شاید جذاب ترین و جالب ترین دیدنی جزیره قشم و سواحل خلیج فارس برای هر توریست داخلی و خارجی، جنگل های انبوه شناور حرا باشد. این جنگلها از تنگه هرمز به شرق در سواحل عمان و اقیانوس هند پخش می شود. این جنگل های وسیع را می توان در سفر با تور قشم در سواحل خلیج فارس در اطراف لار در شمال جزیره قشم و ساحل خمیر مشاهده کرد. جنگل حرا در عرض 50-500 متر در اطراف جزیره قشم گسترش می یابد. این مساحت حدود 150 کیلو متر مربع است، یک قطعه زمین با مساحت 8234 هکتار. گسترش واقعی این جنگلها حدود 6012 هکتار است.
ابو علی سینا، دانشمند بزرگ ایرانی، درختان "حرا" را تیمر نام برد که در سیستان و بلوچستان و در بعضی از مناطق جنوب ایران هم به این اسم نامیده می شود. اعراب آنها را شور و عزم می نامند. جنگل حرا نام مشترک این جنگلهای انبوه است.
استغراق و بیرون آمدن درختهای جنگل حرا قشم از آب با جذر و مد
در زمان بارش (جزر و مد)، درختان و لجن آنها از آب خارج می شوند و به عنوان جزیره های وسیع شناخته می شوند. در جزر و مد، آب جنگلهای حرا را پوشش می دهد و دوباره ناپدید میشوند. اساسا درخت حرا روی یک ناحیه ای که از آن بالا می رود، رشد می کند، بنابراین در تختخواب های دریائی، هر یک از این نوع درخت ها دیده نمی شود.
ویژگی های درختان جنگل حرا قشم
درخت حرا به ارتفاع 3 تا 8 متر رشد می کند و دارای برگ های سبز و شاخه های روشن است. درخت حرا گیاه نمک دوستی است. این گیاه معمولا از اواسط ماه ژوئیه تا اوت با گل های زرد و میوه بادام مانند شیرین شکوفا می شود. سپس دانه ها به آب می افتند، جایی که موج آن ها را به قسمت های کمتر مواج دریا می برد. دانه های حرا در لایه های خاک زیر دریا رشد می کنند. از آنجا که بین قشم و خمیر جریان آهسته ای از امواج وجود دارد، بنابراین بیشتر دانه ها در فاصله بین قشم و خمیر می ماند و رشد می کنند. برگ های بیضی شکل و طولانی این درختان با پایه بسیار کوتاه، نه تنها دارای ظاهری اشتها آور برای دام و حیوانات هستند، بلکه دارای مقادیر مغذی برای دام هستند و معادل جو و یونجه برای دامها هستند.
ریشه این گیاهان هوایی، اسفنجی و معمولا خارجی است. ریشه های درخت حرا بمنظور تنفس و تامین اکسیژن مورد نیاز و فتوسنتز بالاتر از سطح زمین قرار میگیرد و در طی جزر و مد در معرض تماس با هوا قرار میگیرند.
کاربرد جنگل حرا قشم
دامداران سنتی جزیره قشم از برگ های حرا برای تغذیه حیوانات خود استفاده می کنند. گسترش جنگل حرا دارای رشد آهسته و در برخی موارد دارای رشد در حال کاهش است.بمنظور حفاظت از این گونه گیاهی خاص و مهم در سال 1972، منطقه حفاظت شده حرا برای حفظ شرایط مناسب برای رشد و نگهداری جنگل ایجاد شد. در مناطقی که از درختان حرا پوشیده شده اند، عمق آب حدود 3 متر است و لایه ای از خاک دارند.
این منطقه به دلیل شرایط مناسب زیست محیطی آن بسیار مناسب زیستگاه پرندگان مهاجر در فصول سرد است که آنها را میتوان در فصل مهاجرت در میان درختان حرا و آبهای کم عمق مشاهده کرد.
پرندگان جنگل حرا قشم
این پرندگان شامل فلامینگو، طوفان، پلیکان، عقاب و... است در فصل های دیگر پرندگان مادری که نمی توانند مکان مناسب برای زندگی پیدا کنند، به این جنگل ها می آیند. این منطقه همچنین یک زیستگاه اصلی برای خزندگان، ماهی ها و حتی برخی از گونه های گیاهی و جانوران است. لاک پشت های سبز و مارهای آبزی سمی حیوانات خاص اکوسیستم جنگل های حرا هستند.