قانون مدنی، قوانین حاکم بر ارتباط اشخاص با یکدیگر
قانون مدنی در لغت از ترکیب دو کلمه قانون و مدنی تشکیل شده که قانون به معنی قاعده و مقررات است و مدنی به معنی منسوب به مدن و شهر است و در معنی به قوانین حاکم بر روابط اجتماعی بین افراد جامعه را قانون مدنی می‌گویند و وظیفه اصلی آن تنظیم روابط افراد چه قراردادی و اداری و چه خارج از قرارداد اشخاص جامعه است.
انواع مسائلی که در قانون مدنی به آنها می پردازیم :
مسئله اول : اموال و مالکیتت ، بررسی حقوق مالکیت اموال مانند حق انتفاع و ارتفاق، اموال منقول و غیرمنقول و ….
مسئله دوم : تعهدات معاملات ، بررسی انواع تعهدات موجود در معملات مختلف مانند عقد اجاره و قرض.
مسئله سوم : ارث و وراثت مال ، بررسی انواع حقوق انحصار وراثت!
مسئله چهارم : حقوق خانواده ، بررسی شرایط حقوقی خانواده مانند عقد نکاح و مسائلی مانند طلاق و مهریه و نفقه است.
و در مسئله آخر از حقوق مدنی از ادله اثبات دعوا صحبت می نماید.
مسئله اول از نگاه قانونی-مدنی:
قانون مدنی در شروع در مورد اموال و حقوق مختلفی که یک شخص می تواند نسبت به آن اموال داشته باشد صحبت می‌کند .
از مالکیت که کامل‌ترین حق هر شخص نسبت به یک مال است تا حق انتفاع و عمری و رغبی و سکنی سخن می‌گوید و در ادامه صحبت از حقوق مختلف یک شخص نسبت به اموال که ضعیف‌ترین آنها را می توان حق ارتفاق دانست سخن به میان می‌آورد.
قانون مدنی راه های مختلف افراد برای بدست آوردن حق مالکیت و راهکار های مختلفی که باعث تملک اموال می‌شود را توضیح میدهد، از احیا تا شرایط مختلف حق مالکیت افراد نسبت به اشیا گم شده ای که پیدا می کنند را قاعده گذاری می‌کند.
مسئله دوم از نگاه قانونی-مدنی:
قسمت دوم به بحث قرارداد و عقود مختلف و شرایط اساسی که باعث به وجود آمدن یک توافق و قرارداد می‌شود را بیان می‌کند که ستاره‌ی این بخش ماده 190 تا 219 قانون مدنی است که شرایط صحت هر معامله که شامل 4 شرط قصد و رضای طرفین معامله ، اهلیت طرفین معامله ، موضوع معین معامله و مشروعیت جهت معامله است را بیان می نماید و در مواد بعد از ماده 190 تا 219 قانون مدنی است که در مورد این 4 شرط توضیح میدهد .
در ادامه قانون از قواعد عمومی قرارداد‌ها صحبت می‌کند و قواعدی را بیان می نماید که فارغ از اینکه موضوع قرارداد و عقد چه باشد ، بر همه عقود و قرارداد ها با همه موضوعات صدق می کند.
در ادامه کتاب قانون مدنی از مواد 247 تا 263 به بحث معاملات فضولی می پردازد در توضیح معاملات فضولی به آن دسته از معاملات گفته می‌شود که در آن شخصی نسبت به مال شخص دیگری معامله نماید بعد از آن مالک باید نسبت به تایید یا رد آن معامله تصمیم بگیرد و به اصطلاح اجازه دهد و آن را نافذ کند یا رد نماید.
سپس در ماده 264 قانون مدنی به صورت داستانی سلسله وار بعد از بیان شرایط کلی حاکم بر قرارداد ها در شاه ماده 264 قانون مدنی روش های از بین بردن و ساقط کردن این تعهدات را بیان می‌نماید که یا وفا به عهد است یا از بین بردن عهد با رضایت طرفین قرارداد که در قانون آن را با نام اقاله می‌شناسند و یا صرف نظر کردن از دین خود است که آن را ابرا گویند و یا تبدیل تعهد یا تهاتر است یا آنکه مدیون مالک دین خود شود که مالکیت فی الذمه در قانون نامگذاری شده است . مانند آنکه پسری مدیون و بدهکار به پدر خود باشد و بعد از فوت پدر و ارث بردن پسر از پدر دیگر دینی باقی نمیماند زیرا که او مالک اموال پدر خود شده است.
در مواد 60 تا 67 قانون مدنی حالاتی در قانون پیش بینی است که موجب مسئولیت شما و تعهد شما نسبت به فردی می‌شود حتی بدون آنکه شما با آن فرد قرارداد و عقدی منعقد نموده باشید مثل غصب ، اتلاف اموال یا تسبیب در تلف مالی یا بهره بردن از مال یا عمل فردی که به موجب این مواد قانون مدنی، شما مسئول پرداخت و جبران خسارات ناشی از اقدامات خود می باشید.
ماده ای که اکثرا در این قسمت قانون مدنی به گوش شما آشنا است، تبصره الحاقی ماده 336 قانون مدنی است با موضوع اجرت المثل زوجه در زندگی مشترک شناخته می شود که می‌گوید اگر زوجه کار های منزل را به دستور شوهر انجام داده باشد و برای دادگاه ثابت شود ، دادگاه اجرت المثل و هزینه کار های انجام شده را محاسبه و حکم به پرداخت آن توسط شوهر میدهد.
مطالعه بیشتر : درخواست طلاق از طرف زن !
در ادامه قانون مدنی عقود مختلفی که معروف ترین آن عقد بیع است ، شرایط و ارکان آن را از ماده 338 تا 463 قانون مدنی اینگونه بیان می‌کند و به دنبال آن قرارداد‌ها و عقود دیگری با نام های معاوضه ، اجاره ، مزارعه ، مساقات ، مضاربه ، جعاله ، شرکت ، ودیعه ، عاریه ، قرض ، عقد وکالت ، ضمانت ، حواله ، کفالت ، صلح ، رهن، هبه را نام می برد و از احکام و قواعد حاکم بر آنها صحبت می نماید .
توضیح مهم آن است که بعضی از قواعد حاکم بر این قرارداد‌ها اجباری و اصطلاحا آمره است و شما مجبور به رعایت کردن آنها می‌باشید و حتی با توافق با یکدیگر نمی‌توانید آن قواعد را از بین ببرید و بعضی دیگر از این قواعد ، قوانین تکمیلی هستند که جای خالی توافق افراد را پر می‌کنند و در صورت سکوت طرفین قرارداد در رابطه با آن مسائل ، موضوع را تعیین و تکلیف می‌نمایند .
مسئله سوم از نگاه قانونی-مدنی
قسمت بعدی از قانون مدنی در مورد وصیت‌های افراد و ارث است که در مورد نحوه صحیح و اعتبار یک وصیت‌نامه صحبت می نماید .
ماده 837 قانون مدنی ، پر بحث ترین موضوع را بیان می کند ” کسی به موجب وصیت نمی‌تواند یک یا چند نفر از ورثه خود را از ارث محروم کند” و خط بطلانی به تمام اظهارات خلاف این مطلب می‌کشد .
از ماده 861 تا 955 قانون مدنی هم در مورد ورثه و اموالی که می‌تواند به ارث برسد و همچنین افرادی که از فرد متوفی ارث می برند صحبت می‌کند ، ماده 862 قانون مدنی از شرایط و ویژگی های افرادی که وارث هستند صحبت می‌کند و سهم الارث و فروض مختلف وراث را تک به تک در حالات مختلف بیان می نماید .
در کتاب چهارم از قانون مدنی به طور کامل در رابطه با اشخاص و اهلیت آنها صحبت می‌شود و شرایط تابعیت و اخذ تابعیت مفصلا توضیح میدهد.
در مواد 1034 تا 1157 قانون مدنی در مورد ازدواج و طلاق صحبت می‌شود و مسائل حقوقی مربوطه را از خواستگاری تا نامزدی و طلاق توضیح میدهد.
در ماده 1045 قانون مدنی افرادی که شما با ازدواج با آنها منع شده‌اید را طی 4 بند بیان می‌نماید و در ادامه در رابطه با مهریه و سایر حقوق و تکالیف زوجین از نظر قانون نسبت به یکدیگر می‌گوید و در پایان در مورد شرایط مختلف پایان دادن به عقد ازدواج از جمله طلاق ، فسخ نکاح یا بذل مدت در ازدواج موقت می‌گوید.
پس از پایان این موضوع در ماده 1207 اشخاصی که به موجب قانون از دخل و تصرف در امور خود ممنوع هستند را در 3 طبقه‌ی
صغار،
اشخاص غیر رشید
مجانین
را ذکر می کند و مواد بعدی از قانون مدنی در توضیح این سه طبقه و نحوه معاملات و نگهداری از این افراد می‌باشد.
منبع: وکیل با ما
بخش آخر از قانونی-مدنی:
و در پایان و بخش آخر از قانون مدنی از ادله اثبات دعوی با این توضیح که هر کس که مدعی حقی می‌باشد باید آن را ثابت کند و در این راه فقط از دلایل ذکر شده در ماده 1258 قانونی که شامل
قرار
اسناد کتبی
شهادت شهود
امارات
قسم
می باشد باید کمک گیرد بیان می‌نماید و روش‌هایی را که افراد برای اثبات ادعای خود می توانند از این ادله استفاده کنند را مفصلا توضیح می دهد .
به طور کلی می توان گفت مادر تمام قواعد و قوانین حاکم بر افراد جامعه با یکدیگر قانون مدنی است که قوانین دیگر بعد از این قانون در جهت تکمیل جای خالی ها و نواقص این قوانین تصویب شده اند و شما با تسلط کامل و اطلاع از موضوعات این قانون آگاهانه به تعاملات و ارتباط با افراد دیگر می پردازید.