جرائم سایبری جرائمی هستند که مستقیما به وسیله کامپیوتر و یا گوشی و تلفن همراه انجام می شود و در فضای سایبر یا اینترنتی اتفاق می افتد. مثل سرقت داده ها لذا برای مثال سرقت خود کامپیوتر جرم سایبری به حساب نمی آید.
این امر زمانی اتفاق می افتد که کسی بدون اجازه شما وارد کامپیوتر یا گوشی و یا لپ تاپ شما بشود و یا اینکه از طریق هک کردن آن به داده های آن دسترسی پیدا کند.
هک حتی ممکن است به تنهایی مقدمه جرائم دیگر نیز بشود مثل سرقت اطلاعات مهم برای دیگران و یا این که ممکن است از این طریق با فریب شما باعث شود پولی به حساب آنها واریز بشود.
در ماده ۷۲۹ قانون مجازات که مخصوص جرائم رایانه ای است برای دسترسی غیر مجاز، حبس و یا جزای نقدی پیش بینی شده است.
فیشینگ راهی است که افراد به اطلاعات شخصی شما از طریق یک صفحه ی جعلی دسترسی پیدا می کنند تا از آن استفاده کنند حال چه این اطلاعات مالی باشد، چه غیر مالی.
چه بسا تلاش آنها در این باشد تا خود را از طرف افراد صلاحیت دار مثل قوه قضاییه یا بانک جا بزنند تا از این طریق بتوانند به اطلاعات شما دسترسی پیدا کنند و یا این که از طریق باز کردن برخی لینک ها به این اطلاعات دسترسی پیدا کنند.
یا مثلا ادعا می کنند که به شما با ارائه مبلغ کمی مثلا دو هزارتومان خدمات مهم و با تخفیفی می دهند و به محض وارد کردن اطلاعات حساب بانکی، کل حساب شما خالی می شود.
در ماده ۷۴۰ و ۷۴۱ به این موارد اشاره شده است که جزای نقدی به همراه حبس به عنوان مجازات تعیین شده است.
تحقق این جرائم برای زمانی است که از طریق فضای سایبر و اینترنتی اتفاق بیفتد برای مثال فرد از طریق دایرکت محتوای تهدید یا آزار را ارسال کند.
و یا این که در چت ها و گفتگو ها و نظرات، مواردی توهین آمیز را انتشار دهد.
ممکن است افراد از طریق فضای سایبر از مشخصات هویتی شما سوءاستفاده کنند. برای مثال اطلاعات هویتی را از طریق پیام رسان ها و پیج های در صفحات مجازی به دست آورند تا از آن سو استفاده کنند.
لازم به ذکر است که با داشتن اطلاعات کم از شما امکان دسترسی به اطلاعات بیشتر نیز وجود دارد و از این طریق ممکن است بانک یا موسسات مالی را برای دسترسی به حساب های بانکی شما و سرقت پول شما فریب دهند.
سوءاستفاده از نام و مشخصات و جعل هویت برای ارتکاب جرم و همچنین سوءاستفاده های دیگر از جمله مواردی است که با داشتن مشخصات هویتی امکان تحقق دارد.
این جرایم حوزه گسترده ای دارند و زمانی اتفاق می‌افتد که طبق مواد ۷۴۲ و ۷۴۳ محتویات مستهجن نشر پیدا کند. اما محتویات مستهجن شامل چه چیزی می شود؟ طبق تبصره ۴ ماده ۷۴۲ به تصویر و یا صوت و یا متنی اطلاق می شود که بیانگر برهنگی کامل زن و یا مرد یا اندام تناسلی آنها و یا آمیزش جنسی باشد.
همچنین به جز نشر آن، اگر فرد برای دستیابی افراد به این محتوا افراد را ترغیب و تطمیع کند و یا اینکه کار را برای آنان آسان کند باز هم جرم اتفاق افتاده است.
در مواد ۷۴۲ و ۷۴۳ و تبصره های آن به این موارد اشاره شده است و مجازات های این اقدامات نیز پیش بینی شده است. که ممکن است به جز جزای نقدی حسب مورد از ۳ ماه تا یک سال حبس داشته باشد.
در فضای مجازی و از طریق سیستم های مختلف ممکن است کلاهبرداری اتفاق بیفتد برای مثل برای پیام ارسال شود که برنده ی یک جایزه شده اید.
مورد دیگر این که در فضایی مثل اینستاگرام کالایی را به قیمت خیلی ارزان تر جلوه می دهند اما بعد از پرداخت جنسی را برای شما ارسال نمی کنند.
همچنین ادعای داشتن شغل و سرمایه ی غیر منتظره از دیگر فریب های این حوزه ست.