بیماری های مقعدی و ناحیه نشیمنگاهی با شیوع گسترده ای در میان افراد جوامع امروزی به سبب تغذیه و سبک زندگی غلط در حال مشاهده است.
این دست از بیماری ها مانند کیست مویی مهلک و کشنده نیستند ولی عوارض و مشکلاتی به همراه دارند که میتواند زندگی عادی افراد را تحت تاثیر قرار داده و روند آن را مختل کنند.
در طولانی مدت در اثر بی توجهی و عدم درمان به موقع و موثر، وخیم تر شده و روند درمان را پیچیده تر خواهند کرد.
برخی افراد به علت ترس و خجالت از معاینه مدت ها بیماری خود را پنهان می کنند که این کار قطعا تاثیر منفی را برای روند بیماریشان خواهد داشت.
اما امروزه با توجه به پیشرفت روز افزون علم و تکنولوژی این بیماری ها به سادگی قابل تشخیص و درمان قطعی بوده و جای هیچ گونه نگرانی باقی نگذاشته است و می توان با بهترین روش های درمانی سلامتی خود را به دست آورید.
کیست مویی چیست؟
کیست مویی یک کیست یا آبسه کوچک روی سطح پوست است که معمولا بوی بدی می دهد و به شکل سوراخ و حفره ای ناخوشایند حاوی مایع عفونی و مو در پایین کمر و در فاصله بین دو باسن ایجاد می شود و در برخی مواقع در اثر برگشت مو به زیر پوست و بسته شدن مجرای این سوراخ ها و تجمع پوست های مرده و مو در زیر پوست بصورت آبسه هایی دردناک نمود پیدا می کند.
این بیماری از آنجا که در بالای ناحیه مقعد ایجاد می شود در بیماری های نشیمنگاهی جای می گیرد.
کیست مویی یا سینوس پیلونیدال ممکن است به قطر یک الی چند سانتیمتر باشد و در اکثر موارد مستعد ابتلا به عفونت می باشد.
علت ابتلا به کیست مویی
تا به امروز علت اصلی ابتلای افراد به کیست مویی مشخص نشده است اما با توجه به آمار و تحقیقات انجام شده بر روی نمونه های مبتلایان به این بیماری بیشتر در افراد پر مو، چاق و کم تحرک دیده شده است.
علت ایجاد کیست مویی اکتسابی و مجموعی از عوامل داخلی همچون تغییرات هورمونی در دوران بلوغ و رشد موهای زائد ضخیم و عوامل خارجی همچون اصطکاک پوست بدن با لباس تنگ و نشستن های بسیار طولانی شناخته شده است.
از آنجا که ترشح هورمون های جنسی پس از دوران بلوغ موجب رشد موهای ضخیم شده که اصطکاک آنها با لباسهای تنگ و نشستن های طولانی مدت، موهای در حال رشد را به زیر پوست هدایت کرده و بدن آن را به عنوان عاملی خارجی شناخته و نسبت به آن واکنشی ایمنی نشان داده که موجب ایجاد آبسه در اطراف مو می شود.
چه افرادی در خطر ابتلا به کیست مویی هستند؟
کیست مویی به بیماری رانندگان معروف بوده ولی تنها مختص به این افراد نیست و عواملی موجب افزایش خطر ابتلا می شود که در ادامه به بررسی آنها می پردازیم:
ورزشکاران به علت تعرق زیاد و به طور کلی افرادی که تعرق زیادی دارند.
افرادی که کارهای کم تحرک و نشسته دارند مانند کارمندان و رانندگان
مردها به دلیل داشتن مقدار زیاد موهای ضخیم
افرادی که به بهداشت فردی خود توجه نکرده به خصوص در ناحیه مقعد که منجر به آلودگی های پوستی می شود.
در افرادی که سابقه خانوادگی بیماری کیست مویی داشته اند در بیش از یک سوم موارد وجود دارد.
برای تشخیص کیست مویی به دنبال چه علائمی باشیم؟
در صورتیکه کیست مویی عفونت نداشته باشد بدون نشانه بوده و فقط در حین معاینه، سوراخ های ریز پوستی در فاصله بین دو باسن دیده می شود که از طریق آنها عفونت را به سطح پوست منتقل می نماید، اما در صورت عفونت این کیست ممکن است علائمی همچون موارد زیر بروز کند:
بروز تب خفیف به علت ایجاد عفونت
ایجاد آبسه های عفونی
احساس درد کمر و ناحیه نشیمنگاهی در هنگام نشستن و ایستادن
احساس تورم و قرمزی پوست اطراف مقعد
ترشحات چرکی به همراه خون آبه
بوی بد ترشحات
خارج شدن مو از حفره های ایجاد شده
پیشگیری از ابتلا به کیست مویی
از آنجا که کیست مویی یک بیماری آزاردهنده و عفونی است که فقط به دلیل سبک نادرست زندگی و عدم رعایت اصول بهداشتی در ناحیه نشیمنگاهی ایجاد میشود پس نمی توان راهکاری قطعی برای پیشگیری از این عارضه پیشنهاد کرد، اما با تصحیح سبک زندگی و رعایت نکاتی ساده قابل پیشگیری می باشد که در ادامه کار آمد ترین راهکارهای پیشگیری از کیست مویی می پردازیم:
رعایت بهداشت در ناحیه مقعد با شست‌وشوی روزانه‌ی این ناحیه با صابون ملایم و خشک نگه‌داشتن آن
اصلاح منظم موهای زائد و جلوگیری از بلند شدن بیش از حد موها
پرهیز از لباس های تنگ به خصوص الیاف غیر طبیعی
پرهیز از نشستن به طولانی مدت
کاهش وزن با ورزش و رعایت رژیم غذایی صحیح
اهمیت درمان به موقع کیست مویی
همانطور که قبل تر گفتیم کیست مویی علائم مشخصی نداشته و در ابتدای بیماری تنها یک سوراخ در ناحیه نشیمنگاهی احساس می شود.
علائم بیماری با درد و تورم حاد شروع می شود و در صورت احساس علائم و نشانه های بیماری باید سریع برای پیگیری و درمان کیست مویی یا سینوس پیلونیدال به پزشک مراجعه شود، زیرا عفونت ناشی از کیست مویی یا سینوس پیلونیدال میتواند با بی‌توجهی به سرعت شدیدتر و دردناک‌تر شود.
درصورتیکه کیست به تازگی ایجاد شده و هنوز عفونت نکرده باشد با انجام اقداماتی از قبیل مصرف آنتی بیوتیک زیر نظر پزشک و حمام سیتز از پیشرفت آن می توان جلوگیری کرد.
اما قطعی ترین روش درمان‌کیست مویی با لیزر و جراحی دو روش تهاجمی است که برای درمان این بیماری پیشنهاد می شود که در ادامه به بررسی این دو روش می پردازیم.
همانطور که کاملا مشهود است درمان کیست مویی کوچک با اندکی عفونت بسیار آسان تر از درمان تعداد زیادی کیست مویی عفونت کرده است.
برای درمان کیست مویی به چه پزشکی باید مراجعه کنیم و به چه اقداماتی نیاز است؟
از آنجا که این بیماری نیاز به درمان فوری دارد لازم است با احساس اولین علائم بیماری به یک پزشک متخصص در زمینه جراحی عمومی مراجعه نمایید ما به شما ایران کلینیک ، مرکز تخصصی جراحی دستگاه گوارش و بیماری های نشیمنگاهی را پیشنهاد می دهیم.
از آنجاییکه مسائل مربوط به ناحیه نشیمنگاهی حساس هستند، اولویت اصلی این کلینیک ، ایجاد محیطی است که باعث راحتی و آرامش در بیماران می شود.
تمامی تجهیزات و وسایل پزشکی در این کلینیک از مجهزترین ابزار و تمامی پرسنل مجرب ترین افراد هستند.
عمل جراحی کیست مویی
یکی از سنتی ترین و قدیمی ترین روش های درمان کیست مویی عمل جراحی بوده که به وسیله تیغ جراحی ناحیه کیست و بافت های اطراف آن را برش زده و تخلیه می کنند.
در مواردی می توان کیست مویی را با درمان های خانگی و دارو درمانی کنترل نمود اما چون این بیماری در اغلب موارد به این روش ها پاسخ نمی دهد نیاز به انجام جراحی است.
و تا زمانی که کیست حاوی چرک و مو همراه با بافت های سالم اطراف کیست برداشته نشود بیماری به طور مکرر عود خواهد کرد.
عمل جراحی کیست مویی به روش های مختلفی قابل انجام است و پزشک بسته به اندازه کیست مویی، محل قرار گیری، شدت و گستردگی عارضه تصمیم به جراحی کیست مویی می گیرد.
تمامی روش های جراحی کیست مویی در محیطی استریل با بی حسی موضعی یا بیهوشی عمومی انجام می گردد.
در ادامه به بررسی انواع روش های جراحی کیست مویی می پردازیم:
تخلیه کیست : این روش اغلب برای آبسه‌‌های حاد و اورژانسی و افرادی که اولین کیست پیلونیدال را داشته باشند، ترجیحا این روش استفاده می گردد. در این روش با ایجاد یک برش سرتاسری در وسط کیست به طوری که دسترسی کامل به کیست وجود داشته باشد، محتویات داخل آن موها و چرک توسط پزشک خارج می شود. برای بهبود کامل باید به طور منظم پانسمان تعویض شود تا زمانیکه کیست بهبود یابد و این ممکن است 3 هفته طول بکشد.
جراحی به روش باز: در این روش کیست و قسمتی از بافت سالم اطراف آن برش داده شده و به طور کامل برداشته می شود و سپس زخم را به صورت یک حفره خالی باز می گذارند تا به مرور زمان این حفره از لایه های زیرین خود شروع به ترمیم کرده و بسته شود.
در این روش چون محل کیست مویی و بافت های تخریب شده ی اطراف آن به طور کامل برداشته شده است احتمال بازگشت مجدد بیماری بسیار کم است .
جراحی به روش بسته : در این روش از اطراف کیست بصورت یک بیضی برش داده می شود و سینوس به همراه قسمتی از بافت اطراف آن به طور کامل برداشته می شود اما زخم باز رها نمی شود و دیگر نیاز به پانسمان وجود ندارد. در این روش خارج کردن کل کیست کمی دشوارتر است و نیازمند یک جراح مجرب بوده و تحت بیهوشی عمومی انجام می گردد.
در جراحی باز امکان عفونت کمی بیشتر بوده که در این صورت نیاز است زخم باز شده و عفونت تخلیه شود با این حال روش بسته اگر بدون مشکل انجام شود از نظر زیبایی بیماران را بیشتر راضی نگه می دارد.
جراحی پلاستیک : این روش برای کیست های پیچیده و پیشرفته و برای کاهش احتمال عود و باز شدن زخم بیشتر انجام می گردد و با کمک جراحی پلاستیک و روش های ترمیمی با فلپ ناحیه ی عمل را به طور کامل می بندند. در جراحی پلاستیک با وجود نیاز به یک هفته بستری در بیمارستان ولی بیماری با سرعت بیشتری بهبود می‌یابد. یکی از مزیت های این روش کاهش میزان گودی در ناحیه جراحی بوده که میزان کشش را در ناحیه بخیه کمتر خواهد کرد.
درمان کیست مویی با لیزر
با وجود روش های متنوع و متفاوت جراحی کیست مویی اما یکی از نوین ترین و پیشرفته ترین روش های درمانی، درمان کیست مویی با لیزر است که به وسیله فیبر نوری و تاباندن اشعه لیزر انجام می شود و مدتیست جایگزین روش عمل جراحی دردناک و پرعارضه شده است.
در این روش پس از انجام بی حسی موضعی به جای استفاده از تیغ جراحی با کمک لیزرهای برش دهنده مثل لیزر co2 و در هر اندازه و مرحله ای کیست را تخلیه و ترمیم کرد.
در لیزر درمانی رگ‌های آسیب‌دیده حین عمل با لیزر مسدود و احتمال خونریزی را کاهش داده از طرفی لیزر با بستن عروق لنفاوی حین عمل و ترمیم همزمان بافت ها از تورم بعد از عمل جلوگیری می‌کند و از میزان درد بعد از عمل می‌کاهند.
لیزر می تواند بافت ملتهب و آسیب دیده را به صورت عمقی ریشه‌کن کند و از احتمال عود آن می‌کاهد. پس از اتمام لیزر ناحیه‌ی بر جا مانده از کیست مویی به صورت یک بیضی کوچک است که طی چند روز ترشح خفیف، ترمیم شده و خود‌به‌خود بسته میشود.
در روش درمان کیست مویی با لیزر روند بهبود برای بیمار بسیار آسان و سریع‌تر انجام می شود زیرا علاوه بر کمترین آسیب به بافت های مجاور کیست و ایجاد درد کمتر، بدون خونریزی و بخیه مراقبت‌های بعد از عمل را برای فرد محدود و ساده کرده است.
در این روش فرد بلافاصله به زندگی روزمره خود باز می گردد و نیازی به پانسمان و تعویض‌های روزانه ندارد و میتواند به راحتی حمام کرده و محل جراحی را شست‌وشو دهد، البته تنها اقدام مورد نیاز پس از لیزر درمانی انجام دوش روزانه تا بهبودی زخم و رعایت بهداشت فردی و زدودن موهای زائد تا سال‌ها برای پیشگیری از عود مجدد آن در تمامی روش‌ها توصیه میشود.
مزایای درمان کیست مویی با لیزر نسبت به جراحی های سنتی
عمل جراحی کیست مویی عوارض و خطرات بیشماری داشت ولی به علت اینکه در گذشته تنها روش درمانی قطعی و موثر کیست مویی بود چاره ای جز پذیرش آن توسط بیماران نبود ولی در روش نوین لیزر درمانی تمامی خطرات و عوارضی که در روش های جراحی سنتی وجود داشت به طور کامل از میان رفت و طبق مطالعات انجام گرفته درصد موفقیت درمان کیست مویی با لیزر، 50 درصد از روش های جراحی بالاتر است.
در ادامه به مزایای درمان کیست مویی با لیزر می پردازیم:
در روش های سنتی که با جراحی، کیست مویی را تخلیه کل دیواره و محتویات کیست برداشته خواهد شد اما زخمی عمیق باز می ماند که بدون شک درد زیادی را برای بیمار به همراه دارد .
در روش های جراحی سنتی فرد باید مدتی را در بستر بماند تا بهبودی کامل را پس از عمل جراحی بدست آورد در صورتی که لیزر درمانی دوره نقاهت کوتاهی دارد.
امروزه جراحی های دردناک مسلما هیچ محبوبیتی در میان بیماران ندارد این در حالیست که به علت باز ماندن ناحیه درد بسیاری بر بیمار متحمل می شود، اما درمان کیست مویی با لیزر بدون هر گونه دردی صورت میگیرد.
جراحی کیست مویی ظرافت لیزر درمانی را نداشته و بافت های سالم اطراف کیست آسیب می بینند. و اسکار باقی مانده از لیزر بسیار ناچیز است.
لیزر درمانی یک روش کم تهاجمی و بی خطر نسبت به جراحی سنتی است.
مدت زمان انجام لیزر درمانی کیست مویی کوتاه تر از عمل جراحی است.
درمان کیست مویی با لیزر تحت بیحسی موضعی انجام می شود نیازی به بیهوشی عمومی نیست.
امکان بازگشت و عود مجدد کیست مویی لیزر درمانی بسیار کم است.
از آن جا در انجام عمل جراحی بافت را برش می دهند ریسک عفونت و یا ابتلا به سایر بیماری ها را افزایش می دهد در صورتیکه در لیزر درمانی حین برش با لیزر بافت های مجاور ترمیم می شوند.
درمان های خانگی کیست مویی در طب سنتی
با وجود پیشرفت‌های بسیار در علم پزشکی و کشف روشهای نوین برای درمان کیست مویی، هنوز افرادی ناآگاهانه به سراغ روش های خانگی و طب سنتی در این زمینه می‌روند. اگرچه تجربه نشان داده گیاهان و پمادهای دست‌ساز در طب سنتی میتواند به کاهش درد و التهاب کیست مویی کمک کند ولی هیچ درمان قطعی جزء عمل جراحی برای رفع کیست مویی وجود ندارد اما در مواقع بروز کیست‌های مویی خفیف و عفونی، انواع درمان‌های خانگی و سنتی جنبه حمایتی برای کاهش التهاب و عفونت دارد.
افراد گاهی به سبب ترس از جراحی، خجالت و یا هزینه های جراحی کیست مویی از مراجعه به پزشک خودداری می کنند و به دنبال درمان های خانگی و طب سنتی می روند،اما همیشه خطر داروهای گیاهی و روشهای سنتی از روشهای جدید امروزی کمتر نیست و این موضوع در هر زمینه و بیماری‌ای صدق نمی‌کند. گاهی جراحی تنها راه‌حل است که نباید از آن گریخت.
برخی از روش های درمان خانگی کیست مویی در طب سنتی عبارتند از:
ماساژ اطراف کیست با عصاره‌ی درخت چای به لطف اثر شفابخش و ترکیبات آنتی‌باکتریال، ضد التهاب، و ضد قارچ موجود در این روغن، عفونت را به طور چشمگیری بهبود می دهد.
یک حبه سیر له شده را بر روی بذارید و پس از ده دقیقه بردارید، از آنجا که این گیاه سرشار از آنتی‌بیوتیک است و خاصیت ضد قارچی دارد، دستگاه ایمنی را برای مبارزه با عفونت‌ها تقویت می‌کند.
استفاده از یک کمپرس گرم دوبار در روز می تواند به تسکین دهنده التهاب و تخلیه چرک کیست میشود.
عسل خالص را بر روی کیست مویی خود بمالید و بگذارید عفونت را بیرون بکشد زیرا عسل سرشار از خواص ضدعفونی‌کننده است که میتواند علائم بیماری را زودتر از بین ببرد.
مقداری پنبه را به سرکه‌ی سیب آغشته کنید و آن روی پوست ناحیه عفونی بمالید، سرکه به علت ماهیت اسیدی خود می‌توان سطح PH پوست را تنظیم کند و سموم ناشی از کیست مویی را خارج کند.
موم زنبور عسل ذوب شده را بر روی کیست بمالید به علت اینکه سرشار از ویتامین A است، در فهرست بهترین درمان‌های خانگی طبیعی برای کیست های مویی قرار دارد و عفونت را کاهش می‌دهد و رشد و بازسازی سلول‌های پوست را تحریک می‌کند.
و در آخر برای تسریع در روند درمان بیماری خود از نشستن طولانی مدت بپرهیزید و در اطراف خانه و محل کار خود پیاده روی کنید، سعی کنید به پهلو یا شکم بخوابید، روی زخم کیست خود را بپوشانید و هرگز به محل کیست مویی خود دست نزنید.
عوارض درمان نکردن کیست مویی
درمان به موقع و قطعی کیست مویی از اهمیت بسیاری برخوردار است زیرا این بیماری بسیار پیشرونده بوده و در صورت بی توجهی به علائم آن می تواند موجب ابتلا به نوعی سرطان پوستی شود که این سرطان می تواند از ناحیه کیست شروع شده و به بقیه بافت های بدن نیز آسیب بزند به همین علت درمان به موقع این بیماری حائز اهمیت بوده.
شما در ابتدا این بیماری را یک عفونت ساده میبینید در صورتی که ممکن است خطرات بسیاری را به همراه داشته باشد.