تفلیس چند سالی است که بین گردشگرهای ایرانی حسابی محبوب است و خیلی‌ها دوست دارند سالی یک بار به این شهر زیبا سفر کنند. تفلیس دیدنی‌های زیادی دارد که برای دیدن‌شان برنامه‌ریزی دقیق لازم است. اما بین دیدنی‌های شهر یکی از آنها هم برای گرجی‌ها و هم برای ما ایرانی‌های ارزش خاصی دارد: قلعه ناریکالا . جاذبه‌ای که در نظر اهالی تفلیس در بالای لیست دیدنی‌های شهر قرار دارد. قلعه هر چند امروز خارج از مرزهای ایران است اما همچنان مهر ایرانی بودن را بر پیشانی‌اش دارد و با تاریخ و گذشته ایران پیوند خورده. این بار در مجله سفرزون می‌خواهیم از این قلعه و تاریخش برایتان بگوییم. با سفرزون همراه باشید.
قلعه ناریکالا ، یادگار باشکوه پارسیان
منطقه‌ای که امروز شهر تفلیس نامیده می‌شود در زمان حکومت ساسانیان جزئی از خاک ایران بود. حاکمان آن زمان منطقه که ایرانی بودند در قرن چهارم میلادی یعنی حدود ۱۶۰۰ سال پیش این قلعه باشکوه را روی تپه‌های سنگی ساختند. قلعه در زمان ساخته شدنش اهمیت استراتژیک داشت و محل کنترل رفت و آمدها به تنگه بود. سال‌ها بعد و بعد از فروپاشی امپراتوری ساسانی، حاکم دیگری این منطقه را تصرف کرد و شهری ساخت که به نام تفلیس مشهور شد. شهر جدید در گذر سال‌های طولانی به مهم‌ترین شهر منطقه تبدیل شد و قلعه زیبا با ابهت و قدرت آخرین سنگر مدافعان شهر بود.
قلعه پارسی تفلیس را قلعه مادر هم می‌نامند و هنوز که هنوز است به عنوان نماد باستانی دفاعی شهر شناخته می‌شود. قلعه‌ای که امروز قلعه ناریکالا نام دارد، تا قبل از حمله مغول‌ها به قلمرو ایران به زبان بومی منطقه شوریس سیخه به معنای دژ رشک‌آور، نامیده می‌شد. تا زمان حمله مغول‌ها قلعه هم کاربرد دفاعی داشت و هم به عنوان زندان و سیاهچال استفاده می‌شد. اما بعد از حمله مغول‌ها و تصرف شهر تفلیس و قلعه، نامش را هم به «نارین قلعه» تغییر دادند. نارین قلعه هم به مرور زمان و تأثیر گرفتن از لهجه محلی به ناریکالا تبدیل شد. اما مغول‌ها که نام‌شان با ویرانی گره خورده گویا با این قلعه مهربان بودند و بازسازی‌اش کردند.
کلیسایی در دل قلعه باستانی
تفلیس در مرز آسیا و اروپا، قرن‌هاست که یکی از مهم‌ترین پایگاه‌های مسیحیت است. در بخش پایینی حیاط قلعه‌ای که قلب تفلیس نامیده می‌شود، در قرون وسطی یعنی حدود قرن دوازدهم میلادی، کلیسایی ساخته شد. این کلیسا به نام یکی از قدیسان مهم مسیحی سنت نیکلاس نامیده شد. کلیسای سنت نیکلاس حدود صد سال بعد از ساخته شدن در آتش‌سوزی از بین رفت. اما بارها بازسازی شد که تاریخ آخرین بازسازی ۱۹۹۶ است. کاوشگران براساس لوح‌هایی که در کاوش‌‌های مختلف قلعه ناریکالا و کلیسا به دست آوردند توانستند طرح اولیه کلیسا را به دست آورند. کلیسای سنت نیکلاس با همان طرح قدیمی و اولیه بازسازی شده و سه ورودی در سه طرف بنا دارد. داخل کلیسا به رسم تمام کلیساها با نقاشی‌های دیواری داستان‌های کتاب مقدس و تاریخ گرجستان تزئین شده است.
مسیر دسترسی به قلعه افسانه‌ای تفلیس
قلعه روی کوه متاتسمیندا ساخته شده که در مرکز شهر تفلیس قرار دارد. با وسایل نقلیه عمومی به راحتی می‌توانید خودتان را به پای کوه برسانید. اما اگر بخواهیم دقیق‌تر آدرس بدهیم، بهتر است بگوییم سه راه برای رسیدن به قلعه وجود دارد. راه اول از طریق تراموای هوایی تفلیس است، راه دوم از مسیر باغ گیاه‌شناسی است و مسیر سوم راه‌پیمایی از منطقه حمام‌های گوگردی. از هر کدام از این سه راه و کمی کوهنوردی خودتان را به قلعه برسانید منظره چشم‌نواز شهر را در برابرتان خواهید دید. بازدید از قلعه رایگان است و نیازی به تهیه بلیت نیست. باغ گیاه‌شناسی هم نزدیک قلعه است و می‌توانید با یک تیر دو نشان بزنید. برای بازدید از قلعه ناریکالا بین ۱ تا ۲ ساعت زمان لازم دارید.