اجاره تملک یکی از قراردادهای مهم و پرکاربرد است که چالش های حقوقی زیادی دارد. اجاره به شرط تملیک نوعی تعهد و اثر فرعی است که در ضمن عقد شرط می شود. در نتیجه بهتر است قبل از هر اقدامی در تهیه و انعقاد قرارداد اجاره از مشاوره و وکالت نامه پیمانکار که به کلیه قوانین و مقررات مربوط به قراردادها آگاهی کامل دارد و یا وکیل املاک و مستغلات استفاده نمایید. ، مشروط بر اینکه در پذیرش مفاد قرارداد مشکل داشته باشد. مواجه نشوید. در این مقاله به انواع اجاره به شرط مالکیت، خصوصیات، طرفین قرارداد و حقوق طرفین در این نوع قرارداد پرداخته شده است.
اجاره مشروط چیست؟
اجاره مشروط نوعی اجاره است که به شرط آن است که مستاجر پس از انقضای مدت اجاره، مالک ملک مورد اجاره شود. در نتیجه مالک یا بانک، اموال منقول یا غیرمنقول خود را طبق قرارداد اجاره و به شرط عمل مستاجر به قرارداد، پس از پایان مدت اجاره واگذار می کند. نکته مهم در این نوع اجاره، وجود شرط است. سوال اینجاست که اجاره مشروط چه نوع قراردادی است؟ اگر این نوع قرارداد توسط بانک با افراد تنظیم شود، عقد قطعی است. زیرا قوانین و مقررات و آثار آن در قانون پیش بینی شده است. اما اگر این عقد بین افراد منعقد شود، بر اساس اصل حاکمیت اراده و به موجب ماده 10 قانون مدنی نامعین است. اما بر اساس لایحه جدید قانون تجارت مصوب 1398، این نوع معاملات جزو عقود معین محسوب می شود.
اجاره به شرط مالکیت ماشین
در خودروی اجاره ای به شرط اجاره خودرو برای مدت معین، منفعت استفاده از اجاره برای مستاجر است. شخص برای مدت زمان مشخصی مالک خودرو است و برای مدت زمان مالکیت به صاحب اصلی خودرو اجاره می دهد. همچنین مستأجر خودرو می تواند طبق قرارداد با توافق مالک اصلی خودرو، خودرو را به شخص دیگری اجاره دهد. مستاجر پس از پایان مدت اجاره مجاز به استفاده از خودرو نیست. در اجاره خودرو به شرط مالک بودن خودرو، تعهدات اصلی قرارداد شامل مدت و مدت اجاره خودرو می باشد. اگر مستاجر به قرارداد عمل کند و اجاره بها را پرداخت کند، مالک خودرو می شود.
اجاره به شرط تملک مسکن
عمده استفاده از اجاره مشروط در قراردادهای ملکی است. با استفاده از این نوع قرارداد افرادی که سرمایه لازم برای خرید خانه را ندارند طبق این نوع قرارداد اجاره به صورت اقساطی مالک ملک می شوند. بانک ها و مؤسسات اعتباری به شرط تملیک از طریق قرارداد اجاره به خریداران مسکن تسهیلات می دهند.
اجاره به شرط تملک مسکن
ویژگی های اجاره به شرط تملیک
این نوع اجاره یک قرارداد ضروری است. در عقد لازم، طرفین عقد حق فسخ قرارداد را بدون توافق یکدیگر ندارند.
این نوع اجاره یک قرارداد مالکیت است. زیرا مالکیت عین مستأجره به مستاجر منتقل می شود.
این یک ازدواج متقابل است. زیرا مالکیت به صورت اقساطی انجام شده و رایگان نیست.
در این نوع قراردادها حق فسخ وجود دارد.
طرفین قرارداد می توانند در مورد شرطی در قرارداد توافق کنند.
حقوق و تعهدات طرفین در اجاره به شرط مالکیت
طرفین این نوع اجاره دارای حقوق و تعهداتی هستند که شامل موارد زیر است:
حقوق مالک:
مالک حق دریافت اقساط اجاره بها را از مستاجر دارد. در صورتی که مستاجر طبق شرایط قرارداد اجاره را به موقع پرداخت نکند، موجر می تواند اجاره نامه را فسخ کند. در صورت ورشکستگی مستاجر، موجر می تواند اجاره بها را از ملک خود کسر کند.
وظایف مالک:
موجر علاوه بر حقوق اجاره نسبت به مستاجر تعهداتی دارد. ابتدا باید ملک مورد اجاره را بدون عیب به مستاجر تحویل دهد. همچنین موظف به پرداخت کلیه هزینه هایی است که برای تعمیر و بهره برداری از ملک صرف شده است. اما اگر این موضوع بین او و مستاجر حل نشد، موجر باید عملیات و تعمیر ملک را به مستاجر اطلاع دهد. موجر نباید اقدامی انجام دهد که مستاجر را از استفاده از ملک باز دارد. پس از دریافت اجاره، مالک باید مالیات، عوارض و هزینه های ثبت ملک را در دفتر اسناد رسمی به مستاجر بپردازد. در صورتی که نوع اجاره شرط سند باشد، موجر باید پس از پایان مدت اجاره عین مستأجره را به موجر منتقل کند.
حقوق مستاجر:
مستاجر باید عین مستاجر را بدون عیب دریافت کند. در صورتی که مورد اجاره ایراد داشته باشد و نیاز به تعمیر داشته باشد می تواند آن را در اختیار موجر قرار دهد. همچنین در صورتی که موجر ملک را به دیگری اجاره دهداو حق دارد از توقیف عین مستأجره جلوگیری کند.
وظایف مستاجر:
مستاجر علاوه بر حقوق در این نوع اجاره وظایفی دارد. ابتدا باید اجاره بها را به موقع پرداخت کند. مستاجر موظف به رعایت شرایط مندرج در اجاره نامه می باشد. اگر عین مستأجره را برای مصارف معینی اجاره کند، باید از ملک به همان منظور استفاده کند. مستاجر نباید به ملک مورد اجاره تعدی کند.
تفاوت بیع و اجاره به شرط تملیک
در عقد بیع، خریدار با وقوع عقد موضوع قرارداد می شود. اگر در عقد بیع، ثمن یا عین ثمن معامله به صورت اقساطی پرداخت شود، با وقوع عقد، خریدار مالک مال مورد معامله است. اما در مورد اجاره مشروط، مستأجر با پرداخت اقساط اجاره در مدت مقرر و احراز شرایط مطابق قرارداد اجاره، مالکیت عین مستأجره را به مستأجر منتقل می کند.