سیستم گردش خون از سه دسته رگ تشکیل شده است. سرخرگ، سیاهرگ و مویرگ که وظیفه خون‌رسانی در بدن را به عهده دارند. وریدها خون را از اندام‌ها به قلب بازمی‌گردانند. اگر به هر علتی برگشت خون با اختلال مواجه شود، خون در وریدها به عقب برمیگردد و در وریدها خون جمع شده، به‌مرور سیاهرگ‌ها گشاد و به‌صورت رگ‌های پیچ‌خورده، برجسته و گره‌دار درمی‌آیند و دچار نارسائی می‌شوند. به این وریدهای نارسا در اصطلاح واریس گفته می‌شود.
علائم واریس پا
شایع‌ترین نشانه‌های این بیماری عبارت‌اند از:
- رگ‌های متورم و طنابی که اغلب در اطراف مچ و ساق به چشم می‌خورد.
- درد و سنگینی پا عصر ها بیشتر می شود و با نشستن و ایستادن طولانی تشدید می‌شود.
- خارش معمولاً در اطراف مچ بیشتر است.
- سوزش و مور، مور.
- کرامپ یا درد ناگهانی عضلات ساق پا که در هنگام خواب بروز می‌کند. کوتاه‌مدت ولی آزاردهنده است.
- پای بیمار بی‌قرار است آرامش ندارد و مکرر پاها را حرکت می‌دهد.
- تغییر رنگ پوست که در قسمت پایین ساق و مچ واضح‌تر است.
- ورم اطراف مچ پا در موارد واریس مزمن دیده می‌شود.
- سرگیجه در واریس‌های شدید مخصوصاً در سن بالاتر عارض می‌شود طوری که وقتی بیمار از جایش بلند می‌شود دچار حالت سرگیجه می‌شود که به آن اصطلاحاً سرگیجه وضعیتی گفته می‌شود.
علت واریس چیست؟
علت اصلی ایجاد واریس نارسایی یا اختلال عملکرد دریچه‌های لانه‌کبوتری است. یعنی در حالت ایستاده خون بر خلاف جهت به عقب برمیگردد و در پاها تجمع می‌یابد به دنبال آن علائم خستگی، سنگینی پا وریدهای برجسته و مویرگی و سایر مشکلات به‌مرور پدیدار می‌شوند.
چه عواملی باعث نارسایی دریچه‌های لانه‌کبوتری می‌شوند؟
- سن بالا (مهم‌ترین عامل)
- ارث و سابقه خانوادگی
- چاقی مخصوصاً چاقی شکمی
- یبوست شدید
- پوشیدن لباس‌های تنگ
- بارداری و اختلالات هورمونی که در خانم‌ها شایع‌تر است
- ایستادن و یا نشستن طولانی‌مدت در بعضی مشاغل
خوراکی‌هایی که برای بیماری واریس مضر هستند، کدام‌اند؟
غذا اثر حیاتی بر گردش خون بدن دارد. تغذیه صحیح می‌تواند باعث تقویت دیواره‌ها و دریچه‌های لانه‌کبوتری داخل سیاهرگ‌ها شود.
وریدهای سالم و قوی و دریچه‌هایی که درست عمل می‌کنند و نه‌تنها به پیشگیری از واریس می‌کنند بلکه تا حد زیادی باعث بهبود واریس‌های قبلی می‌شوند. غذاهای مضر باعث شل شدن دیواره وریدها و نارسایی دریچه‌ها می‌شوند. از میان غذاهای مضر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- غذاهای نشاسته‌ای
- نمک اضافه
- غذاهای کنسروی
- غذای شور
- الکل
مقاله مفید: علت واریس در جوانی
نوشته: پروفسور دکتر مهـــــرداد اقدسی، متخصص قلب و فلوشیپ فوق تخصصی اینترونشنال عروق ، مشاور ارشد بیماریهای وریدی و استاد افتخاری دانشگاههای علوم پزشکی تهران، شهید بهشتی