پانسمان چیست؟
پانسمان عبارت از شست وشوی استریل، پاک کردن و قرار دادن پوشش ضدعفونی شده روی زخم است.
هدف از پانسمان
حفاظت از زخم در طول مدت درمان، کمک به کنترل خونریزی، جذب خون و ترشحات زخم، جلوگیری از آلودگی بیشتر زخم، نگهداری دارو روی زخم (در صورتیکه به دارو نیاز باشد)، کاهش درد
مشخصات پوشش پانسمان زخم
1. تمیز و بدون آلودگی میکروبی باشد تا ضمن اینکه مانع رسیدن میکروب ها به سطح زخم شده و خود نیز سبب آلودگی مجدد آن نگردد.
2. اکسیژن هوا بتواند به سطح زخم و اطراف آن برسد.
3. امکان تبخیر پوست از زیر پانسمان مهیا باشد، زیرا در غیر این صورت، پوست مرطوب شده، پانسمان خیس می شود و محیط مناسبی برای رشد میکروب ها فراهم می شود.
4. از جنسی باشد که به زخم نچسبد زیرا احتمال دارد در هنگام برداشتن از روی زخم به بافت های در حال ترمیم صدمه بزند، پنبه برای پانسمان مناسب نیست.
5. به اندازه کافی بزرگ باشد که تمام سطح زخم را بپوشاند و لبه آن حداقل دو سانتی متر از لبه زخم جلوتر باشد.
وسایل مورد نیاز برای پانسمان در منزل
وسایل مورد نیاز برای پانسمان، بستگی به نوع زخم و وسعت آن دارد ولی معمولا برای پانسمان به لوازم زیر نیاز است: پنس، قیچی، گاز، پنبه، پد، محلول های ضدعفونی کننده، آب مقطر، سرم فیزیولوژی و چسب.
نحوه تعویض پانسمان زخم
1. ابتدا باید دست ها را با آب گرم و صابون کاملا شست وبدون خشک کردن با حوله، صبر کرد تا خشک شود.
2. پانسمان قبلی زخم خود را در جهت رویش موهای بدن، از روی زخم به آرامی جدا کنید.
3. پانسمان قبلی را دور بیندازید و دست های خود را بشویید. اگر زخم دچار عفونت شده است، پانسمان جداکرده را درون کیسه فریزر قرار دهید و درب آن را محکم ببندید. سپس در سطل زباله بیندازید .
4. سرم فیزیولوژی را با استفاده از سرنگ پالستیکی روی زخم بریزید تا محل را ضدعفونی کند
5. پس از شستشوی محل زخم، با استفاده از گاز استریل، هر گونه اضافاتی که بر روی زخم مانده است را پاک کنید. این کار را با آرامی انجام دهید تا موجب خونریزی بیشتر نشود. از گاز استریل برای خشک کردن محل زخم نیز میتوانید استفاده کنید.
6. با دقت بسیار، پانسمان جدید را روی زخم ببندید. از تماس پانسمان جدید با هر گونه شی خودداری کنید.
دلایل تعویض پانسمان زخم
آلودگی پانسمان :یکی از مهم ترین دلایل تعویض پانسمان زخم آلوده شدن پانسمان با عفونت یا خون است
محیط زندگی :اگر شرایط زندگی به گونه ای باشد که پانسمان طی مدت کوتاهی کثیف می شود، باید نسبت به تعویض آن اقدام کرد. بنابراین به همه افراد نمی توان توصیه واحدی کرد که طی زمان مشخصی پانسمان را عوض کنند؛ مثال فردی که در بیمارستان بستری است، با کسی که طی روز دایما در حال جابجایی و تحرک است، فرق می کند .
محل زخم :محل زخم می تواند دلیلی برای زمان تعویض پانسمان آن باشد، مثال اگر پانسمان در قسمت مفاصل قرار داشته باشد (مفصل آرنج یا زانو که دایما در حال حرکت است) در مقایسه با پانسمان زخمی که در محل بی تحرک قرار دارد مثل شکم و یا پشت، بیشتر احتمال دارد که دچار مشکل شود و فرد باید نسبت به تعویض آن اقدام کند.
جنس پانسمان :برخی پانسمان ها، جنس مقاوم تر و بهتری نسبت به بقیه دارند. بنابراین میزان تعویض پانسمان در حالت غیرمقاوم افزایش می یابد .