رُمان یک نوع داستان بلند است که در قالب نثر نوشته می‌شود. در سده ۱۸ (میلادی) کلمهٔ «رمان» بیشتر برای اشاره به قصّه‌های کوتاه در مورد عشق و توطئه به کار می‌رفت. در ۲۰۰ سال اخیر، رمان تبدیل به یکی از مهم‌ترین اشکال ادبی شده‌است.
رمان واژه‌ای فرانسوی است به معنای داستانی که به نثر نوشته شود و شامل اتفاقات و حوادثی ناشی از تخیل نویسنده باشد و آن، اقسامی دارد. رمان آموزشی که داستانی است شامل مطالب علمی، طبیعی و فلسفی، رمان پلیسی که داستانی حاکی از حوادث مربوط به دزدی، جنایت و کشف آنها توسط کاراگاهان زبردست است، رمان تاریخی که داستانی است که اساس آن مبتنی بر وقایع تاریخی باشد و رمان عاشقانه که داستانی است که شالودهٔ آن بر عشق نهاده باشد.
رمان در زبان فارسی، مترادف نوول در زبان انگلیسی است. نوول به معنی نو، جدید، بدیع، رمان، داستان‌های کوتاه، کتاب داستان و داستان عشقی کوتاه آمده‌است. علت وارد شدن کلمهٔ رمان به جای کلمهٔ نوول به زبان فارسی را می‌توان در نزدیکی بیشتر ایرانیان متجدد و واردکنندهٔ محصولات فرهنگی به ایران، به زبان فرانسه دانست.
ویرجینیا وولف می‌گوید: «نخستین گام در عمل خواندن رمان، یعنی تأثیرپذیری تا بیشترین درک، تنها نیمی از فرایند خواندن است. اگر قرار است تا حداکثر لذت را از رمان ببریم، باید به دنبال نیم دیگر باشیم. البته نه با عجله و فوری: منتظر شوید تا غبار خواندن بخوابد، کشمکش و دودلی فرو بنشیند؛ قدم بزنید، صحبت کنید، گلبرگ‌های خشکیدهٔ گلی را بچینید یا بخوابید. آن‌وقت است که ناگهان بدون ارادهٔ ما، کتاب به سمت ما برمی‌گردد.»
دلایل زیادی برای خواندن رمان وجود دارد. در اینجا فقط چند مورد را اشاره می کنم:
1. رمان ها می توانند شما را به دنیای دیگری منتقل کنند.
2. آنها می توانند به شما در درک دیدگاه های مختلف کمک کنند.
3. آنها می توانند در مورد تاریخ و فرهنگ های دیگر به شما آموزش دهند.
4. آنها می توانند شما را بخندانند و گریه کنند.
5، و از همه بهتر، آنها راهی عالی برای فرار از واقعیت برای مدتی هستند!
پیشنهاد چند رمان محبوب:
دنیای سوفی
کتاب دنیای سوفی نوشتهٔ یوستین گردر است. این داستانْ تاریخ فلسفه را به ساده‌ترین شکل ممکن شرح می‌دهد.
داستان در مورد دختری به نام سوفی است که در آستانهٔ ۱۵سالگی نامه‌های جالب و نوارهای ویدئویی از شخصی به نام آلبرتو ناکس دریافت می‌کند که در آنها سؤالات جالبی مانند جهان چگونه پدید آمده است؟ مطرح می‌کند. این سؤالات آغازگر راه آموزش تاریخ فلسفه است. این نامه‌ها در ابتدا مطالبی در خصوص یونان باستان، سقراط و سؤالات اساسی زندگی بشری را عنوان می‌کند. پس از دریافت چند نامه سوفی و آلبرتو یکدیگر را ملاقات می‌کنند. موضوع صحبت‌های آنان عمدتاً نظریات فلاسفهٔ یونان باستان، امپراتوری روم، قرون وسطی، رنسانس، عصر روشنگری و موضوعاتی چون انقلاب‌های بزرگ و تا مسائل امروز بشری است. داستان به صورتی جذاب است و سعی می‌کند در ضمن داستان، تاریخ فلسفه را به‌صورت طبقه‌بندی‌شده به خواننده آموزش دهد؛ همچنین در داستان وقایعی اتفاق می‌افتد که خواننده را تشویق به ادامهٔ رمان می‌کند.
مزرعه حیوانات
کتاب مزرعه حیوانات که در ایران آن را با نام قلعه حیوانات هم می‌شناسند، یکی از مشهورترین رمان‌های جرج اورول نویسنده مشهور انگلیسی - هندی است. مزرعه حیوانات داستانی عجیب از دنیای حیوانات است که به شکل نمادین جامعه اسیر دیکتاتوری را نشان می‌دهد. این کتاب که با ترجمه شهناز مجیدی منتشر شده، روایت یک مزرعه است که از حکومت انسان‌ها نجات پیدا می‌کند.
کتـاب قلعه حیوانات طنزی ضدآرمانی و نقدی بر حکومـت کمونیسـتی و برگرفته از حکومت استالین در روسیه است. در این کتاب با گروهی از حیوانات کــه در یک مزرعـه زندگی می‌کنتد و بـرای سـرنگونی اربابان انســانی اســتعماری خــود بــه دنبال راه اندازی جامعه‌ای مسـاوات طلبانه هســتند همراه می‌شوید. خوکی بـا نام ناپلئـون در نهایـت هوشـمندی و قـدرت، دوسـت و رئیس حیوانـات می‌شود و جنبشـی را برپـا می‌سازد، بـه شـکلی کـه خـود او بـه یـک دیکتاتــور ظالــم و بی‌عاطفــه تبدیــل می‌شود، حتــی بدتــر از اربابان انسانی سـابق خـود.
او قوانینی را وضـع می‌کند کـه دلگرمی بزرگـی بـرای حیوانـات است. یکی از معروف‌ترین قوانیـن وضـع شـده توسـط او شعار: حیوانات بـا هم برابرنـد، است اما این شعار کم‌کم به به همه برابرند ولـی برخـی برابرترند تبدیل می‌شود. این کتاب اشاره‌ی غیرمستقیمی به شوروی دارد و چون این کشور هم‌پیمان انگلستان بود، مزرعه حیوانات تا یک سال پس از اتمام اجازه انتشار نداشت.
در این کتاب خوک‌ها سردمداران یک انقلاب می‌شوند تا مزرعه را از حکومت انسان‌ها نجات دهند،آنها می‌گویند حیوانات نباید به انسان‌ها خدمت کنند و باید برای خودشان کار کنند، اما قدرتمند شدن کم‌کم آنها را تغییر می‌دهد و عادت‌های انسانی پیدا می‌کنند و بهره‌کشی و سواستفاده از حیوانات را شروع می‌کنند. تا حدی که دیگر ترسی از کشتار و مراوده با انسان‌ها ندارند و با سگ‌های وحشی دست‌آموزشان مزرعه را پر از ترس می‌کنند.
این کتاب نشان می‌دهد انقلاب بلشویکی که در ابتدا آرمانی بود چطور در دوران استالین به خون‌خواری و خشونت رسید و شروع به کشتن مردم خودش کرد.