قانون جرایم رایانه ای برای تعیین مصادیق استفاده مجرمانه از سیستم های رایانه ای و مخابراتی در سال 1388 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید. جرایم سایبری جرمی است که در فضای مجازی با سوء استفاده از سیستم رایانه ای و خلاف قانون انجام می شود.
جرایم سایبری را می توان به دو دسته تقسیم کرد. دسته اول جرایم سنتی مانند کلاهبرداری، سرقت و جعل است که با استفاده از رایانه انجام می شود و دسته دوم جرایم نوظهور مانند جرایم علیه صحت و سلامت داده ها که با ورود رایانه ها به جوامع ایجاد شده است. گاهی در یک جرم کامپیوتر فقط یک وسیله است و در بعضی موارد جرم توسط کامپیوتر انجام می شود. به طور کلی باید گفت که در این دسته از جرایم، رایانه امکان وقوع جرم را در بستر جدیدی به نام «فضای مجازی» می دهد. بر این اساس باید گفت هر جرمی که قانونگذار صراحتاً رایانه را موضوع یا وسیله جرم و بخشی از عنصر مادی آن اعلام کرده باشد و رایانه در عمل به عنوان وسیله ای برای ذخیره یا پردازش یا انتقال استفاده شده باشد. شواهد، جرم رایانه ای است. می شود. در نظام حقوقی داخلی، نه در حقوق جزای عمومی و نه در قوانین خاص مختلف مانند قانون تجارت الکترونیک مصوب 1382 یا قانون جرایم رایانه ای مصوب 1388، تعریفی از اصطلاح جرایم رایانه ای وجود ندارد، اما در قوانین بسیاری از سازمان ها تعریف شده است. و کشورها، تعاریف اصطلاحات مختلفی پیشنهاد شده است.
دادگاه صالح برای رسیدگی
در خصوص دادگاه هایی که جرایم رایانه ای در آنها قابل رسیدگی و تعقیب است، باید گفت که بر اساس مواد 30 و 31 قانون جرایم رایانه ای مصوب 1388، قوه قضائیه بر حسب ضرورت، شعبه یا شعبی از دادگاه های عمومی و انقلاب را مکلف می کند. دادگاه ها، ارتش و اختصاص درخواست تجدید نظر به بررسی جرایم سایبری. قضات این گونه دادگاه ها و دادگاه ها باید از بین قضاتی انتخاب شوند که اطلاعات لازم را در مورد مسائل مربوط به رایانه داشته باشند. همچنین در صورت بروز اختلاف در صلاحیت، اختلاف طبق مقررات قانون آیین دادرسی مدنی و انقلاب در امور مدنی حل و فصل خواهد شد. دادگاه ویژه جرایم رایانه ای و فناوری ارتباطات معروف به دادسرای جرایم رایانه ای (منطقه 31 تهران) تنها مرجع فعال در زمینه جرایم رایانه ای است. رسیدگی به جرایم مرتبط با جرایم سایبری بر عهده دادسرا است. این دادگاه تخصصی با هدف رسیدگی به جرایم رایانه ای و فناوری اطلاعات و ارتباطات، رسیدگی به پرونده های شرکت های هرمی و شکایات مربوط به جرایم ارتکابی در فضای مجازی تشکیل شده است.
اعمال صلاحیت واقعی و جهانی در قانون جرایم سایبری
قانونگذار در قانون جرایم رایانه ای نیز صلاحیت واقعی و جهانی را اعمال کرده است. طبق ماده 28 این قانون، دادگاه های ایران علاوه بر موارد مقرر در سایر قوانین، در سایر موارد نیز صلاحیت خواهند داشت: داده های کیفری یا داده های مورد استفاده برای ارتکاب جرم به هر نحو در سیستم های رایانه ای و مخابراتی یا حامل های داده ذخیره شده در قلمرو حاکمیت زمینی، دریایی و هوایی جمهوری اسلامی ایران؛ این جنایت از طریق وب‌سایت‌هایی با دامنه سطح بالای کد کشور ایران انجام شده است. جرم ارتکابی توسط هر فرد ایرانی یا غیرایرانی در خارج از ایران علیه سیستم‌ها و وب‌سایت‌های رایانه‌ای و مخابراتی که توسط قوای سه‌گانه یا رهبری یا نمایندگی‌های رسمی دولت یا هر مؤسسه یا مؤسسه ارائه‌دهنده خدمات عمومی یا علیه وب‌سایت‌ها استفاده یا کنترل می‌شود. (وب‌سایت‌ها) دارای محدوده بالایی از کد کشور ایران است که به طور گسترده مرتکب شده است و همچنین جرایم سایبری شامل سوء استفاده از افراد زیر هجده سال اعم از اینکه مرتکب یا قربانی ایرانی یا غیرایرانی باشد.
اسناد داخلی یا بین المللی مرتبط با جرایم سایبری
کنوانسیون جرایم سایبری، معروف به کنوانسیون بوداپست، به اختصار کنوانسیون بوداپست، اولین معاهده بین المللی است که به جرایم سایبری و جرایم سایبری، هماهنگ کردن قوانین ملی، بهبود رویه های تحقیقاتی و ارتقای همکاری بین کشورها می پردازد. بهتر کردن. در مورد قوانین داخلی نیز باید گفت که یکی از مهمترین قوانین مربوط به فضای مجازی و رایانه، قانون تجارت الکترونیک مصوب 1382 است که فصل چهارم آن از مواد 67 تا 77 به جرایم و مجازات های موضوع این قانون اختصاص دارد. و دیگری قانون جزا است. رایانه ای است مصوب سال 1388 که در 56 ماده در سه بخش (جرایم و مجازات ها، دادرسی و سایر مقررات) تأیید شده است.
طبق کنوانسیون بوداپست، جرایم سایبری شامل جرایم رایانه‌ای و زیرساخت‌های شبکه می‌شود. این جرایم شامل انتشار و استفاده از هر گونه بدافزار، هک، سرقت پروفایل کاربر، هک، دستکاری، سرقت هویت، کلاهبرداری و بهره کشی جنسی از کودکان است. قانونگذار ایران در قانون جرایم رایانه ای اینها را جرم انگاری کرده استمواردی از جمله جرایم علیه محرمانگی داده ها و سیستم های رایانه ای و مخابراتی مانند دسترسی غیرمجاز یا شنود یا جاسوسی رایانه ای، جرایم علیه یکپارچگی و یکپارچگی داده ها و سیستم های رایانه ای و غیره. جعل رایانه یا تخریب داده ها، سرقت و کلاهبرداری رایانه ای، جرایم علیه عفت و اخلاق عمومی، و افترا و نشر اکاذیب.