نوردکاری، به دلیل هزینه کمتر و بهره وری بالاتر، مهم‌ترین و پرکاربردترین فرآیند شکل دهی فلزات است. این فرآیند، با عبور فلزات از بین غلطک‌هایی که در جهت مخالف یکدیگر می‌چرخند؛ تعریف می‌شود. تغییر شکل زمانی اتفاق می‌افتد؛ که یک نیروی فشاری توسط مجموعه‌ای از غلطک‌ها بر روی شمش یا هر محصول دیگر از جمله بلوم، بیلت، ورق، اسلب، صفحه، نوار و غیره اعمال شود. این تغییر شکل، سطح مقطع فلز را کاهش داده و آن را به اشکال مورد نیاز تبدیل می‌کند.
انواع فرآیند نورد:
انواع این فرآیند را می‌توان به روش‌های زیر دسته بندی کرد:
• نورد رزوه‌ای یا دنده‌ای (Thread/Gear Rolling)
• نورد پروفیل یا اشکال سازه‌ای (Shape Rolling)
• نورد حلقه‌ای (Ring Rolling)
• سوراخ کاری یا سنبه کاری لوله (Tube Piercing)
• نورد عرضی / فورج یا پتک کاری غلطکی (Transverse Rolling/Roll Forging)
• نورد اریبی یا مایل (Skew Rolling)
• خم کاری غلطکی (Roll Bending)
• نورد تخت یا مسطح (Flat Rolling)
• نورد تحت کنترل (Controlled Rolling)
نورد رزوه‌ای / نورد دنده‌ای:
این فرایند، نوعی عملیات شکل دهی سرد می‌باشد؛ که جهت ایجاد برش‌های دنده‌ای یا رزوه‌ای بر روی یک استوانه‌ی خالی انجام می‌شود. در این فرآیند، سنبه‌های رزوه‌ای بر روی غلطک‌های استوانه‌ای شکل دستگاه نورد تعبیه شده‌اند. استوانه خالی، غلتک رزوه‌ای را فشار داده و در جهت مخالف می‌چرخاند، بنابراین، مواد جا به جا شده و رزوه‌ها بر روی استوانه ایجاد می‌شوند. روند نورد رزوه‌ای، از مزایای تولید رزوه‌هایی با استحکام بالا (به دلیل کارسرد)، بدون هیچگونه تلفات مواد (ضایعات) و سطح نهایی خوب برخوردار است. لازم به ذکر است که این فرآیند، برای تولید پیچ، پرچ و غیره در مقادیر انبوه استفاده می‌شود.
نورد اشکال سازه‌ای / نورد پروفیل:
نورد پروفیل، به منظور اشکال مختلف برش بر روی قطعه کار فلزی استفاده می‌شود. این فرآیند، هیچ تغییر قابل توجهی در ضخامت قطعه ایجاد نمی‌کند. به عبارت دیگر، نوع خاصی از نورد سرد است که برای تولید قطعات فرم گرفته‌ای مانند مجراها و ناودانی‌ها با اشکال نامنظم، مناسب می‌باشد. همچنین، جهت نورد اشکال ساختمانی از جمله تیرآهن‌های I شکل، تیرآهن‌های L شکل و U شکل، ریل برای مسیرهای ریلی و میله‌های گرد و مربع استفاده می‌شود.
فرآیند نورد پروفیل در موارد زیر کاربرد دارد:
-مصالح و مواد ساختمانی
-پانل سقف
-مبلمان فلزی
-لوازم خانگی
-تیرآهن تیغه
-لوله فولادی
-قطعات خودرو
-پانل بام
-قاب در و پنجره و سایر محصولات فلزی
نورد حلقه‌ای:
نورد حلقه‌ای، نوعی نورد گرم است که باعث افزایش قطر حلقه می‌شود. در این فرآیند، دو غلطک اصلی و کمکی وجود دارد که در یک جهت می‌چرخند. به دلیل چرخش غلتک اصلی، حلقه می‌چرخد، سپس غلتک‌های کمکی در کنار هم شروع به حرکت می‌کنند، این روند، منجر به کاهش ضخامت حلقه و در نتیجه افزایش قطر آن می‌شود. برای حفظ ارتفاع حلقه، از یک جفت غلتک لبه‌ای استفاده می‌شود؛ که اجازه نمی‌دهد فلز در جهت ارتفاع خود گردش کند. بنابراین در این فرایند، محصول نهایی از دقت بالایی برخوردار است. کاربردهای رایج نورد حلقه‌ای شامل موارد زیر می‌باشد:
-بلبرینگ‌های بزرگ
-توربین‌ها
-هواپیماها
-تایر راه آهن
-چرخ دنده‌ها
-موشک
-لوله‌ها
-مخازن تحت فشار
سوراخ کاری یا سنبه کاری لوله:
سوراخ کاری لوله، یکی دیگر از مراحل نورد می‌باشد. در این فرآیند، به دلیل تنش کششی در میله استوانه‌ای، از یک سنبه ثابت در سوراخ و یا مرکز لوله استفاده می‌شود. در این روند، دو غلطک در جهت مخالف هم می‌چرخند. بنابراین لوله را فشرده می‌کنند و آن را به سمت سنبه پیش می‌برند که منجر به ایجاد حفره توخالی در آن می‌شود. این فرآیند، برای ساختن لوله‌های توخالی بدون درز با دیوار ضخیم (لوله گوشت دار) استفاده می‌شود.
نورد عرضی / فورج یا پتک کاری غلطکی:
این فرآیند، برای تولید کارد غذاخوری، فنر برگه‌ای، محورهای مخروطی و ابزار دستی استفاده می‌شود. در این فرآیند، هر دو غلطک در یک جهت می‌چرخند و میله حرارت دیده، از طول بریده می‌شود و بصورت عرضی بین غلطک‌ها قرار داده می‌شود. لازم به ذکر است که در فرآیند نورد عرضی، معمولاً از غلطک‌هایی با گوه مدور استفاده می‌شود.
نورد اریب یا مایل:
این فرآیند نیز شبیه به فرآیند فورج غلطکی است؛ و به طور معمول برای ساخت بلبرینگ‌ها استفاده می‌شود. در این فرایند، میله یا سیم گرد، مستقیما در غلطک‌های طراحی شده ویژه‌ای قرار می‌گیرند؛ که به طور مداوم توسط عمل نورد، گوی‌های کروی شکل ایجاد می‌شوند. لازم به ذکر است که این فرآیند، جهت تولید انبوه گوی‌های کروی با اندازه کوچک استفاده می‌شود.
خم کاری غلطکی:
در خمکاری غلطکی، محصولی به شکل استوانه‌ای از فلزات فولادی یا آبکاری شده تولید می‌شود. غلطک‌ها به دلیل نیروی اعمال شده، شکل قطعه را در طول فرآیند نورد تغییر می‌دهند. در این روند، غلطک‌ها هنگام چرخیدن، تمایل به خم شدن الاستیک دارند. اگر مدول الاستیک ماده موجود در غلطک زیاد باشد، انحراف آن کمتر خواهد بود. اگر لبه و مرکز نوار نورد شده را مقایسه کنیم، می‌بینیم که مرکز آن ضخیم‌تر است. جهت جلوگیری از این مشکل، می‌توان غلطک‌ها را به گونه‌ای سایید که قطر آن در مرکز، کمی بزرگ‌تر از لبه‌ها باشد.
نورد تخت یا مسطح:
این فرآیند، اساسی‌ترین شکل نورد است؛ که در آن مواد اولیه و نهایی، هر دو دارای یک مقطع عرضی مستطیل شکل می‌باشند. مواد بین دو غلطک قرار می‌گیرند که در جهات مخالف می‌چرخند. این دو غلطک در نورد مسطح، غلطک‌های کار نامیده می‌شوند. فاصله بین دو غلطک، کمتر از ضخامت ماده اولیه‌ای است که باعث تغییر شکل آن می‌شود. لازم به ذکر است که بین مواد و غلطک‌ها، اصطکاک وجود دارد و همچنین به دلیل کاهش ضخامت مواد، کشیدگی یا ازدیاد طول در قطعه ایجاد می‌شود. با این حال، اصطکاک بین غلطک‌ها میزان تغییر شکل ممکن در یک عبور را محدود می‌کند. در صورت تغییر ضخامت بیش از حد، غلتک‌ها فقط روی مواد می‌لغزند و دیگر دچار کشش نمی‌شوند.
نورد تحت کنترل:
این روند، نوعی فرآیند ترمو مکانیکی است که ترکیبی از عملیات حرارتی و تغییر شکل کنترل شده می‌باشد. در این فرآیند، قطعه کار را با کمک گرما به دمایی بالاتر از دمای تبلور مجدد آن می‌رسانند؛ سپس عملیات حرارتی انجام می‌شود تا از هرگونه عملیات حرارتی بعدی جلوگیری شود. کنترل ماهیت، اندازه و توزیع تغییر شکل محصولات، تولید یک ساختار ریز دانه، کنترل چقرمگی و رسوب سختی؛ برخی از انواع این عملیات حرارتی‌ها می‌باشند. به منظور دستیابی به یک فرایند بی عیب و نقص، کل روند باید به دقت نظارت و کنترل شود. سطح تغییر شکل، شرایط خنک شدن، ترکیب و ساختار مواد اولیه، درجه حرارت در مراحل مختلف؛ متغیرهای رایج این فرآیند می‌باشند. خواص مکانیکی بهتر و صرفه جویی در مصرف انرژی، از مزایای نورد تحت کنترل می‌باشد.