:
ابزار دستی
ابزار دستی از متنوع ترین و کاربردی ترین انواع ابزار به شمار می آید که جهت انجام کارهای ساده تر در منازل و صنایع گوناگون مورد استفاده قرار می گیرد. بکارگیری این دسته ابزارآلات همانطور که از نامشان مشخص است، به صورت دستی و با بهره گیری از نیروی دست امکان پذیر است.
ابزارآلات دستی خود به دسته های مختلف انواع انبر، پیچ گوشتی، چکش، ابزار اندازه گیری، لوازم برش مانند کاتر و اره دستی، فازمتر، قیچی، آچار، منگنه کوب، چاقو، سوهان و مغار، لوله بر، بالانسر و ... تقسیم می شوند.
از کاربرد انواع انبر می توان به گرفتن و کشیدن یک جسم اشاره کرد. انبرها شامل انبردست، دم باریک، گازانبر، انبر قفلی، سیم چین، سیم لخت کن، خار جمع کن، انبر پرچ و ... هستند.
پیچ گوشتی ها همانطور که از نامشان پیداست، جهت باز و بسته کردن انواع پیچ ها کاربرد دارند. از انواع پیچ گوشتی ها می توان به دو سو، چهارسو، ستاره ای، سه پره، ساعتی، آلن و همه کاره اشاره کرد.
چکش جهت ضربه و تخریب سطوح و یا انواع میخ مورد استفاده قرار می گیرد و از انواع آن می توان به چکش های مهندسی، جوش زدا، خردکن، آهنگری، برق کاری و ... اشاره کرد.
ابزار اندازه گیری مانند انواع کولیس، متر، تراز، زاویه سنج، گونیا، نقاله و ... نیز جهت اندازه گیری طول، عرض، عمق و ارتفاع اجسام مورد استفاده قرار می گیرند.
کاتر و اره دستی جهت برش انواع مواد کاربرد دارند. کاترها و اره های دستی در اندازه و تیغه های گوناگونی تولید و به بازار عرضه می شوند.
فازمتر جهت تشخیص وجود یا عدم وجود ولتاژ الکتریکی و همچنین تشخیص سیم فاز یا نول کاربرد دارد. فازمترها به سه دسته معمولی، القایی و الکترونیکی تقسیم می شوند.
انواع قیچی جهت برش ورقه های فلزی در اندازه و زوایای متفاوت، در باغبانی جهت برش شاخه های اضافی و ضخیم گیاهان، برش انواع مفتول و ... کاربردهای وسیعی دارند.
از انواع گوناگون قیچی ها می توان به قیچی میلگردبر، ورق بر، باغبانی، جغجغه ای، رومیزی، گاز انبری، مفتول بر و برقی اشاره کرد.
آچارها از پرکاربردترین انواع ابزار دستی هستند و جهت باز و بسته کردن و جلوگیری از چرخیدن انواع پیچ و مهره مورد استفاده قرار می گیرند. از انواع آچار می توان به آچار آلن، فرانسه، لوله گیر، چرخ، سرتخت، دوسر رینگ و بکس اشاره کرد.
انواع منگنه کوب جهت اتصال و محکم کردن دو قطعه به یکدیگر مورد استفاده قرار می گیرند. منگنه کوب ها نیز در سه نوع دستی، بادی و برقی تولید می شوند.
انواع چاقوها جهت برش، خراش، کنده کاری های جزئی و ... در منازل و صنایع مختلف مورد استفاده قرار می گیرند.
سوهان و مغار از انواع ابزارآلات نجاری هستند که جهت کنده کاری انواع چوب، سایش و منبت کاری مورد استفاده قرار می گیرند. از انواع مغار میتوان به مغارهای چاقویی، خم، تخت یا ساده، قاشقی، مغارهای مشتی، سرکج، شفره، کیلویی و نیم باز اشاره کرد.
لوله برها نیز جهت برش انواع لوله مورد استفاده قرار می گیرند. این وسیله نیز در دو نوع برقی و دستی به بازار عرضه می شود.
انواع بالانسر جهت معلق نگه داشتن و کاهش وزن قطعات حین عملیات کاربرد دارند. بالانسرها در دو نوع فنری و بادی در بازار موجود هستند.
ابزار برقی
ابزار برقی یا الکتریکی نمونه پیشرفته تر انواع ابزار دستی هستند که توسط یک منبع انرژی راه اندازی می شوند و مورد استفاده قرار می گیرند. این دسته از ابزارآلات در گستره های وسیعی تولید می شوند و برخلاف ابزار دستی نیازی به نیروی فیزیکی و بکارگیری نیروی دست جهت انجام کارها ندارند.
استفاده از ابزار برقی بسیار آسان است و سرعت انجام کارها را افزایش می دهد. ابزارآلات برقی از موتور الکتریکی، تعدادی اجزای الکتریکی و کلید خاموش و روشن تشکیل می شوند.
ابزار الکتریکی شامل انواع دستگاه جوش، فرز، دریل، پیستوله، دستگاه پولیش، اره، دستگاه خراطی، دستگاه سنباده زن، رنده نجاری، جاروبرقی صنعتی، انواع دمنده و مکنده، اتو لوله، کارواش خانگی، سشوار صنعتی، پیکور، موتور برق، آچار بکس، انواع کیت ابزار، دستگاه لوله بازکن، پمپ، شیارزن، حاشیه زن و ... هستند.
از کاربردهای دریل می توان به باز و بسته کردن انواع پیچ، ایجاد حفره و سوراخکاری بر روی انواع سطوح اشاره کرد. دریل ها در انواع وسیع و گسترده ای مانند دریل های ستونی، سرکج، همزن، بتن کن، ساده، مگنتی، نمونه بردار، گیربکسی، چکشی و پیچ گوشتی برقی تولید و به بازار عرضه می شوند.
انواع دریل براساس منبع تغذیه به سه نوع شارژی، بادی و برقی دسته بندی می شوند.
از کاربرد دستگاه های جوش می توان به اتصال دو فلز از طریق جریان الکتریکی و قوس الکتریکی اشاره کرد. از انواع این محصول می توان به ترانسفورماتور، رکتی فایر، اینورتر جوشکاری و ژنراتور اشاره کرد.
از انواع فرز می توان برای برشکاری، سایش، تیزکردن و صیقل دادن انواع فلزات، کاشی و لوله استفاده کرد. فرزها براساس منبع تغذیه به سه دسته برقی، شارژی و بادی دسته بندی می شوند. از انواع این ابزار می توان به فرز نجاری، مینی فرز، فرز انگشتی، اور فرز، فرز سنگبری، فرز آهنگری، مینیاتوری، سنگ رومیزی و لبه گیر اشاره کرد.
پیستوله از ابزارآلات کاربردی در زمینه رنگ آمیزی، صنایع ساختمانی و خودروسازی به شمار می آید. از انواع پیستوله ها می توان به پیستوله کاسه زیر و کاسه رو، سیستم اسپری تحت فشار، قیرپاش و ... اشاره کرد.
از دستگاه پولیش برای جلا دادن و درخشندگی سطوح ماشین، کف پوش، پارکت و ... استفاده می شود. دستگاه های پولیش به دو نوع تک دیسک و برنشیر دسته بندی می شوند.
اره برقی جهت برشکاری در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. این اره ها به انواع اره عمودبر، فارسی بر، گردبر، پروفیل بر، اره مویی و زنجیری تقسیم بندی می شوند.
دستگاه خراطی جهت فرم دادن، تراش و گرد کردن قطعات چوبی مورد استفاده قرار می گیرد. از انواع این ابزار می توان به ماشین خراطی سی ان سی و کپی تراش اشاره کرد.
سنباده زن جهت صیقل دادن قطعات چوبی به کار می رود. از انواع این ابزار می توان به سنباده لرزان تخت و گرد اشاره کرد. رنده برقی نجاری نیز جهت هموارسازی قطعات چوبی مورد استفاده قرار می گیرد.
جاروبرقی صنعتی جهت نظافت و پاک کردن گرد و غبار و آلودگی ها مورد استفاده قرار می گیرد. جارو برقی صنعتی در انواع گوناگون و جهت کاربردهای متنوع کاربرد دارد.
دمنده و مکنده جهت تمیزکاری کیس ها و رک های سرور مورد استفاده قرار میگیرد. این ابزار در انوع روتس، ساید چنل، فن بلوور و اسکرو به بازار عرضه می شود.
اتو لوله به عنوان دستگاه جوش لوله کاربرد دارد و جهت اتصال لوله ها به یکدیگر مورد استفاده قرار می گیرد.
کارواش خانگی دستگاهی است که فرآیند شست و شو را به طور مکانیزه انجام می دهد. از انواع این ابزار می توان به کارواش آب سرد، آب گرم، دستی، سیار، کارواش خانگی کوچک، متوسط و بزرگ یا حرفه ای اشاره کرد.
سشوار صنعتی یا همان تفنگ حرارتی انرژی الکتریکی را به باد گرم تبدیل می کند و خروج گرما را برعهده دارند.
پیکور یا همان چکش تخریب جهت تخریب سطوح مورد استفاده قرار می گیرد. از انواع گوناگون این ابزار می توان به مدل ساچمه ای، میخ دار، پتکی و سرتیز اشاره کرد.
موتور برق ها در مکان هایی که دسترسی به برق وجود ندارد، مورد استفاده قرار می گیرند. این ابزار در انواع گوناگون و جهت کاربردهای مختلف مورد استفاده قرار می گیرد.
آچار بکس جهت محکم کاری متعلقات مورد استفاده قرار می گیرد و در حین استفاده از آن، ازنیروی دست کمتر به کار گرفته می شود.
پمپ یا تلمبه ابزاری جهت جا به جایی و انتقال مایعات است. این محصول در انواع گسترده ای تولید می شود.
شیارزن ها نیز جهت شیار زدن بر روی اجسام و برش آنها مورد استفاده قرار می گیرند.
ابزار بادی
ابزار بادی از ابزارهای برقی ایمن تر هستند و از قدرت بالاتری برخوردارند. ابزارآلات بادی کارکردی شبیه به ابزارآلات برقی دارند اما نسبت به آنها سبک تر هستند. در ساختار ابزار بادی از هوای فشرده بی اثر جهت ایجاد نیروی مکانیکی استفاده می شود. این ابزار پنوماتیک در انواع گوناگونی به بازار عرضه می شود:
• پیستوله بادی
• تلمبه
• میخکوب بادی
• دریل بادی
• آچار بکس بادی
• فرز بادی
• پمپ گریس بادی
• دستگاه پولیش بادی
• چکش بادی
• منگنه کوب بادی و ...
تنها تفاوت ابزار برقی و بادی، در منبع تغذیه آن ها است. ابزار پنوماتیک توسط یک کمپرسور هوا، هوای فشرده را به نیروی کار تبدیل می کنند.
ابزار ایمنی
همانطور که می دانید ابزار ایمنی کاربردهای مختلفی دارند و جهت محافظت از اعضای مختلف بدن مورد استفاده قرار می گیرند. از انواع تجهیزات ایمنی می توان به لباس کار، کفش ایمنی، کلاه ایمنی، جلیقه ایمنی، دستکش ایمنی، عینک ایمنی، ماسک، کمربند ایمنی، شیلد محافظ صورت، محافظ گوش و ... اشاره کرد.
لباس کار ایمنی جنبه حفاظتی دارد و باتوجه به شرایط کاری کاربران در انواع مختلفی تولید و به بازار عرضه می شود.
کفش های ایمنی به کفش های معمولی شباهت دارند و با توجه به شرایط کاری افراد در انواع پوتین، چکمه، ضدآب و ... تولید می شوند.
کلاه ایمنی نیز جنبه حفاظتی از سر و گردن افراد را دارد و در صنایع گوناگون شغلی مانند ساختمان سازی، عمران، برق و ... مورد استفاده قرار می گیرد.
جلیقه های ایمنی را حتماً بسیار زیاد مشاهده کرده اید. این ابزار ایمنی معمولاً در رنگ های شبرنگی تولید می شود و کارایی اصلی آن، انعکاس نور در محیط های گوناگون است. این ابزار توسط دوچرخه سواران، پاکبانان، کارکنان معادن و ... مورد استفاده قرار می گیرد.
دستکش ایمنی از مهم ترین ابزارآلات ایمنی است و جهت انجام کارهای فنی گوناگون مورد استفاده قرار می گیرد. دستکش ها نیز مانند دیگر ابزار ایمنی در انواع گسترده ای تولید می شوند.
عینک ایمنی جهت حفاظت و عدم آسیب به چشم کاربر در حین انجام فعالیت مورد استفاده قرار می گیرد. عینک ها نیز در انواع گوناگون گاگل، عینک جوشکاری و ... تولید می شوند.
کمربند ایمنی معمولاً برای قرارگیری در ارتفاع و شرایط کاری مرتفع و جهت حفاظت و نگهداری فرد مورد استفاده قرار می گیرد. این ابزار در انواع گوناگونی تولید و به بازار عرضه می شود.
شیلد محافظ صورت همانطور که از نامش پیداست، ابزاری محافظتی و بهداشتی محسوب می شود.
محافظ گوش ابزاری ایمنی جهت حفاظت از مجرای بیرونی گوش است. این وسیله در مقابل صداهای ناهنجار و فرکانس های بالا در محیط کار، از گوش کاربر محافظت می کند.
کاربران حین استفاده از هریک از ابزارآلات ذکر شده، مستلزم رعایت نکات ایمنی استفاده از ابزار، توجه به نکات مهم در خرید ابزار و رعایت نکات مهم نگهداری از ابزارآلات هستند.