پایه انجام معاملات در اجرای طرح‌های عمرانی قیمت‌هایی است که به استناد ماده ۲۳ قانون برنامه و بودجه توسط سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی در قالب فهرست بها به صورت سالانه تهیه و به دستگاه‌های اجرایی ابلاغ می شود .
حال شاید برایتان سوال پیش بیاید که منظور از طرح عمرانی دقیقا چیست ؟
در واقع طرح عمرانی پروژه ای عمرانی است که کارفرمای آن دولت بوده و برای پرداخت هزینه آن ردیف بودجه در نظر گرفته شده است.
مطابق تبصره ۱ ماده ۸۰ قانون محاسبات عمومی مبنای تهیه برآورد اولیه فهرست بها می باشد.
مستند به بند ۳-۲-۱ دستورالعمل شماره ۷۱۴۰ مورخ ۱۳۷۷/۱۲/۲ سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استفاده از قیمت‌های پایه که برای آنها از طرف سازمان فهرست بها تهیه شده الزامی است.
در واقع فهرست بها به معنی مقدار ریالی حجم واحد مصالح و یا خدمات قابل ارائه پیمانکاران است که هر ساله توسط سازمان برنامه و بودجه (معاونت راهبردی ریاست جمهوری) تعیین خواهد شد البته در برخی سال ها بنا به دلایلی فهرست بها ارائه نشده است .
مبنای تعیین فهرست بها
بهای واحد انجام کارهای عمرانی موجود در فهرست بها با توجه به میزان تورم، تغییر نرخ مصالح، دستمزد کارگران و هزینه ی ماشین آلات هر ساله تغییر خواهد کرد.
در اغلب موارد جهت تهیه فهرست بهای سالانه از قیمت های سه ماهه ی چهارم سال قبل استفاده خواهد شد که اصطلاحاً به این سه ماهه مبنا گفته می شود.
بدین ترتیب پس از انتشار اولین سری از فهارس بها و ابلاغ به سازمان ها و دستگاه های اجرایی، این سازمان ها موظفند تا اجرای عملیات خود را مطابق با این فهرست بها برآورد نمایند.
در برآورد بهای هر واحد از قیمت های عرف بازارِ منطبق بر گزارشاتِ مرکز آمار، استفاده خواهد شد.
طبق تعریف، قیمت واحد مندرج در فهرست بها متوسط قیمت تمام شده در هر کار است و کلیه عملیات لازم برای انجام کار را در بر می‌گیرد.
این هزینه ها شامل تهیه و حمل مصالح به کارگاه، ابزار کار، ماشین آلات، نیروی انسانی و … است.
نرم افزار های حوزه BIM قابلیت متره و برآورد را در خود دارند بنابر این اگر نمی دانید بیم چیست روی لینک کلیک کنید و این مقاله بی نظیر را از دست ندهید.
انواع فهارس بها
- ابنیه
- تاسیسات مکانیکی
- راهداری
- خطوط انتقال آب
- آبیاری و زهکشی
- شبکه جمع آوری و انتقال فاضلاب
- چاه ها و قنات ها
- سد سازی
- تاسیسات برقی
- راه و باند و فرودگاه و زیرسازی راه آهن
- ساختار فهرست بها
- ساختار فهرست بها
دستور العمل کاربرد
این بخش به چگونگی استفاده و کاربرد فهرست بها در پروژه ها می پردازد
این بخش شامل برخی تعاریف اولیه از جمله موارد ذیل در مناقصات می باشد :
- آیتم
- آیتم ستاره دار
- تقسیم بندی و نحوه شماره گزاری هر آیتم
- محدودیت های درصدی انواع مختلف آیتم های فهرست بها
- دستور العمل در فهرست بها
کلیات
در این بخش توضیح مختصری از موارد ذیل ارائه می شود :
- فصول فهرست بها
- مواد و مصالح مصرفی در هر آیتم
- چگونگی پرداخت هزینه های حمل مصالح
- مشخصات فنی
- نحوه تنظیم صورت جلسات
- نحوه پرداخت برای مصالح پای کار
همچنین مفاد کلیات فصل ، مقدمه ها و شرح ردیف ها، اجزای غیر قابل تفکیک از یکدیگر هستند .
کلیات فهرست بها
مقدمه هر فصل
نحوه انجام عملیات، معیار انتخاب هر آیتم، اضافه بها و چگونگی پرداخت و هم چنین مدارک و مستندات مورد نیاز عموماً در آغاز هر فصل به عنوان مقدمه ارائه خواهد شد.
این بخش محدویت ها و ملاحظات هر ردیف را مورد بررسی قرار داده است .
ردیف
جداولی که به شرح هر آیتم کاری و بهای واحد مربوط به آن را می پردازد بخش اصلی فهرست بها را تشکیل خواهد داد.
در این جدول هر آیتم شماره منحصر به فردی دارد و این را شماره ردیف فهرست بها می نامند.
این ردیف ها شامل ستون های شرح، واحد و بهای واحد می باشد.
شماره ردیف های فهرست بها از ۶ رقم تشکیل شده که به ترتیب از سمت چپ، دو رقم اول به شماره فصل، دو رقم دوم به شماره گروه یا زیرفصل و دو رقم سوم به شماره ردیف اختصاص داده شده است.
ردیف در فهرست بها
پیوست ها
در انتهای فهرست بها بخشی به نام پیوست ها وجود دارد که از 5 پیوست زیر تشکیل شده است
الف – مصالح پای کار
مصالح و تجهیزات پای کار مصالح و تجهیزاتی هستند که پیمانکار با توجه به اسناد و مدارک پیمان برای اجرای موضوع پیمان تهیه و در محل کارگاه از آن ها نگهداری و حفاظت می کند.
همچنین به قطعات پیش‌ساخته و تجهیزاتی که در اجرای پیمان، با اجازه کارفرما و زیر نظر مهندس مشاور،در کارگاه‌ها یا کارخانه‌های تولیدی خارج از کارگاه ساخته‌شده است نیز جزو مصالح و تجهیزات پای‌کار محسوب می شود.
باید دقت شود که این انبار کردن به شکل قابل بازرسی، اندازهگیری یا شمارش باشد. هنگام ورود مصالح به کارگاه، باید صورتجلسه ورود که در آن، نوع، مقدار و تاریخ ورود مشخص شده است، با حضور مهندس ناظر تنظیم شود.
مصالح پای کار فهرست بها
ب – ضریب طبقات
قیمت های درج شده در فهرست بها برای انجام کار در طبقه همکف و زیر همکف در نظر گرفته شده است بنابر این اگر کار در طبقات بالاتر از همکف و پایین تر از طبقه زیر همکف انجام شود، بابت هزینه حمل مصالح به طبقات مذکور به علت افت مصالح ناشی از حمل آن به طبقات و همچنین سختی اجرای کار، ضریب طبقات طبق فرمول مندرج در فهرست بها تعیین و در برآورد هزینه اجرای عملیات ، لحاظ می گردد.
ضریب طبقات فهرست بها
پ – شرح اقلام هزینه های بالاسری
هزینه بالاسری ، عموما به دو دسته هزینه بالاسری عمومی و هزینه بالاسری کار تقسیم می شود که هر کدام را مورد بررسی قرار می دهیم.
هزینه بالاسری عمومی از نوع هزینه هایی است که نمیتوان آنها را به کار مشخصی مربوط کرد، مانند هزینه های دستمزد نیروی انسانی دفتر مرکزی ، هزینه بیمه های عمومی ، هزینه وسایل نقلیه دفتر مرکزی و از این دست هزینه ها.
هزینه بالا سری کار ، از نوع هزینه هایی است که می توان آن را به کار مشخصی مربوط کرد، مانند هزینه های سرمایه گذاری ، ضمانت نامه ها ، مالیات ، سود پیمانکار و سایر هزینه های مندرج در فهرست بها .
ت – دستورالعمل تجهیز و برچیدن کارگاه
تجهیز کارگاه، عبارت است از عملیات، اقدام ها و تدارکاتی که باید به صورت موقت و برای دوره اجرا انجام شود، تا آغاز و انجام دادن عملیات موضوع پیمان، طبق اسناد و مدارک پیمان، میسر شود
در این بخش تعاریفی نیز وجود دارد که تیتروار به آن ها اشاره می کنیم :
- ساختمان‌های پشتیبانی
- ساختمان‌های عمومی
- محوطه سازی
- ورودی کارگاه
- انبار کارگاه
- راه‌های ارتباطی
و سایر تعاریف و اصطلاحاتی که در پیوست چهارم فهرست بهای ابنیه قابل مشاهده هستند.
ث – کارهای جدید
اگر در چارچوب موضوع پیمان، کارهای جدیدی به پیمانکار ابلاغ شود، برای تعیین قیمت آنها به شرح زیر عمل میشود:
1 – چنانچه در فهرست بها و مقادیر منضم به پیمان (برآورد هزینه اجرای کار) برای کار جدید ابلاغی، قیمت واحد یا مقدار پیش بینی نشده باشد برای تعیین قیمت جدید مطابق بند ج ماده 29شرایط عمومی پیمان عمل میشود.
2 – در صورتی که برای کار جدید ابلاغی در فهرست بها و مقادیر منضم به پیمان قیمت واحد و مقدار پیشبینی شده باشد و یا روش تعیین قیمت واحد آن در مقدمه فصل ها تصریح شده باشد، برای پرداخت قیمت جدید عیناً از همان قیمت با اعمال تمام ضریب های مندرج در پیمان (مانند هزینه های بالاسری مربوط، ضریب پیشنهادی پیمانکار و برحسب مورد سایر ضریب های مربوطه )استفاده می شود.
همچنین حداکثر جمع مبلغ مربوط به این ردیف ها با در نظر گرفتن افزایش مقادیر کار مطابق بند الف ماده 29 شرایط عمومی پیمان تا 25 درصد مبلغ اولیه پیمان می باشد.
منبع : مقاله فهرست بها از ساختمون 24