آریتمی قلبی به معنای اختلال در ریتم قلب است و با نام بی‌نظمی در ضربان قلب هم شناخته می‌شود. زمانی که سیگنال‌های الکتریکی که ضربان قلب را هماهنگ می‌کنند، به درستی کار نکنند، آریتمی اتفاق می‌افتد و منجر به افزایش یا کاهش ضربان قلب و به طور‌کلی نامنظم شدن آن می‌شود.
آریتمی قلبی به چند دسته تقسیم می‌شود؟
پزشکان آریتمی را بر اساس محل آن‌ها و تغییری که در ضربان قلب ایجاد می‌کند، به انواع مختلفی تقسیم کرده‌اند. اما قبل از بررسی انواع آریتمی باید بدانیم اصطلاح تاکیکاردی به معنی ضربان قلب بیش از ۱۰۰ بار در دقیقه و اصطلاح برادیکاردی به معنی ضربان قلب کمتر از ۶۰ بار در دقیقه است.
انواع آریتمی عبارتند از:
تاکیکاردی در دهلیز
تاکیکاردی‌های دهلیزی شامل انواع زیر می‌شوند.
- فیبریلاسیون دهلیزی: به معنای ضربان سریع قلب است که در اثر پیام‌های الکتریکی نامنظم در دهلیز بوجود می‌‌آید و باعث انقباضات و ناهماهنگی در دهلیز می‌شوند. اگرچه فیبریلاسیون ممکن است برطرف شده و گذار باشد در برخی از مواقع به درمان نیاز دارد و اگر درمان نشود، متوقف نخواهد شد.
- فلاتر دهلیزی: فلاتر دهلیزی شبیه به فیبریلاسیون است اما ضربان قلب در طول آن منظم‌تر می‌باشد و البته در صورت عدم درمان و پیش رفتن بیماری ممکن است منجر به سکته مغزی شود.
- تاکیکاردی فوق بطنی: به انواع آریتمی‌هایی که منشأ بالاتر از بطن را دربرمی‌گیرند، تاکیکاردی فوق بطنی گفته می‌شود. که این نوع آریتمی باعث تپش قلب ناگهانی می‌شود؛ به طوری که ناگهان آغاز شده و ناگهانی هم تمام می‌شود.
- سندروم ولف پارکینسون وایت: سندروم ولف پارکینسون وایت نوعی تاکیکاردی فوق بطنی است که در آن از بدو تولد یک مسیر الکتریکی اضافی بین دهلیزها و بطن ها وجود دارد و باعث ضربان قلب بالا در فرد می‌شود. البته این نوع مشکل ممکن است تا زمان بزرگسالی علائمی نداشته باشد.
تاکیکاردی در بطن ها
انواع تاکیکاردی‌هایی که در بطن‌ها ایجاد می‌شوند شامل موارد زیر می‌باشند.
- تاکیکاردی بطنی: زمانی که منشأ پیام‌های الکتریکی قلبی، بطن باشد تاکیکاردی بطنی نامیده می‌شود که در این حالت ضربان سریع قلب باعث اختلال در انقباض بطن‌ها شده و در نتیجه پمپاژ خون به قسمت‌های مختلف بدن به خوبی انجام نمی‌شود.
- فیبریلاسیون بطنی: گاهی اوقات پیام‌های الکتریکی نامنظم باعث می‌شوند بطن به جای پمپاژ موثر خون، دچار یک سری انقباضات سریع شود که در چنین حالتی فیبریلاسیون بطنی رخ داده است. و در صورتی که این حالت در عرض چند دقیقه برطرف نشود، ممکن است باعث مرگ بیمار شود.
- سندرم QT طولانی: گاهی اوقات ضربان های سریع ناشی از تغییرات بوجود آمده در سیستم الکتریکی قلب ممکن است منجر به کاهش سطح هوشیاری و غش شوند که در چنین حالتی سندرم QT طولانی رخ داده است.
برادیکاردی کاهش ضربان قلب
همانطور که بالاتر توضیح دادیم، ضربان قلب کمتر از ۶۰ بار در دقیقه برادیکاردی نامیده می‌شود و اگر فرد تناسب اندام خوبی داشته باشد، مشکلی ایجاد نمی‌کند؛ چراکه قلب چنین شخصی می‌تواند با این میزان ضربان، خون‌رسانی بدن را تامین کند.
با این حال اگر ضربان قلب به حدی کند شود که پاسخگوی نیازهای بدن نباشد، ممکن است فرد به یکی از انواع برادیکاری‌ها از جمله سندرم سینوس و انسداد هدایتی مبتلا شود که در چنین حالتی برای کنترل و درمان باید به پزشک قلب و عروق مراجعه شود.
علائم آریتمی قلبی چیست؟
در برخی موارد، آریتمی قلبی بدون علامت است و ممکن است پزشک در طول چکاپ قلب متوجه می‌شود. با این حال برخی از علائم و نشانه‌های آریتمی قلبی عبارتند از:
- احساس بال بال زدن قلب در سینه
- افزایش یا کاهش ضربان قلب
- احساس درد در قفسه سینه
- تنگی نفس
- اضطراب
- خستگی و ضعف
- غش یا حالتی نزدیک به آن
زمان مراجعه به متخصص قلب و عروق
گاهی اوقات ضربان بسیار سریع یا خیلی کند قلب باعث می‌شود در عملکرد پمپاژ خون اختلال ایجاد شده و در نتیجه بیماری های دیگری بروز پیدا کنند. به همین دلیل بهتر است شخص در صورت بروز هر یک از علائمی که بالاتر ذکر کردیم، به پزشک متخصص قلب و عروق مراجعه کند.
✅بیشتر بخوانید: نارسایی قلبی چیست و چطور درمان می‌شود؟