تومور مغزی چیست؟
به توده های کوچک و بزرگی که در مغز به وجود می آیند تومور مغزی می گویند. این توده ها از رشد غیر نرمال سلول های مغزی و یا همچنین متاستاز بوجود می آیند.
انواع تومور مغزی
تومور های مغزی جدا از این که به بد خیم و یا خوشخیم تقسیم می شوند انواع دیگری نیز دارند که عبارتند از:
- استروسیتوما
- مننژیوم
- گلیوما
- تومور های هیپوفیز
- گلیوبستوما
- تومور مغزی کودکان
- تومور متاستاز مغزی و.....
آیا تومور مغزی کشنده است؟
به طور کلی وجود تومور در هرجای بدن برای سلامتی مخاطره دارد و باید در مواردی اقدام به خارج کردن توده ها کرد. اما در جراحی تومور مغزی به دلیل ظرافت، سختی، و مراقبت های بعد از عمل خاص، این موضوع قابل توجه تر خواهد بود.
پزشکان در صدد هستند که تومور های مغزی بدخیم که ممکن است خطرآفرین باشند را با روش هایی از جمله: پرتودرمانی و شیمی درمانی درمان کنند اما گاهی جراحی مورد نیاز است. البته گاهی اوقات جراحی نیز مشکل گشا نخواهد بود و شکست می خورد. به همین سبب است که هنوز در دنیا روشی برای درمان صد درصدی تومور مغزی وجود ندارد.
اما این موضوع در ارتباط با تومور های مغزی خوش خیم مقداری متفاوت است و در بعضی از موارد حتی با عود، این بیماری ها قابل درمان است. اما جراحی برای این بیماران نیز می تواند مثل تومور های مغزی بدخیم نیز دردسر هایی را ایجاد کند ولی در کل عوارض این نوع از تومور ها می تواند کمتر باشد.
علائم تومور های مغزی
1- اختلالات شناختی
تغییر ناگهانی در خلقیات، رفتا و روابط اجتماعی یک فرد بالغ می تواند نشانه ای از این بیماری باشد که یک MRI می تواند در تشخیص قطعی این بیماری کمک کند.
2- نقص عصبی
منظور از نقص عصبی اختلال در عملکرد بخش های مختلف مغز استکه م تواند به طور مثال منجر به فلج شدن قسمتی از بدن، از بین رفتن بویایی، خارج شدن بی ختیار ادرار و ... اشاره کرد، که این می تواند بسته به اندازه و محل تومور متفاوت باشد.
3- تشنج
برای این مورد باید از MRI استفاده کرد تا بتوان وجود تومور های مغزی را رد کرد
4- سردرد
یکی از شایع ترین علائم تومورمغزی ایجاد سردرد های مقاوم است. یعنی این سردرد ها به درمان های دارویی پاسخ نمی دهند و همراه با تهوع و استفراغ هستند. البته این را در ذهن داشته باشیم که اکثر سردرد ها خوش خیم هستند و دلیل آن تومور مغزی نمی باشد.
تشخیص تومور مغزی
مشاهده برخی از علائم ذکر شده در خصوص تومور مغزی، فرد مشکوک به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه می کند و پس از معاینات دقیق بالینی که تحت عنوان معاینات عصبی انجام می شود. تست های بینایی، شنوایی، قدرت، تعادل، هماهنگی، واکنش را انجام می دهند و شروع به بررسی عملکرد تک تک اعضای بدن می کنند.
برای دست یابی به نتایجی غیر از تجربه و حدس نیاز است از آزمایش و تصویر برداری های همچون سی تی اسکن، ام آر آی و حتی در برخی مواقع از پرتو نگاری های کامپیوتری نیز استفاده می کنند.
بیوپسی یا نمونه برداری یکی دیگر از عوامل موثر در تشخیص صحیح تومور مغزی است.
این گونه نمونه برداری های نیاز به دقت و حساسیت بالای دارد و پزشک با مهارت بالای خود باید بتواند طوری نمونه برداری را انجام دهد که به دیگر بافت های مغزی آسیبی جدی وارد نشود.
در این عمل نمونه برداری، جراح ابتدا سوراخ های کوچکی در جمجمه ایجاد می کندو سپس با ابزارهای مخصوصی مانند سوزن های نازک و ظریف که با دستگاه های سی تی اسکن و ام آر آی هدایت می شوند، تکه ای از بافت مشکوک برداشته و از مغز خارج می کنند. در آخر این که تشخیص خوش خیم یا بد خیم بودن تومور به شرایط و عوامل فوق مربوط می شود.
عمل جراحی تومور مغزی
جراحی یکی از متداول ترین روش های درمان برای انواع تومورهای مغزی است. رایج ترین انواع جراحی برای تومورهای مغزی عبارتند از:
1- نمونه برداری(بایوپسی)
2- کرانیوتومی
- کرانیوتومی دو طرفه جلو
- کرانیوتومی “ابرو” (کرانیوتومی فوق مداری)
- کرانیوتومی “شکاف کلید” (کرانیوتومی رترو سیگموئید)
- کرانیوتومی اربیتوزایگوماتیک
- کرانیوتومی Translabyrinthine
3- تخریب لیزری با هدایت MRI
4- اندوسکوپی اندونازال (جراحی اندوسکوپی اندونازال)
5- نورواندوسکوپی
مراقبت های بعد از عمل جراحی تومورهای مغزی
ضمن آرزوی سلامتی و بهروزی برای شما بیمار عزیز دکتر گیو شریفی و گروه ایشان جهت آگاهی از مراحل بعدی درمان توجه شما را به موارد زیر جلب می نماید.
در افرادی که تحت عمل جراحی تومورهای مغزی قرار گرفته اند:
مراقبت از محل جراحی و پانسمان بصورت یک روز درمیان طبق آموزش پرستاران بخش در منزل تعویض شود. در صورت مشاهده ترشح غیرعادی و خیس شدن پانسمان و یا تورم و تجمع مایع زیرپوست بصورت غیرعادی با
لطفا تا ۲ هفته به محل جراحی و زخم آب نزنید. در صورتیکه زخم کاملا جوش خورده بعد از ۱۰ روز می توانید به آرامی آن را بشورید.
بیماران بعد از جراحی حتما باید راه بروند. راه رفتن به گردش خون بهتر و جلوگیری از لخته شدن خون در اندام ها کمک کرده و از آمبولی جلوگیری می کند.
بیماران بعد از جراحی مغزی بهتر است تا ۲ هفته از انجام هرگونه فعالیت شدید و مسافرت هوایی خودداری کنند.
با توجه به محل قرارگیری تومور و درگیری الیاف حرکتی در مغز و همچنین درگیری بلع بیمار بعد از عمل جراحی ممکن است دچار ضعف اندام ها و یا اختلال بلع شود که در افرادی که دچار ضعف اندام ها (دست و پا) می شوند بهتر است هر روز فیزیوتراپی و بازتوانی توسط گروه فیزیوتراپ در بیمارستان یا همراه بیمار که آموزش دیده است انجام شود، و در افرادی که دچار اختلال بلع می شوند اقدامات خاصی جهت تغذیه بیمار توسط تیم دکتر شریفی و تیم بیمارستان انجام می شود و خواهشمند است به توصیه های دکتر توجه فرمایید.
جوراب ضد آمبولی معمولا تا ۲ هفته بعد از عمل باید استفاده شود، ولی در بیمارانی که بعد از جراحی قادر به راه رفتن نمی باشند باید مرتب فیزیوتراپی شده و جواراب ضد آمبولی را همچنان استفاده کنند.
داروهایی که هنگام ترخیص در بیمارستان توسط پزشک تجویز شده را طبق دستور تا اتمام داروها استفاده کنید و پس از اتمام دوز اعلام شده نیاز به مصرف دوباره و تمدید دارو نیست، اما داروهای ضد تشنج در صورت اتمام باید مجدد تمدید شده و تا حداقل ۳ ماه مصرف شود. مصرف به موقع و مرتب داروهای ضد تشنج شامل فنی توئین، دپاکین، تگراتول و …. طبق دستور پزشک بسیار حائز اهمیت می باشد. البته با وجود مصرف دارو احتمال تشنج وجود دارد که جای نگرانی نیست و باید با تلفن های مطب تماس بگیرید و یا به بیمارستان مراجعه کنید و نیاز به تنظیم دوز مصرفی دارو خواهید داشت.
بطورکلی در عمل های جراحی سنگین نیاز به بازتوانی تنفسی است بدین معنا که فرد باید تشویق شود نفس های عمیق بکشد تا ریه به ظرفیت قبلی خود بازگردد، علاوه بر این برای تشویق تنفسی می توان با کوبیدن ضربات آهسته و متناوب در قسمت های خلفی و قدامی قفسه سینه ترشحات ریوی را جابجا کرده و کمک به سرفه بیمار کنیم که به این فرایند فیزیوتراپی تنفسی می گوییم. بهتر است در این دوران فرد مایعات زیاد نوشیده و در صورت لزوم بخور مرطوب برای بیمار گذاشته شود. باز نشدن ریه بخصوص در روزهای ابتدایی بعد از بیهوشی که در اصطلاح پزشکی به آن آتلکتازی می گوییم می تواند منجر به بروز تب شود ، لذا تب در روزهای ابتدایی بعد از عمل بیانگر عفونت می باشد و درمان اصلی آن تحرک، مصرف مایعات و فیزیوتراپی تنفسی است.
زمان اولین مراجعه به مطب برای همه بیماران حدود ۱۴ الی ۲۰ روز پس از جراحی می باشد. لطفا بلافاصله پس از ترخیص با شماره تلفن های مطب (۴-۸۸۶۶۴۹۶۳ ۰۲۱) تماس گرفته و جهت تعیین تاریخ و ساعت دقیق ویزیت هماهنگی به عمل آورید. زمان مراجعه به مطب در مورد بیمارانی که نمونه آنها جهت تشخیص به پاتولوژی ارسال شده است پس از آماده شدن جواب پاتولوژی می باشد.
جواب نمونه ارسالی برای پاتولوژی معمولا پس از ۱۴ الی ۲۰ روز آماده می شود. باتوجه به اینکه همکاران پاتولوژیست جهت تهیه گزارش پاتولوژی، MRI قبل از عمل بیمار را نیاز دارند اگر MRI خود را به پاتولوژی یا بیمارستان داده اید حتما MRI خود را از آنها تحویل بگیرید.
زمان کشیدن بخیه ها معمولا ۱۴ الی ۲۰ روز پس از جراحی می باشد که در صورت تمایل در اولین ویزیت در مطب انجام می شود. در غیر اینصورت می توانید به درمانگاه بیمارستان یا درمانگاه محل سکونت خود مراجعه فرمایید.