همانطور که می دانید میلگردها، با توجه به نوع آج و استانداردهای تولید کاربردهای مختلفی دارند. در این بخش می خواهیم در مورد آیین نامه های تولید و انواع روش های ساخت میلگرد، استاندارد ایرانی و خرید و فروش میلگرد صحبت کنیم. به این ترتیب، تا پایان مقاله با ما همراه باشید.
انواع میلگرد از نظر استاندارد تولید
به طور کلی می توان گفت که در سال های دور، میلگردی که در ایران استفاده می شد مطابق با استانداردهای کشور روسیه بود. انواع استانداردهای ساخته روسیه را می توان A1، A2، A3 و A4 دانست. قیمت میلگرد کارخانه های مختلف به دلیل کیفیت و تنوع آن متفاوت می باشد. در ایران، استاندارد ملی شماره ۳۱۳۲ در حال حاضر استاندارد ملی ایران است که براساس شماره و نوع آج طبقه بندی انجام می شود.
این استاندارد برگرفته از آیین نامه های مرجع بین المللی مثل آیین نامه های اروپایی DIN و EN، آیین نامه JIS ژاپن و آیین نامه های ASTM و ISO آمریکا می باشد. به دلیل شرایط خاص جغرافیایی در کشور ما، هر نوع میلگرد در منطقه ای خاصی از کشورمان کاربرد دارد.
به عنوان مثال می توان گفت که استانداردهای ژاپنی برای مناطق لرزه خیز و استانداردهای اروپایی برای مناطقی با امنیت بیشتر طراحی شده اند. با این وجود رده بندی متداول در بازار هنوز براساس استاندارد روسی است و لازم است که برای خریدی هر نوع میلگردی، اطلاعات کافی از آن داشته باشید. میلگردهای موجود در کشور ما به دسته های مختلفی تقسیم بندی می شوند که در زیر به این استانداردها اشاره کرده ایم.
میلگرد A1 یا آج ۲۴۰: از نظر دسته بندی در دسته نرم قرار گرفته و بدون آج است. یک میلگرد شکل پذیر بوده و در آهنگری و برای کارهای جوشکاری و تغییر شکل مناسب است. حداقل مقاومت کششی مجاز ۳۶۰ و حداقل مقاومت مجاز تسلیم آن ۲۴۰ مگاپاسکال است. تنها می توان از آن به عنوان میلگرد دورپیچ در اعضای سازه ای بتن آرمه استفاده کرد.
میلگرد A1، در بتن آرمه به عنوان دورپیچ اعضای سازه ای استفاده می شود.
میلگرد A2 یا آج ۳۴۰: در رده نیمه سخت یا نیمه خشک قرار گرفته، دارای آج فنری (مارپیچ) است که به دو شکل دوکی و یکنواخت در بازار وجود دارد. عمدتا در خاموت زنی مقاطع در عملیات ساختمان سازی و مش زنی کاربرد دارد. بهتر است روی آن جوشکاری انجام نشود. حداقل مقاومت کششی مجاز ۵۰۰ و حداقل مقاومت مجاز تسلیم آن ۳۴۰ مگاپاسکال است.
میلگرد A3 یا آج ۴۰۰: در رده سخت (خشک یا ترد) قرار گرفته، دارای آج جناقی است که به دو شکل دوکی و یکنواخت در بازار آهن آلات وجود دارد. در عملیات سیویل صنعتی و ساختمان سازی کاربرد دارد. برای ایجاد زوایای تند و جوشکاری مناسب نیست. حداقل مقاومت کششی مجاز ۶۰۰ و حداقل مقاومت مجاز تسلیم آن ۴۰۰ مگاپاسکال است.
میلگرد A4 یا آج ۵۰۰: در رده سخت قرار گرفته، دارای آج مرکب است. حداقل مقاومت کششی مجاز ۶۵۰ و حداقل مقاومت مجاز تسلیم آن ۵۰۰ مگاپاسکال است. در صورت احراز یک سری استانداردها، در طراحی و ساخت همه انواع سازه های ساختمانی (سازه های غیر ساختمانی را شامل نمی شود) بتن آرمه، به جز دیوارهای برشی ویژه و قاب های خمشی ویژه، به تصویب رسیده است.
معرفی انواع میلگرد با در نظر گرفتن روش ساخت آن ها
همانطور که پیش از این اشاره کردیم، میلگردها و کلیه آهن آلات بر اساس شرایط اقلیمی از لحاظ آیین نامه های مرجع به روش های مختلفی ساخته می شوند. در اینجا به دو روش کلی که برای ساخت میلگرد یا آرماتور وجود دارد اشاره خواهیم کرد.
تولید میلگرد به روش ترمکس
در روش ترمکس، ترکیب شیمیایی فولاد را برای رسیدن به مقاومت تسلیم بالا را دستکاری نمی کنند تا آرماتور تولید شده قابلیت جوشکاری هم داشته باشد. به جای این کار پس از انجام فرایند نورد گرم روی شمش، میلگردها وارد یک محفظه آب سرد می شوند و در آن جا پروسه خنک سازی فوری روی سطح میلگرد صورت می گیرد، پس از آن آرماتورها برش زده شده و روی یک صفحه خنک کننده، مرکز آنها نیز سرد می شود. نتیجه این فرایند تولید میلگردی با مقاومت تسلیم بالا و تنوع ساختاری و فیزیکی از بیرون به مرکز است. این میلگرد قابلیت چکش خواری و جوشکاری بیشتری دارد. از لحاظ سرعت تولید و نیروی انسانی نیز ارزانتر درآمده ولی مناسب مناطق زلزله خیز نیست.
در فرایند ترمکس، میلگردی با مقاومت تسلیم بالا و تنوع ساختاری و فیزیکی از بیرون به مرکز تولید می شود. در استاندارد ایرانی هر دو نوع روش ساخت جزو رده بندی است، اما صراحتا ذکر شده که تولیدکنندگان موظف به آگاه کردن مصرف کننده از روش تولید هستند.
تولید آرماتور به روش آلیاژسازی
این روش مطابق استانداردهای مناطق زلزله خیز است. مثل استانداردهای ژاپنی. در روش آلیاژسازی، ابتدا فولاد با ترکیب مورد نظر در فولادسازی ساخته شده و سپس شمش فولادی در کارخانه طی فرآیند نورد به شکل دلخواه تغییر می یابد.
خنک سازی این آرماتور در فضای آزاد و در طی زمان انجام می شود. در نتیجه میلگرد تولید شده از بخش بیرونی سطح مقطع تا قسمت مرکزی، خصوصیات مکانیکی و شیمیایی یکسانی دارد و برای همین عملکرد مقاومتی یکنواخت تری در شرایط فشار و زلزله از خود نشان می دهد. این مدل ساخت، استاندارد مناطق لرزه خیز است و قیمت میلگرد در این روش گرانتر در می آید. آرماتور تولیدی به روش آلیاژسازی یکنواخت تر بوده و مقاومت بهتری نسبت به بار و لرزه از خود نشان می دهد.