سیستم اعلام حریق چیست و چه ضرورتی دارد؟
سیستم اعلام حریق یا سیستم اعلان حریق مجموعه ای از المان هایی نظیر دتکتورها، آژیرها، شستی ها و ماژول های ورودی و خروجی هستند که در صورت بروز حریق با ایجاد علایم هشدار دهنده و آگاهی به هنگام و اطلاع رسانی سریع باعث کنترل هر چه سریع تر حریق و نجات جان افراد واقع در محل حادثه شده و خسارات مالی را کاهش می دهد.وظیفه اصلی این سیستم ها آشکارساختن آتش سوزی است.
اهمیت نصب سیستم اعلام حریق چیست؟
استفاده از سیستم اعلام حریق برای حفاظت از جان و مال انسان ها، از اهمیت بسزایی برخوردار است. و برای جلوگیری از آتش سوزی احتمالی تجهیزات اعلام حریق در ساختمان های مسکونی، ساختمان های اداری و تجاری،ساختمان های صنعتی، بیمارستان ها، هتل ها، پاساژها و غیره نصب می شوند.
حتما بخوانید : اهمیت وجود سیستم اعلام و اطفاء حریق در ساختمان
اجزای سیستم اعلام حریق
قطعات اصلی یک سیستم اعلام حریق شامل پنل مرکزی، دتکتورها، شستی ها، تجهیزات هشداردهنده دیداری و شنیداری و تجهیزات جانبی (فرعی) می باشند.
پنل مرکزی
این واحد، واحد کنترلی یک سیستم اعلام حریق محسوب می شود. پنل مرکزی اطلاعات را از سایر تجهیزات طراحی شده جهت شناسایی و گزارش آتش سوزی دریافت می کند، به عملکرد آنها نظارت کرده و کنترل خودکار تجهیزات را انجام می دهد. انتقال اطلاعات مورد نیاز تاسیسات مقابله با حریق را طبق توالی از پیش تعیین شده انجام می دهد.
دتکتور
دتکتورها و یا همان آشکار سازها به کمک ساختاری خاص و تحریک پذیر، در صورت بروز حریق سیگنالی را برای پنل مرکزی ارسال می کنند و به انواع مختلف دودی، حرارتی، گازی، شعله و … تقسیم بندی می شوند.
انواع دتکتور اعلان حریق
- دتکتور دودی
- دتکتور حرارتی
- دتکتور گازی
- دتکتور ترکیبی
دتکتور دودی چیست؟
در زمان حریق یا خطرهای کاذب به پنل اعلام می کند که حریق رخ داده و محل نصب آن ساختمان های مسکونی، هتل ها، فروشگاه ها و مکان های پر رفت و آمد است.عملکرد دتکتورهای دودی نسبت به دتکتورهای حرارتی در آشکار سازی حریق بالاتر است، و دقت بالایی در کشف آتش سوزی دارند. به همین علت نسبت به دتکتور حرارتی هزینه بالاتری دارند.
انواع دتکتور دودی اعلان حریق کدام است ؟
دتکتور دودی یونیزاسیون :
دتکتور دودی یونیزاسیون به ذرات ریز دود حساس است. داخل این دتکتور از مواد رادیو اکتیو استفاده شده و با تشخیص دود با افت جریان مواجه میشود و در واقع این کاهش جریان به معنای ارسال سیگنال هشدار به پنل مرکزی است. در مسیرهای خروجی نصب میشوند، در بیمارستان ها، مجتمع های مسکونی و اداره ها و مورد استفاده قرار می گیرند. به دلیل وجود مواد رادیواکتیو، امروزه به ندرت از این نوع دتکتور استفاده میشود و تولید این نوع دتکتورها رو به توقف است.
دتکتور دودی نوری( فتوالکتریک) :
متداول ترین نوع دتکتورهای دودی، دتکتور های دودی نوری یا دتکتورهای فتوالکتریک هستند که دارای سلول های نور هستند و درحالت عادی در این دتکتورها سیگنال ارسال میشود و مسیر نور جریان دارد و با وارد شدن دود به محفظه این دتکتور مانع از ارسال سیگنال شده و مانع از رسیدن نور می شود در نتیجه از مسیر عادی منحرف میشود و مدار الکتریکی تشکیل میدهد و این به معنی ارسال سیگنال هشدار به تابلوی مرکزی است. این نوع دتکتورها آتش های کم حرارت را بخوبی تشخیص می دهند و به ذرات دود بسیار حساس هستند و به موقع حریق را به پنل مرکزی هشدار می دهند. این دتکتورها را می توان در ادارات ، اتاق های سرور، اتاق های تجهیزات الکتریکی ، مکان های تمیز و بدون گرد و غبار ودر مسیرهای خروجی نصب کرد.
دتکتور لیزری (بیم دتکتور) :
دتکتوری لیزری یا بیم دتکتور که در محیط های وسیع و باز مورد استفاده قرار می گیرد، و در دو طرف محیط مورد نظر نصب می شود ویک قسمت به عنوان فرستنده پرتو نور عمل می کند ودر فرستنده با همان جریان پرتو نور را دریافت می کند ودر صورت حریق و غلظت دود باعث تضعیف اشعه ارسالی می شود و پرتو نور دچار پراکندگی و افت جریان می شود و پرتو نور تضعیف شده و به محل فرستنده نمی رسد و در این صورت سیگنال هشدار را به کنترل پنل ارسال می کند.بیم دتکتورها یک منطقه بزرگ را پوشش می دهند و عملکردی سریع دارند و از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه هستند.
دتکتور استنشاقی(مکشی) :
دتکتور استنشاقی یا مکشی سریع ترین نوع دتکتورها هستند و از طریق لوله هوای محیط را داخل محفظه می کشد و ذرات بسیار ریز دود را با سرعت بسیار بالا کشف می کنند.این نوع دتکتورها در مکان هایی که دارای امنیت بالایی هستند مانند موزه ها، اتاق های سرور، مراکز اسناد و مکان هایی که نیاز به کشف سریع آتش سوزی هستند استفاده می شوند.دتکتورهای مکشی بسیار حساس هستند و نسبت به سایر دتکتورهای دودی خیلی سریع تر دود را تشخیص داده و هشدار می دهند، و قبل از اینکه انسان دود را تشخیص بدهد ذرات دود را با حساسیت فوق العاده بالا تشخیص می دهند.
دتکتور حرارتی چیست ؟
دتکتورهای حرارتی با افزایش دما و حرارت به مرکز کنترل هشدار می دهند و قدرت تشخیص حرارت بالا و دمای زیاد را دارند.و در دو نوع دتکتور حرارتی ثابت و دتکتور حرارتی افزایشی نصب میشوند. و در مکان هایی مانند آشپزخانه، پارکینگ و موتورخانه مورد استفاده قرارمی گیرند.دتکتورهای حرارتی قابل اطمینان هستند و هزینه پایینی دارند و گرد و غبار و دود در عملکرد آن ها تاثیری نمی گذارد.
دتکتور حرارتی ثابت
برای دتکتورهای حرارتی ثابت یک سنسور دما تعبیه شده است و برای یک دمای ثابت برنامه ریزی شده اند، و اگر دمای محیط بالاتر از حد تعریف شده باشد باشد سیگنال هشدار فعال می شود و به پنل مرکزی هشدار می دهد.
دتکتور حرارتی افزایشی
دتکتورهای حرارتی افزایشی همانطور که برای یک دمای ثابت تعریف شده اند، با بالارفتن دما هم واکنش نشان می دهند و سیگنال هشدار را برای پنل کنترل ارسال می کنند. این نوع دتکتورها سه مقاومت دارند، مقاومت اولی مستقیما در تماس با هوای محیط است و مقاومت دومی به دور از محیط قرار می گیرد و مقاومت سومی حساس به دمای تعریف شده می باشد. دتکتور اول و دوم از نظر دما با هم مقایسه می شوند و اگر تفاوت زیادی وجود داشته باشد دتکتور سیگنال هشدار را برای پنل مرکزی ارسال می کند.
دتکتور گازی چیست؟
دتکتورهای گازی با تشخیص بوی گاز و نشتی شروع به فعالیت می کنند و وجود انواع گازهای سمی را تشخیص می دهند، بصورت دیواری و سقفی نصب می شوند و نسبت به گاز منواکسیدکربن حساسیت دارند. در مراکز صنعتی، برج ها و هتل ها مورد ااستفاده قرار می گیرند.
دتکتور ترکیبی دود و حرارت چیست؟
دتکتور دودی و حرارتی همانگونه که از نامش پیداست، نسبت به دود و حرارت حساسیت دارد و میزان غلظت دود و حرارت دما را در محیط می سنجد و برای پنل مرکزی سیگنال ارسال می کند. عملکرد این دتکتورها را می شود برطبق دود یا حرارت نیز تنظیم کرد. در مکان هایی که از حساسیت بالایی برخوردار هستند و پرخطر هستند مورد استفاده قرار می گیرند تا اعلام حریق را سریع تر گزارش دهند.
شستی
شستی اعلام حریق جز الزامات هشدار دهنده سیستم اعلام حریق دستی می باشد. شستی ها به صورت دستی و مانند یک سوئیچ عمل می کنند. در واقع اعلام حریق از طرف این تجهیزات به پنل مرکزی به صورت دستی و توسط انسان صورت می پذیرد.با شکستن محفظه ی شیشه ای و فشار دادن شستی توسط انسان حریق اعلام می شود. در مکان های پر رفت و آمد، ورودی، خروجی یا راه پله ها نصب می شود و باید جایی نصب شود که دسترسی راحتی داشته باشد چرا که سرعت عمل در تشخیص آتش سوزی نقش بسیار مهمی دارد. شستی ها به رنگ قرمز هستند.
تجهیزات هشداردهنده دیداری و شنیداری اعلان حریق
این تجهیزات شامل آژیرها، زنگ ها، بوق ها، انواع چراغ های هشدار و … بوده و به منظور اعلان حریق به کار برده می شوند. نوع دیگری از اعلام ها نیز برای متصدیان سیستم اعلان حریق مورد استفاده قرار می گیرند.
تجهیزات جانبی (فرعی)
تجهیزات جانبی شامل :
- انواع مبدل ها
- انواع رله ها و بردهای اینترفیس
- جدا کننده های اتصال کوتاه
- انواع تجهیزات ارتباطی و آزمایش سیستم
- کابل ها، سیم ها، سینی ها، جعبه تقسیم ها، لوله ها و …
حتما بخوانید: رتبه بندی سیستم های اعلام و اطفاء حریق
سیستم اعلان حریق در کجا نصب می شود؟
برای نصب سیستم اعلام حریق با توجه به دامنه کاربرد محل مورد نظر اقدام می شود، برای مثال برای ساختمان اداری باید مواد و تجهیزات موجود در هریک از اتاق ها، مساحت هر اتاق، نوع و تعداد دتکتور مورد استفاده و نوع، تعداد و محل نصب خاموش کننده دستی را در نظر گرفت.
حتما بخوانید: نصب اعلام و اطفاء حریق در ساختمان
استانداردهای سیستم اعلام حریق
هدف از استاندارد سازی
وسایل فعال سازی دستی و اتوماتیک به ایمنی جانی، حفاظت در برابر حریق و حفاظت از ساختمان کمک می کند. ارتباط این وسایل با تجهیزات کنترل و منابع توان یا سیستم های پاسخگو به تحریک خارجی در آیین نامه های NFPA تشریح می شوند.
نصب و مکان ضروری وسایل فعال سازی
از وسایل فعال سازی در برابر آسیب های فیزیکی محافظت شود. از گارد مکانیکی برای حفاظت از آشکارسازهای دودی یا حرارتی استفاده شود. در تمام موارد، وسایل فعال سازی به طور مستقل از سیم کشی های مدار ساپورت شوند. وسایل فعال سازی در تمام نواحی براساس آیین نامه های NFPA یا افراد مسئول نصب شوند. هریک از این وسایل برای نگهداری و تست ادواری قابل دسترس باشند.
اتصال به سیستم اعلام خطر حریق
ترمینال ها، سرسیم ها و رابط های اتصال سیم کشی های وسایل فعال سازی برای اتصال به سیستم اعلام خطر حریق و نظارت بر یکپارچگی سیم کشی های توان و ارسال سیگنال فراهم شوند.
الزامات آشکارسازهای دودی و حرارتی
آشکارسازها به هیچ وجه در داخل سطح کار نصب نشوند. مگر اینکه برای نصب توکار طراحی و تست شده باشند.
پوشش آشکارساز
پوشش کلی
پوشش کلی یا کامل شامل اتاق ها، هال ها، انبارها، زیرزمین ها، زیرشیروانی ها، فضای بالای سقف های کاذب و دیگر فضاهای قابل دسترس تحت پوشش آشکارسازها باشند. اگر نواحی غیرقابل دسترس مواد قابل احتراق داشته باشند، باید به نواحی قابل دسترس تبدیل شوند و تحت پوشش آشکارسازها قرار بگیرند.
آشکارسازها برای فضاهای بسته قابل احتراق ضروری نیستند، مگر اینکه :
- وقتی سقف مستقیما به زیر تیرهای سقف یا کف قابل احتراق متصل باشد.
- وقتی فضای مخفی پر از عایق غیرقابل احتراق باشد (در ساختمان های تیرچه ای، عایق فقط برای پرکردن فضای سقف تا لبه تحتانی تیرچه سقف یا کف ضروری است.)
- وقتی فضاهای مخفی کوچک روی اتاق ها وجود داشته باشد، به شرطی که مساحت آن ها بیشتر از 4.6mبیشتر نباشد.
- در فضاهایی با دیوارها، کف ها یا سقف های تیرچه ای با فاصله 150 mmبین تیرچه ها یا پایه های پشتبند.
- آشکارسازها در زیر سقف های شبکه ای آزاد نباشند، مگر اینکه :
- حداقل اندازه بازشدگی شبکه ها 6.4mm باشد.
- ضخامت مواد از حداقل اندازه بیشتر نباشد.
- بازشدگی های شبکه ها حداقل 70 درصد مساحت مواد سقف را شامل شوند.
فضاهای مخفی و قابل دسترس بالای سقف های کاذب که با رعایت استاندارد NFPA 90A به عنوان پلنوم هوای برگشت سیستم های تهویه و تهویه مطبوع و همراه با آشکارساز دودی به کار روند.
- جهت کسب اطلاعات بیشتر و آگاهی از قیمت و عملکرد تجهیزات می توانید با کارشناسان شرکت مبتکران صنعت تماس حاصل فرمایید.
منبع : سایت مبتکران صنعت