کالیبراسیون چیست و تاریخچه آن به کجا باز میگردد؟ کلمات «کالیبره» و «کالیبراسیون» در زمان جنگ داخلی آمریکا به زبان انگلیسی وارد شد و برای اندازهگیری تسلیحات استفاده گردید.
بعضی از ابتداییترین سیستمهای اندازهگیری و کالیبراسیون در زمانهای تمدن مصر، بینالنهرین و دره سند، طی حفاریهای صورت گرفته، به دست آمد که نشان دهنده استفاده از زاویه سنج در ساخت بنا بوده است. عبارت «کالیبراسیون»، احتمالا ابتدا با تقسیم دقیق فاصله و زوایای خطی با استفاده از موتور تقسیم کننده و اندازه گیری جرم گرانشی با استفاده از ترازو توزین همراه بوده است. این دو نوع از اندازهگیری و زیرمجموعههایش، به تنهایی تمامی امور مربوط به تجارت و فناوری از اولین تمدنها تا حدود سال 1800 میلادی را پوشش میداد.
اندازهگیریهای اولیه به صورت مستقیم صورت میگرفت، مقدار مورد اندازهگیری با همان یکا بررسی میشد. به طور مثال طول توسط Yardstick (چوبی که یک یارد طول آن بود – هر یارد معادل 0.91 متر است) یا جرم توسط وزنههای توزین اندازهگیری میشد. در ابتدای قرن دوازده، در زمان سلطنت هنری اول (1100 تا 1135 میلادی) اعلام شد که یک یارد معادل فاصله نوک دماغ تا انتهای انگشست شست پادشاه خواهد بود. یک سوم آن «فوت» و یک سی و ششم آن «اینچ» نامیده شده. هر چند برای این موضوع تا زمان سلطنت ریچارد اول (1197) مستنداتی در دست نیست.
یکی از اولین تجهیزات اندازهگیری فشار، بارومتر جیوهای ساختهی توریچلی (1643 میلادی) بوده است که فشار اتمسفریک را اندازهگیری میکرده است. مدت کوتاهی بعد از آن مانومترهای پر شده از آب طراحی شدند. تمام این تجهیزات با استفاده از روشهای گراویمتری، کالیبراسیون خطی داشتند که اختلاف سطح تناسبی از فشار بود و یکای معمول، اینچ آب یا جیوه در نظر گرفته میشد.
در خوانش مستقیم مانومتر هیدرواستاتیک، در سمت راست فشار اعمال میشد که (با Pa نشان داده میشود) سطح دیگر مانومتر U-شکل را بالا میبرد. اختلاف سطح توسط مقیاس اندازهگیری میشد که با آن مقدار فشار نشان داده میشد و در صورت نبود هیچ اختلاف فشاری، دو سطح برابر هم قرار میگرفتند.
انقلاب صنعتی، اندازهگیری غیرمستقیم را کاربردیتر از روش استفاده از مانومتر دید. به طور مثال در فشارهای بالا (بالای 50 psi) که در موتورهای بخار کاربرد داشت، برای کاهش طول از جیوه به جای آب استفاده میشد که باز هم طول مانومتر نزدیک به 60 اینچ میشد (حدود 1.5 متر). چنین تجهیزی علاوه بر قیمت بالا، در محیط صنعتی در معرض آسیب هم بود. این مساله موجب توسعه تجهیزات اندازهگیری غیرمستقیم شد. فشارسنج بوردون یک نمونه قابل توجه در این زمینه است که توسط Eugene Bourdon طراحی شد.