لوازم جانبی اکسس کنترل شامل طیف وسیعی از اجزا بسیار مهم میشود که در صحت عملکرد و دقت سیستم کنترل تردد سهم بزرگی را دارا می‌باشند. اشتباه در انتخاب و بکارگیری تک تک این اجزا در فرآیند اجرای پروژه می‌تواند کلیه سیستم طراحی شده، پلن و سناریوهای مشخص شده را متهم به شکست نماید و بار مالی سنگینی را برجای بگذارد.
انواع لوازم جانبی اکسس کنترل
لوازم جانبی اکسس کنترل انواع مختلفی دارد که هر کدام کاربردی متفاوت در سیستم‌های کنترل دسترسی دارد، این لوازم جانبی عبارت‌انداز:
1. دکمه‌های خروج
2. کارتهای کنترل دسترسی
3. تگ‌های کنترل دسترسی
4. آنتن UHF
5. بارکدخوان (ریدر لیزری بارکد QR)
6. منابع تغذیه (آداپتور یا سوئیچینگ)
7. کیت ریموت‌ها
در ادامه درباره هر یک از موارد بالا بیشتر توضیح خواهیم داد، لطفا با ما همراه باشید.
انواع دکمه خروج در سیستم کنترل دسترسی و موارد استفاده آن
به‌طور کلی دکمه خروج در سیستم کنترل دسترسی برای باز‌کردن درب به‌کار می‌رود. دکمه‌های خروج به دو دسته تقسیم می‌شوند:
1. دکمه فشاری (پوش باتن push button)
2. دکمه حرارتی (بدون نیاز به لمس)
دکمه فشاری چیست، چه کاربردی دارد و نحوه کار آن چگونه است؟
بوش باتن push button یا شاسی فشاری به وسیله‌ای گفته میشود که معمولا برای باز کردن درب مورد استفاده قرار می‌گیرد، دکمه فشاری ساده در دو نوع فلزی و پلاستیکی (پلیمری) موجود می‌باشد. این دکمه باید در برابر ضربه و فشار‌های نامتعارف مقاوم باشد، همچنین دکمه‌هایی موجود هستند که دارای استاندارد‌های خاصی می‌باشند، از جمله این استانداردها، استاندارد IP67 و یا IPX است، که به ترتیب می‌توان به ضد آب و گرد و غبار بودن و ضد ضربه بودن (استاندارد قطعات نظامی که به آن قطعات جان سخن نیز گفته میشود.) اشاره نمود.
دکمه خروج فلزی از جنس استیل ضد زنگ تولید میشود که یکی از مهم‌ترین شاخص‌های تولید این دکمه، قابلیت استفاده تا میلیون‌ها کلیک و فشردن آن است؛ یعنی این دکمه قادر است تا میلیون‌ها کلیک مدوام داشته باشد، به‌دلیل استفاده از استیل ضد زنگ فرآیند نظافت به ویژه ضد‌عفونی این دکمه آسان است و اشکالی در عملکرد آن نخواهد داشت. نحوه نصب این دکمه در سیستم کنترل تردد به صورت مدارباز (Normally Open) می‌باشد که به محض فشردن شاسی بین پین‌های دکمه اتصال کوتاه رخ می‌دهد و فرمان به پنل اکسس کنترل صادر میشود.
دکمه خروج حرارتی (بدون نیاز به لمس) چه کاربردی دارد و نحوه کار آن چگونه است؟
یکی از پر‌کاربردترین لوازم جانبی اکسس کنترل، دکمه حرارتی است. در این دکمه برای تشخیص مکانیزم فرمان باز کردن درب از تکنولوژی مادون قرمز (Infra-red) استفاده شده است. این دکمه، بدون لمس و به راحتی از فاصله چند سانتی متری می‌تواند با تشخیص حرارت دست کاربر، درب را باز کند.
دکمه حرارتی یا دکمه بدون لمس در سیستم کنترل تردد دارای دو نوع Outdoor و Indoor می‌باشد. واضح است که مدل Outdoor دارای استاندارد IP67 است و برای نصب در محیط‌‌های دارای رطوبت و عمدتا در فضاهای بیرونی کاربرد دارد؛ همچنین، مدل Indoor شاسی حرارتی صرفا مناسب نصب در اماکن مسقف (محیط داخل ساختمان) استفاده میشود.
ویژگی دکمه خروج حرارتی
از جمله ویژگی های کاربردی دکمه خروج حرارتی (بدون لمس) می‌توان به موارد ذیل اشاره نمود:
• فرآیند بدون لمس با استفاده از تکنولوژی تشخیصی مادون قرمز
• صفحه ضد زنگ مقاوم در برابر خط و خش (در برخی از دکمه‌ها ممکن است جنس شاسی از شیشه باشد)
• قابل استفاده در امکانی که نیاز به رعایت پروتکل‌های بهداشتی می‌باشد مانند بیمارستان‌ها
• جلوگیری از شیوع بیماری‌های مسری به‌دلیل داشتن فرآیند بدون لمس
• دامنه تشخیص از 0.1 تا 10 سانتی‌متر
• دارای مدار الکتریکی همیشه باز یا همیشه بسته (Normally Open- Normally Close)
• قابلیت نصب توکار یا روکار
• دارای رله قدرتمند (ظرفیت بالای رله/ AC120V DC30V)
• دارای Led نشان‌دهنده باز یا بسته بودن درب
• در برخی مدل‌ها دارای استاندارد IPX7 می‌باشد(ضد ضربه و خراب‌کاری)
انواع کارتهای مورد استفاده در سیستم کنترل دسترسی و نحوه عملکرد آن
کارتهای کنترل دسترسی به دو دسته کارتهای اکتیو (Active) و کارتهای پسیو (Passive) تقسیم می‌شوند. به کارتهای دارای تراشه حافظه، اکتیو و به کارتهای بدون تراشه پسیو می‌گویند. در سیستم کنترل دسترسی عمدتا از کارتهای Mifare و کارتهای RFID استفاده میشود.
کارت RFID چیست؟
به‌طور کلی RFID فناوری است که بر روی فرکانس رادیویی کار می‌کند و برای شناسایی خودکار مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این سیستم، ریدر RFID به طور مداوم امواج رادیویی با فرکانس خاصی را ارسال می کند. اگر جسمی که این برچسب (کارت) RFID به آن متصل است در محدوده این امواج رادیویی باشد، بازخورد را به این خواننده RFID می فرستد و بر اساس این بازخورد، ریدر RFID کارت و هویت شخص یا شی مورد نظر را شناسایی می‌کند.
انواع تگ و کارت RFID کنترل دسترسی
تگ‌ها (Tag) و کارتهای RFID عمدتا در سه باند فرکانس کار می کنند:
1. LF : باند با فرکانس پایین
2. HF : باند با فرکانس بالا
3. UHF : باند فوق العاده بالا با فرکانس خیلی بالا
نکته : باید دقت داشته باشید تگ و کارت RFID مناسب با ریدر استفاده شده در سیستم کنترل دسترسی را به دقت انتخاب نمایید چرا که عدم همخوانی فرکانس باعث اختلال در سیستم کنترل تردد و درنتیجه شکست پروژه خواهد شد.
تگ و جاسوئیچی (جاکلیدی) RFID
به‌صورت کلی به لیبل (برچسب) هایی که دارای فرستنده RFID می باشند، تگ گفته میشود، همین تعریف نیز برای جاکلیدی RFID به‌کاربرده میشود. تگ‌ها و جاکلیدی‌ها در انواع و اشکال مختلف موجود هستند و بیشتر برای کنترل اشیا قیمتی و کنترل عبور و مرور خودروها از برچسب‌های RFID استفاده میشود.
آنتن UHF چیست و در سیستم کنترل دسترسی چه کاربردی دارد؟
آنتن UHF همان طور که از نامش پیداست نوعی ریدر محسوب میشود با این تفاوت که تنها داده‌ها و کدهای تگ‌ها را تشخیص و به پنل کنترل دسترسی ارسال می‌کند. همانطور که بالاتر اشاره شد، برای خواندن تگ UHF (تگ با باند فرکانس خیلی بالا) باید حتما از آنتن UHF استفاده شود و اگر غیر از این باشد سیستم کنترل تردد با اختلال جدی مواجه خواهد شد.
آنتن‌های UHF دارای اشکال مختلفی مانند آنتن لوله‌ای (میله‌ای) یا مربع و مستطیلی هستند و اغلب دارای استاندارد ضد رطوبت هستند، لذا می‌توان این نوع آنتن‌ها را در فضاهای بیرونی و در دمای بین 40- تا 60+ درجه سلسیوس نصب کرد. برحسب شکل آنتن نوع دامنه خوانش آنتن متفاوت است؛ برای مثال در آنتن لوله‌ای (میله‌ای) محور خوانش تگ‌ها به‌صورت خطی می‌باشد.
بارکدخوان لیزری(ریدر QR کنترل دسترسی)
در برخی از سیستم‌های کنترل تردد برای تشخیص هویت افراد از بارکد چند بعدی یا QR استفاده میشود. ریدر این نوع بارکدها، نوعی سنسور است که به‌وسیله بازتاب پرتو لیزر اطلاعات رمزگذاری شده در بارکد را تخلیه و به پنل سیستم مرکزی کنترل دسترسی ارسال می‌نماید. در نوع جدید این تکنولوژی بارکد یک بار مصرف (یکتا) بر روی موبایل شخص مورد نظر، به‌وسیله نرم افزار کنترل تردد ایجاد می‌گردد. در مرحله بعد شخص بارکدی را که بر روی صفحه موبایل خود ظاهر شده است را به سمت بارکدخوان (ریدر) گرفته و در کسری از ثانیه اجازه عبور را دریافت می‌نماید.
منبع تغذیه (آداپتور یا سوئیچینگ) مخصوص سیستم کنترل تردد
یکی از مباحث مهم در دستگاه کنترل دسترسی انتخاب منبع تغذیه مناسب می‌باشد. متاسفانه مشاهده شده کارشناسان نصب، در مدارهای کنترل دسترسی از یک منبع تغذیه برای قفل و ریدر و یا پنل مرکزی استفاده می‌کنند که کاری با ریسک بالا و اشتباه است چرا که در صورت اختلال، مدار پنل کنترل دسترسی آسیب جدی می‌بیند و بار مالی سنگینی برای پروژه خواهد داشت.
یکی از مهم ترین نکات در جهت افزایش عمر تجهیزات کنترل دسترسی استفاده از منابع تغذیه استاندارد و رگوله (regulated) به معنی کاملا DC می‌باشد، برای مثال اگر دستگاه کنترل دسترسی خریداری کرده‌اید که منبع تغذیه آن دوازده ولت (12V) است، از آداپتور دوازده ولت (12V) داخل آن دستگاه استفاده شود زیرا دستگاه میزان ولتی که برای کار کردن نیاز دارد را بتواند دریافت کند و مشکلی در عملکرد دستگاه به وجود نیاید.
کیت ریموت چیست و در سیستم کنترل دسترسی چه کاربردی دارد؟
به مجموعه برد اصلی شامل مدار گیرنده و چندین رله قابل برنامه ریزی، کیت ریموت می‌گویند. کیت ریموت‌ها اغلب قابل برنامه ریزی در حالت‌های مختلف می‌باشند زیرا در هر سناریو برای پروژه‌های گوناگون نیاز به برنامه‌ریزی‌های متنوع است تا نیاز پروژه برطرف گردد. کیت ریموت‌های مورد استفاده در سیستم‌های کنترل تردد دارای استاندارد کد هاپ هستند. Code Hopping نوعی سیستم رمزگذاری است که بین فرستنده و گیرنده کیت ریموت رد و بدل میشود.
کیت ریموت‌های کدهاپینگ از امنیت بسیار بالایی در دریافت و ارسال سیگنال برخوردار هستند و هر بار که کاربر ریموت را فشار می‌دهد یک کد تصادفی و یکتا به سمت گیرنده (رسیور، Receiver) ارسال میشود. در این نوع کیت ریموت امکان کپی شدن ریموت توسط افراد سودجو صفر است و به همین دلیل این نوع کیت ریموت برای استفاده در سیستم کنترل دسترسی ایده‌آل است.
کیت ریموت مورد استفاده در سیستم کنترل تردد باید دارای قابلیت مدار باز یا مدار بسته (NO/NC) باشد تا نیازهای پروژه را بصورت کامل برطرف نماید، همچنین تعداد رله‌ها و کانال‌های قابل پشتیبانی در آن دارای اهمیت بسیاری است و در برخی مدل‌ها ریموت‌ها از تکنولوژی اطلاعات دوطرفه (2 Way System) جهت شماتیک‌سازی فرآیند باز یا بسته شدن درب‌ها استفاده میشود.